Najveći broj vladajućih političara i analitičara, slaže se oko toga, da su se Vašington i Moskva, a sa njima i čitav svet, u poslednjih nekoliko godina, vratili u neku vrstu novog hladnog rata. Ali su oni pri tome potpuno u krivu. Već skoro tri decenije, bipolarni hladni rat je arhivirana istorija, a realni posthladnoratovski svet, jedna vrsta divljeg, neregulisanog i opasnog, multipolarnog međunarodnog sistema. Ovom novom međunarodnom sistemu, posvećen je ovaj tekst. Najpre, rasvetljavanju vladajuće greške. Koja ima najmanje tri dimenzije.
Prva dimenzija ove greške je istorijska i filozofska ili istoriozofska. Panta rei: sve teče, sve se menja (Heraklit). Što je važilo u antici, pre više od dve hiljade godina, važi i danas. Čak ni isto nije isto, preciznije ni ono što izgleda isto, nije više isto. Zbog toga što je već integrisano u novu, izmenjenu celinu.
Druga dimenzija vladajuće greške je logička. U logici kao nauci o ispravnom mišljenju, ona je poznata kao greška pars pro toto. U ovoj grešci, neki deo celine, pogrešno se doživljava, tumači i predstavlja, kao sama celina. U našem slučaju, recikliranje realne komponente vašingtonsko-moskovskog hladnoratovskog nasleđa, kao obnova hladnog rata. Ali koja obnova danas prosto više nije moguća, zbog toga što je svet u međuvremenu nepovratno postao multi-polaran, pa u njemu više ni ono isto više nije odnosno ne može biti isto.
Treća dimenzija vladajuće greške, to jest teze o novom hladnom ratu, jeste ideološka, i ona je ovde najznačajnija. Jer, to se ni u jednom momentu ne sme smetnuti sa uma, ideologija nije obična, nego istorijski aktivna i produktivna greška odnosno „greška”. I to važi ne samo za aktuelnu tezu o navodnom novom hladnom ratu, nego i za onu koja je ovoj neposredno prethodila, tokom prve decenije posthladnoratovske ere, kada su vladajući političari i analitičari jednako pogrešno i agresivno, ali i isto tako jednako aktivno i produktivno, tvrdili kako je svet 1990-ih, Pax Americana, unipolarni svet jedne jedine, preostale i pobedničke super sile.
U svom najvećem delu, ideologija Pax Americane 1990-ih, produžavala je život hladnoratovskom vojno-industrijskom kompleksu (čiji je razlog, nakon očiglednog sloma suparničke strane, 1989., bio u velikom problemu). Ali je zbog toga i konačni slom iluzije SAD unipolarizma, 11. septembra 2001., i nakon toga, bio veoma bolan.
Slično je i sa današnjom iluzijom novog hladnog rata. Samo što bi konačni slom ove iluzije mogao biti još opasniji i bolniji. I to za sve, a ne samo za dve zaraćene strane. Za sada, ova iluzija, odnosno fantazija, koliko-toliko, još uvek funkcioniše. I to u veoma širokom prostoru, od samih centara, Vašingtona, Brisela i Moskve, do periferija svetskog sistema, Ankare, Kijeva i Podgorice. I u isto tako širokom spektru vladajućih potreba, aparata i funkcija, od one najveće, proizvodnje, etabliranja i širenja nove, neofeudalne sinteze, preko održavanja, produžavanja i osnaživanja njene sve aktivnije militarističke komponente, pa sve do one njene aktuelne desničarske (zlo)upotrebe osnovnog ili minimalnog prihoda.
A u sledećoj Alterviziji, našu sliku novog međunarodnog multi-polarizma, koju smo ovde tek ovlaš najavili i nagovestili, fokusiraćemo, zumirati i precizirati, razlikovanjem i povezivanjem, dve distinktne faze nove posthladnoratovske ere, koje se, kao takve, različite ali i povezane, počinju pojavljivati i uobličavati, u poslednjih deceniju, deceniju i po, starih i novih međunarodnih problema i turbulencija.
Milan POPOVIĆ