Nesporno je jedino da je Podgorici neophodno novo postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda. Postojeći sistem  star je 46 godina, a njegov kapacitet tri puta manji od potreba glavnog grada. Djelimično prečišćene, ali i neprečišćene otpadne vode slivaju se u Moraču, pa u Zetu i Skadarsko jezero. Izgradnja kolektora jedan je od uslova za zatvaranje poglavlja 27

Nakon lutanja i nedoumica, gradonačelnik Podgorice Saša Mujović je prelomio – postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda se mora graditi u Botunu, a radovi moraju početi do kraja godine. ,,Iza svega ovoga stojim i svojim naučnim bićem i političkim kapacitetom i iznad svega svojim moralnim kapacitetom”, izjavio je on.

Ukoliko radovi ne počnu prijeti plaćenje odštete od preko 100 miliona: ,,To bi značilo kataklizmu za ovaj grad, a ja finansijsku kapitulaciju Podgorice neću dozvoliti ni potpisati”, rekao je Mujović.

Na predaju, međutim, ne pomišljaju ni koalicioni partneri Mujovićevog Pokreta Evopa sad (PES), koji se protive gradnji. Lider Demokratske narodne partije (DNP) Milan Knežević najavio je povlačenje odbornika te partije iz podgoričke skupštine ukoliko počne gradnja postrojenja u Zeti.

Projekat je sa 30 miliona finansirala Evropska unija (EU), a Njemačka razvojna banka kreditirala sa 35 miliona.

Mujović je saopštio da se sastao sa premijerom Milojkom Spajićem, predsjednikom Skupštine  Andrijom Mandićem, šefom delegacije EU Johanom Satlerom i liderom DNP-a Milanom Kneževićem. ,,Sastanak je bio off record, dakle grupe ljudi koja može riješiti neki problem.  Da budem vrlo eksplicitan, Milan Knežević je pred Satlerom i svima nama, jasno rekao da neće ni na koji način opstruirati izgradnju postrojenja. Zadržava svoj stav po tom pitanju, ali nikakve opstrukcije vršiti neće”, kazao je Mujović.

Knežević je demantovao te navode. ,,Sa velikim žaljenjem konstatujem da je gradonačelnik Saša Mujović za kratko vrijeme svog mandata  toliko puta promijenio stav oko izgradnje kolektora, da počinjem vjerovati da Saša Mujovića ima najmanje trojica”, kazao je.

Mještani Botuna kojih se ova priča najviše tiče, i koji žive u zagađenom okruženju od strane propalog Kombinata aluminijuma sa nezaštićenim bazenima crvenog mulja, već 17 godina protestuju protiv namjere da se kolektor gradi baš kod njih. Sada imaju i partijsku podršku: ,,Imamo podršku cijele Zete, Opštine, predsjednika Mihaila Asanovića, predsjednika DNP-a Milana Kneževića, Demokrata Zete, SNP-a Zete i velikog broja Podgoričana”, saopštili su Botunjani.

Priča o izgradnji kolektora u Botunu počela je prije skoro dvije decenije, u vrijeme kada Zeta nije bila zasebna opština već dio Podgorice.

,,Ovo je jedinstven primjer u svijetu da jedan grad pravi kolektor na teritoriji druge opštine. Mi ćemo se sigurno suprotstaviti zajedno sa građanima Botuna, a pozvaću i sve građane Zete bez obzira na političku pripadnost, jer se ovdje radi prije svega o životima tih građana. Suprotstavićemo se svim demokratskim principima”, oglasio se  predsjednik Opštine Zeta Mihailo Asanović.

Spora nema jedino oko toga da je Podgorici neophodno novo postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda. Postojeći sistem  star je 46 godina, a njegov kapacitet tri puta manji od potreba glavnog grada. Djelimično prečišćene, ali i neprečišćene otpadne vode slivaju se u Moraču, a preko nje u Zetu i Skadarsko jezero. Izgradnja ovog objekta jedan je od uslova za zatvaranje poglavlja 27 – Zaštita životne sredine i klimatske promjene.

Na javnoj tribini Tretman otpadnih voda u Crnoj Gori – izazovi i perspektive, koju je organizovao Univerzitet Crne Gore (UCG) stručnjaci su jednoglasno poručili: bez funkcionalnih postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda nema očuvanja rijeka, jezera, mora, niti zdravlja građana. Poručeno je da Podgorica, Zeta pa i sami Botun trpe veću ekološku štetu jer nema postrojenja nego što bi donijela njegova izgradnja.

Da problem ima i društveno-političku dimenziju naglasio je profesor Rade Šarović sa Filozofskog fakulteta UCG.

