DRUŠTVO
KOTOR: PRESELJENJE JUGOPETROLA U PODGORICU: Ugroženi razvoj i identitet grada
Preseljenje preduzeća Jugopetrol iz Kotora u Podgoricu jedna je od važnijih tema koja zaokuplja pažnju građana ovog grada posljednjih mjeseci. Od stidljivih najava takve mogućnosti do konačne spoznaje da je odlazak veterana kotorske privrede sasvim izvjestan, prošlo je par mjeseci. U tom periodu lokalna vlast mijenjala je retoriku, od političkih parola – neće moći, nećemo tako nešto dozvoliti – do prihvatanja realnosti da je Jugopetrol akcionarsko društvo u većinskom vlasništvu grčke kompanije Hellenic Petroleum, te da se ne može uticati na promjenu adrese sjedišta kompanije.
Odlaskom Jugopetrola koji je osnovan daleke 1947. godine stavljena je tačka na nekadašnju bogatu privredu Kotora. Nestali su giganti poput Jugooceanije, najveće pomorske kompanije u SFRJ, uništena je cjelokupna kotorska industrija sa pet fabrika različitih namjena, Rivijera, Bokeljka, Industrija ležajeva, konfekcija Jadran Perast, Ljekobilje Risan, hoteli Fjord i Slavija, trgovina Napredak…. Kada su nestajala jedna za drugim, nije se čuo glas pobune, pa se mnogi čude zašto se danas vodi polemika u gradu oko odlaska posljednjeg sa liste uspješnih preduzeća od kojih je živio ne samo Kotor nego cijela Boka.
Nema ni zaposlenih u Jugopetrolu da izađu i dignu glas zbog odlaska kompanije i gubljenja posla za oko 200 radnika, pa je aktuelna briga vlasti, po mišljenju mnogih mještana, krajnje licemjerna.
Kotorani su iz medija saznali da su Grci izvršili zamjenu poslovnog prostora sa nikšićkim biznismenom Miodragom Dakom Davidović kome će pripasti upravna zgrada Jugopetrola u zamjenu za 2.500 kvadrata u poslovnom prostoru Milenijum u Podgorici.
Zgrada Jugopetrola smještena je u centru Kotora, neposredno ispred gradskih bedema, nedaleko od morske obale. Novi vlasnik najavio je moguće rušenje zgrade i gradnju hotela. Važećom Lokalnom studijom lokacije za sektor 15, na tom je mjestu predviđen objekat poslovne namjene.
U Kotoru se nezvanično može čuti da bi umjesto rušenja moglo doći do razmjene imovine: Davidović bi navodno uzeo zgradu Opštine, poznatu kao bivšu austrougarsku Komandu mjesta, dok bi se lokalna uprava preselila u zgradu Jugopetrola.
Ukoliko je vlast željela da spriječi odlazak Jugopetrola ona je imala instrumente da takvu transakciju Grcima oteža, smatra Kotoranin Aleksandar Dender.
„Opština ne treba da dozvoli izmjene plana LSL-15 i prenamjenu prostora na lokaciji upravne zgrade Jugopetrola. Nije ovo prvi put da se pokreće pitanje preseljenja JPK. Pokušavalo se i ranije u ondašnjoj Jugoslaviji, ali se zahvaljujući tadašnjem direktoru Petru Vučuroviću, kotorskim vlastima i građanima, od te ideje odustalo. Kada je Grk postao većinski vlasnik JP, tada je i odlučena njegova sudbina”, kazao je Dender.
U razgovoru za Monitor arhitekta Dender je govorio o propadanju grada i devastaciji svega onoga što su sadašnje generacije naslijedile, kako privrede tako i kulturne baštine. Po njegovom mišljenju, u Kotoru je od svega gora indiferentnost i apatija građana, nedostatak svijesti o značaju grada i kotorske kulturne baštine za očuvanje sopstvenog identiteta.
„To gubljenje identiteta Kotorana i apatija dovode do toga da ljudi koji nisu Kotorani manipulišu nama, uništavaju, prodaju sve što je naše, što nam je ostavljeno u nasljeđe. Polako ali sigurno gubimo i jezik i običaje, i građane i sam grad. Pogledajte samo kome su ga sve prodali ili iznajmili”, rezignirano kaže Dender.
U Kotoru većinu poslovnog prostora u vlasništvu Opštine drže takozvani kontroverzni biznismeni. U njihovim su rukama vrijedni kulturno-istorijski spomenici, stare palate, drevni bedemi. Scene u kojima učesnici na opštinskim tenderima za zakup lokala u gradu, uz pratnju naoružanih specijalaca predaju ponude, izazvale su zaprepašćenje i nevjericu u javnosti. Poznato je da je neke od elitnih poslovnih prostora lokalna vlast izdala pripadnicima kriminalnih klanova na dugi niz godina i trošila prihod na pripremu lokalnih izbora.