„Upletene su razne komunikacijske dimenzije koje proizvode izražene protivurječnosti između racionalne, naučne logike i teškog političkog nasljeđa, duboko ukorenjenih predrasuda, dnevno-političke trgovine i populizma. Živimo u društvu sa slabom ekološkom pismenošću, gdje otpor prema ovakvim infrastrukturnim projektima proizlazi iz nepovjerenja u institucije, nedovoljne informisanosti i iracionalnog odbacivanja nauke.“

Mještani Botuna koji su doživjeli ekološku katastrofu od rada KAP-a, uz iseljavanje dijela stanovnika u zahvatu bazena crvenog mulja, strahuju da će im kolektor donijeti nove nevolje.

U Elaboratu procjene uticaja na životnu sredinu PPOV-a u Podgorici, koji je napravio Glavni grad  u septembru 2024, navodi se da je pored postrojenja za tretman otpadnih voda (PPOV) i postrojenja za tretman kanalizacionog mulja, kao i zajedničkih tehničkih objekata, predviđena gradnja i postrojenja za spaljivanje kanalizacionog mulja.

Spalionica najviše brine mještane. Mještani sa kojima je Monitor razgovarao tvrde da imaju mišljenja inostranih steručnjaka u kojima se navodi da se radi o zastarjeloj tehnologiji koja će uticati na zdravlje građana.

,,Postoji realna opasnost od aerozagađenja”, izjavio je ranije o ovom problemu za CIN-CG Čedo Maksimović, koji na Imperijal koledžu u Londonu predaje vodene i ekološke sisteme. Nijaz Varevac-Šahović, inženjer koji je vlasnik akcija u više firmi u Njemačkoj koje se bave ekološkim projektima i proizvodnjom alternativne energije ,takođe je iznio sumnje. Ocijenio je da je Njemačka razvojna banka često finansira i zastarjele tehnologije i da sumnja da ovdje postoji korupcija, kao i na kolektoru koji je građen u Budvi.

Bojan Bašanović, mještanin Bortuna i savjetnik za komunikaciju Agencije za zaštitu životne sredine je nedavno u svom autorskom tekstu napisao da su u Elaboratu za PPOV prikazane reference ‘stručnjaka’ koji su mahom nepoznati crnogorskoj javnosti.

„Kakav su fijasko na javnim raspravama doživjeli, najbolje ilustruje činjenica da se jedan od autora pravdao da nije potrebne struke, tvrdeći da su drugi isti pisali te da on samo prenosi njihove stavove“, navodi on u tekstu.

Da je neophodan hitan sastanak odabranih eksperata, koji će analizirati projekat i dati prijedlog i građanima i vlastima, poručio je Mihailo Burić, inženjer hidrogeologije i specijalista za kvalitet voda. On je u autorskom članku poručio da su ,,aktuelni postulati teško razumljivi s aspekta stručnosti i elementarnog sistema komunikacije. Imao sam više susreta i zahtjeva iz Zete na temu kolektora. Svi su nezadovoljni odnosom nadležnih i načinom komunikacije”.

,,Nijesmo krivi što su slagali Evropsku banku i kazali da je prva kuća udaljena kilometar, kao i EU da sve ide po planu”, jasni su mještani Boruna. Poručuju da će uz prvu lopatu za gradnju objekta uslijediti konstantna blokada kružnog toka ka aerodromu, sajbraćajnice u Podgorici i mjesta gdje se gradi kolektor.

Postupak procjene uticaja na životnu sredinu za navedeni projekat već duže vrijeme je, uz brojna odlaganja, kod Agencije za zaštitu životne sredine. Očekuje se da će Agencija mišljenje dati do kraja septembra.

,,Sačekaćemo mišljenje Agencije. Ako odgovor ne bude pozitivan,  nema gradnje. Ako se pokaže da nema problema sa aspekta negativnog uticaja na životnu sredinu, onda je to momenat kada prestaju svi racionalni razlozi za odlaganje, kada treba da se ujedinimo i zajedno sa mještanima Botuna gradimo postrojenje”, nada se gradonačelnik Mujović.

Lider DNP Milan Knežević je, međutim, saopštio da je u saznanju da je Agencija već pripremila pozitivno mišljenje i saglasnost za izgradnju kolektora u Botunu.

„Pozivam SDT da protiv članova komisije koji su dali pozitivno mišljenje na ekološki genocid u Gornjoj Zeti po službenoj dužnosti pokrene istražni postupak i utvrdi da li u njihovom ponašanju ima elemenata zloupotrebe službenog položaja i koruptivnosti, a na šta osnovano sumnjam i javno ukazujem“, saopšio je i najavio da će u protivnom on lično podnijeti prijavu.

Direktor Agencije za zaštitu životne sredine Milan Gazdić je na Kneževićeve tvrdnje odgovorio da Komisija te Agencije još nije dala pozitivno mišljenje za izgradnju kolektora u Botunu. Najavio je da će mišljenje biti objelodanjeno u petak.

U međuvremenu, novim Prostorno urbanističkim planom Podgorice, usvojenim  15. Avgusta, u Zeti je planirano još jedno postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda. Ucrtano je u Berislavcima, pored lokalnog puta ka Plavnici.