Kotorski arhitekta iznosi poražavajuće podatke o uticaju kruzerskog turizma na kvalitet života građana.
„Iza maske kruzerskog turizma krije se tragedija Kotora. U gradu unutar bedema, između Gurdića, Škurde i mora, po popisu živi ne više od 900 stanovnika, među kojima je samo stotinjak Kotorana. Prema podacima Turističke organizacije i gradske Luke, Kotor je prošle godine posjetilo više od 360 brodova koji su doveli 300.000 putnika. Individualnih putnika bilo je više od 200.000, što znači da je Kotor posjetilo preko pola miliona turista. Odnosno, na jednog stanovnika došlo je 500 turista”, ističe Dender.
Prema zvaničnim podacima TOK, turista u Kotoru potroši u prosjeku 42 eura. „Prostom računicom dolazi se do podatka da, na primjer, 400.000 turista ostave u Kotoru oko 16,8 miliona eura, što je za 2,4 miliona više od cijelog planiranog budžeta Opštine za ovu godinu”, navodi arhitekta.
Međutim, od silnih miliona koji se zarađuju na znamenitostima Kotora, gradu se ništa ne vraća.
Dender ističe kako Opština i država od prihoda od turizma ništa ne ulažu u Kotor iako se čitav koncept kotorskog turističkog, odnosno kruzerskog buma, temelji na ono malo prostora starog grada. On poziva nadležne da nabroje šta je to urađeno u gradu u posljednjih 20 godina.
„O Kotoru se ne razmišlja kao o mjestu za život ljudi. Ovdje se više ne živi već samo troši i na brzinu zarađuje. Razvojna politika Opštine i države grad je podredila turistima žrtvujući njegove stanovnike. Na taj način se mijenja identifikacijska slika grada, razbija njegov duh, kultura i njegovo biće. Pri tom oni koji žive u Kotoru uglavnom nemaju veze sa turizmom osim što moraju trpjeti posljedice komercijalne eksploatacije grada”, kaže Dender. On napominje kako vlasnici suvenirnica, kafića i restorana koji su preplavili Kotor, velikog dijela apartmana, hotela i hostela uglavnom ne žive u gradu, nego negdje drugo, dok Kotorani trpe posljedice bezobzirnog biznisa.
Za desetak godina Kotor će biti grad-hotel poput Svetog Stefana, bez stanovnika, prognozira poznati kotorski arhitekta.
Čije su kotorske pare
Arhitekta Saša Dender ističe zapušteno stanje bedema koji u dužini od oko 4,5 kilometra okružuju brdo San Đovani iznad Kotora, omiljeno izletište turista. „San Đovani je velika sramota grada. Polomljeni izvaljeni skalini, razrušeni parapetni zidovi sa kojih se krade kamen, drveće koje raste iz zidova, odaje sliku kao da je zemljotres juče prošao a ne prije 35 godina. To je slika opšteg nemara i nebrige onih koji se staraju o bedemima i koji ubiraju ogroman prihod od ulaznica. Nešto malo je urađeno ali na nestručan i na primitivan način, pa se čini da je bolje pustiti bedeme da dostojanstveno umiru nego da se dodatno devastiraju. Nakon svega može se postaviti pitanje, poput onog koje je postavio vojvođanski političar – čije su naše pare.
Branka PLAMENAC
Komentari
Veljko Belivuk, Marko Miljkovići njihova kriminalna grupa se pred Specijalnim sudom u Beogradu terete , za sada, za sedam teških ubistava, silovanje, posjedovanje oružja, dilovanje droge i zločinačko udruživanje. Crnogorsko Specijalno državno tužilaštvo ih tereti da su ilegalno ušli u Crnu Goru u drugoj polovini 2020. gdje su izvršili ubistvo Damira Hodžića, Adisa Spahića i otmicu Mila Radulovića zvanog Kapetan iz Škaljarskog klana, koji je kasnije likvidiran i tajno zakopan na Lovćenu
Skidanje zabrane ulaska u Crnu Goru dvojici elitnih beogradskih kriminalaca 28. decembra 2020. godine je nedavno koštalo slobode dvojicu možda najvažnijih menadžera bivšeg režima Demokratske partije socijalista (DPS). Veljko Belivuk, Marko Miljković i njihova kriminalna grupa se suočavaju sa ozbiljnim optužbama pred Specijalnim sudom u Beogradu. Terete se, za sada, za sedam teških ubistava, silovanje, posjedovanje oružja, dilovanje droge i zločinačko udruživanje.
Crnogorsko Specijalno državno tužilaštvo (SDT) ih tereti da su ilegalno ušli u Crnu Goru u drugoj polovini 2020. gdje su izvršili ubistvo Damira Hodžića, Adisa Spahića i otmicu Mila Radulovića zvanog Kapetan iz Škaljarskog klana. Radulović je kasnije takođe likvidiran i tajno zakopan na Lovćenu. Ova ubistva su dotični komentirali preko SKY aplikacije. Belivuk i Miljković su na ove okolnosti prvi put saslušani u Beogradu krajem 2021. godine od strane tadašnjeg Glavnog specijalnog tužioca (GST) Milivoja Katnića i njegovog zamjenika Saše Čađenovića. Obojica su sada u pritvoru. I Belivuk i Miljković su negirali djela tvrdeći da tada nisu bili u Crnoj Gori jer su imali zabranu ulaska u zemlju.
Međutim, oni su godinama imali podršku osoba iz vrha dva bratska režima – vučićevskog i đukanovićevskog. Suđenje Belivuku i Miljkoviću za ubistvo bivšeg karate reprezentativca Vlastimira Miloševića (upucanog i “overenog u glavu” 30. januara 2017. u centru Beograda) je ogolilo zarobljenost srpskog pravosuđa i države. Maskirani ubica se lagodno ponašao ne obazirući se ni na svjedoke ni na ulični video-nadzor. Terenski operativci srbijanske policije su prikupili obilje dokaza među kojima i tri uzorka DNK Belivuka – jedan na vratima zgrade gdje je živio pokojni Milošević, drugi na vozilu korišćenom za bjekstvo (po policijskoj pretpostavci), dok je navodno treći uzorak nađen na tijelu ubijenog. Zahvaljujući kamerama policija je rekonstruirala rutu kojom su se kretali likvidatori dok je snimak bio dovoljnog kvaliteta da se odradi i antropološko vještačenje. Policija je Belivuku i Miljkoviću oduzela mobilne telefone prilikom hapšenja pet dana nakon ubistva.
Jovo MARTINOVIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od 19. aprila ili na www.novinarnica.net
Komentari
U premijerovom obećanju o “mogućoj” plati većoj od EU prosjeka nema preciznijih rokova pa bi se moglo pokazati da smo mi, a ne Milojko Spajić nepopravljivi optimisti. Dok on to samo vješto koristi
Premijer Milojko Spajić ostaje nepopravljivi optimista. Ili je čovjek sa rijetko viđenim talentom da relativizuje činjenice. Uglavnom, umjesto ispunjenja prošlogodišnjih, predizbornih, obećanja dobili smo nova. Ljepša, bolja, veća. “Do vremena kad Crna Gora bude bila predložena za članicu Evropske unije, mogla bi da ima prosječnu zaradu veću od prosjeka EU”, prenijeli su mediji premijerovu izjavu datu pred Odborom za spoljne poslove Evropskog parlamenta.
Spajić je ovo rekao odgovarajući na pitanja evropskih poslanika. To mu, začudo, nije bilo “gubljenje vremena”. Dolazak u parlament u kome je izabran i gdje je dužan da, makar s vremena na vrijeme, podnosi račune – jeste. Ali, da se vratimo ljepšim temama: kako ćemo trošiti tih skoro 2.200 eura, koliko danas iznosi prosječna neto zarada u Evropskoj uniji? Čim ih zaradimo (uzajmimo) – mi ili država.
Jedni su na ove najave veselo trljali ruke, drugi zbunjeno slijegali ramenima, a traći pokušali racionalizovati premijerovo obećanje. Tražeći odgovor na pitanja kad i kako. I ko će to da plati. A ko da vrati (kredit).
Pomalo bajati podaci s kraja 2022. pokazuju da je prosječna zarada u privatnom sektoru bila za skoro 160 eura manja od prosječne (555 naspram 712 eura, koliko je tada iznosila prosječna neto zarada). Pa kako smo onda dobacili do prosjeka?
Da je broj zaposlenih u javnom i privatnom sektoru jednak, a nije, to bi značilo da je zaposleni koji je platu primao iz državnog ili nekog od lokalnih budžeta, ili je zarađivao u nekom državnom (javnom) preduzeću, prije dvije godine, u prosjeku, primao zaradu za 300 eura veću od zaposlenog u privatnom sektoru. Pošto je odnos broja zaposlenih u javnom i privatnom sektoru ipak nešto drugačiji (više je zapošljenih u privatnim firmama), to znači da je razlika u zaradama jednih i drugih bila još veća. U korist tzv. budžetskih korisnika.
Zoran RADULOVIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od 19. aprila ili na www.novinarnica.net
Komentari
Izbor su pratile brojne primjedbe i sumnje na nepravilnosti. Bratićeva protivkandidatkinja Tanja Bakić tvrdi da Vijeće Filološkog niti Senat nisu sankcinisali Komisiju za pisanje izvještaja o kandidatima, iako su dva člana predala potpuno identične tekstove
Senat Univerziteta Crne Gore je 15. marta ove godine izabrao dr Vesnu Bratić u akademsko zvanje redovne profesorica iz oblasti Anglistika – Anglofona književnost i civilizacija i Engleski jezik na Filološkom fakultetu Univerziteta Crne Gore. Bratić je od kraja 2020. do kraja aprila 2022. bila ministarka prosvjete, nauke, kulture i sporta u 42. Vladi. Bratić nije bila jedina kandidatkinja, pored nje na konkursu za izbor u akademsko zvanje iz navedenih oblasti, koji je raspisan u junu prošle godine, prijavila se i dr Tanja Bakić.
Sam tok konkursa i izbor zanimljivi su zbog brojnih primjedbi i sumnje na nepravilnosti koje su se dešavale tokom njegovog trajanja.
U septembru 2023. imenovana je Komisija za razmatranje konkursnog materijala i pisanje izvještaja u sastavu prof. dr Radojka Vukčevič sa Filološkog fakulteta u Beogradu, prof. dr Janko Andrijašević sa Filološkog fakulteta UCG i prof. dr Zoran Paunović sa Filološkog fakulteta u Beogradu. Nakon što je Andrijašević u oktobru iz zdravstvenih razloga odustao od rada u komisiji, za novog člana je imenovana prof. dr Vesna Lopičić sa Univerziteta u Nišu.
Krajem prošle godine u Biltenu UCG objavljeni su izvještaji o kandidatima članova Komisije. Sva tri člana Komisije pozitivno su ocijenili kandidatatkinju Bratić i dali preporuku da se Bratić izabere.
Prigovor na recenzije, u januaru ove godine, Vijeću Filozofskog fakulteta UCG, upućuje Tanja Bakić. Ona u njemu kao apsurd ocjenjuje da su dva člana komisije potpisala istovjetne recenzije. Dr Bakić tvrdi da su izvještaji prof. dr Zorana Paunovića i prof. dr Radojke Vukčević potpuno identični: ,,Jedina razlika je u tome što je dr Paunović, redovni profesor Univerziteta u Beogradu, koji izvorno govori ekavicu, pokušao da ekavizira tekst profesorke Vukčević, izvorno napisan na ijekavici. Nažalost, u tome nije savim uspio, ostavivši znatan dio predatog teksta u ijekavici”, napisala je dr Bakić.
Predrag NIKOLIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od 19. aprila ili na www.novinarnica.net
Komentari
HAPŠENJE ZORANA LAZOVIĆA I MILIVOJA KATNIĆA: Odoše drugovi, samo njega nema
KRIMINAL U SLUŽBI DRŽAVE I OBRNUTO: Belivuk i Miljković – državni vojnici oba oka u glavi
PREMIJER OBEĆAVA JOŠ VEĆE PLATE: EU da nam zavidi
-
INTERVJU3 sedmicePAULA PETRIČEVIĆ, MIROVNA I FEMINISTIČKA AKTIVISTKINJA: Osokoljeni nacionalistički šerifi se ne boje institucija sistema
-
FOKUS4 sedmicePOLITIKA I DEGRADACIJA PROFESIJE: Ko su policajci zbog kojih je uzdrmana Vlada
-
FOKUS2 sedmiceFAMILIJA ĐUKANOVIĆ NAKON GUBITKA VLASTI: Manje moći, manje profita, ali poslovi traju
-
DRUŠTVO4 sedmiceDRAMA OKO SMJENE DIREKTORA MONTEFARMA: Politički i drugi lobiji
-
DRUŠTVO4 sedmiceKOLAPS ZIMSKE TURISTIČKE SEZONE: Uzdanje se u nebo i državnu kasu
-
DRUŠTVO3 sedmiceHAPŠENJE IGORA KRSTOVIĆA: Jedna lasta ne čini proljeće
-
Izdvojeno4 sedmiceKAKO JE IBAR SPASIO VLADU: Političarenje
-
Izdvojeno3 sedmiceKRIZE VLASTI OD LOKALA DO VRHA: Puca po dubini