Stara priča, stare tehnologije

Realizacija projekta novog kolektora u Podgorici počela je dok je na vlasti bio gradonačelnim Miomir Mugoša. U vrijeme gradonačelnika Slavoljuba Stijepovića, 2017. godine, potpisan je ugovor o kreditu sa Njemačkom bankom za obnovu i razvoj i dobijena donacija Evropske unije. Početkom 2020. tadašnji direktor Vodovoda i kanalizacijaFilip Makrid i direktor kompanije Bemax Veselin Kovačević potpisali su ugovor za izgradnju primarnog kolektora u okviru sistema za prečišćavanje otpadnih voda. Tadašnji gradonačelnik Ivan Vuković kazaotada da je u pitanju projekat vijeka  vrijednosti preko 50 miliona eura.

Vuković u junu 2022. ponovo potpisuje Ugovor za izgradnju.Paraf na dokument od 3.500 strana stavili su i tadašnji izvršni direktor preduzeća Vodovod i kanalizacija Filip Makrid, i izvođači radova – direktor turske kompanije Kuzu Group Mehmet Emre Bastopku i član borda direktora turske firme Alkatraš, Bauram Albauark. Dvije turske kompanije, koje su na tenderu 2022. dobile posao izgradnje postrojenja, dostavile su završni nacrt glavnog projekta čija izgradnja je trebalo da traje tri godine.

Nova vlast u Podgorici je nastavila sa realizacijom ovog projekta bez provjere da li je u njemu bilo eventualne korupcije.

Prema projekcijama, kolektor bi imao životni vijek od svega 17 godina, jer se već u 2045. godini procjenjuje da sistem više neće ispunjavati potrebne kapacitete i tehničke zahtjeve.

Predrag NIKOLIĆ

U avgustu radnici Željezničke infrastrukture, a u septembru prosvjetni i zdravstveni radnici, policajci i pritvorenici najavljuju da će se za svoja prava i novac boriti štrajkovima i protestima. Spremaju se i poljoprivrednici. Dok se Vlada prebrojava

Postaje nepisano pravilo da se u Crnoj Gori pravo, pravda i plata ne traže u institucijama nego na ulici. Ukoliko nezadovoljni odaberu pravo mjesto za protest i blokadu saobraćajnica, lako se može desiti da nadležni izađu u susret postavljenim zahtjevima. Posebno ako je problem rješiv (našim) novcem i  bez problematizovanja odgovornosti za neznanje, nerad i javašluk.

Promoteri aktuelnih vlasti znaju da kažu kako je to dokaz “oslobođenja” i potvrda da građani danas imaju prava koja nijesu imali prije avgusta 2020. Makar dok se ne usvoje  restriktivne izmjene Zakona o javnim okupljanjima. Kritičari, pak, konstatuju da aktuelna većina ne mari za potrebe građana sve dok im, fizički, ne stanu na put. Tada ih primijete i, iskustvo nas uči, najčešće isplate traženu putarinu. Pa produže po svom.

Minuli avgust ostaće obilježen totalnim petodnevnim prekidom saobraćaja na crnogorskim prugama. Iako se iz Vlade niko nije oglasio da podsjeti kako se nešto slično nije dogodilo nikad prije, postoji više razloga zbog kojih taj događaj ne treba tek tako zaboraviti.

Uzrok obustave bilo je nezadovoljstvo dispečera i otpravnika vozova visinom zarada koje im isplaćuje Željeznička infrastruktura, jedno od preduzeća nastalih segmentacijom nekadašnje Željeznice Crne Gore. Zaobilazeći kompanijske sindikate, a možda i propise o načinu obustave rada u djelatnostima od javnog interesa, oni su stupili u štrajk zbog koga je obustavljen kompletan željeznički saobraćaj u Crnoj Gori.

Kad su vozovi stali, menadžment Infrastrukture pozvao je tužilaštvo i policiju da reaguju. Iz resornog Ministarstva saobraćaja zaključili su, “iz izjava organizatora nezakonitog štrajka”, da se jasno vidi kako su štrajkači “pribjegli ucjenjivačkoj obustavi saobraćaja, potpuno svjesni posljedica i štete koju će ista proizvesti, a bez poštovanja zakonskih normi“. Nije izostala ni poruka kako Ministarstvo ostaje posvećeno očuvanju zakonitosti, sigurnosti saobraćaja i zaštiti interesa putnika i države. „Crna Gora mora funkcionisati kao pravna država, u kojoj se poštuju prava radnika, ali se ne dozvoljava samovolja i ultimatumi sa očiglednom motivacijom izazivanja nestabilnosti”.

Potom su nezadovoljni radnici Infrastrukture dobili traženi novac. Ili, makar, povišicu dovoljno podsticajnu da ih vrati na radna mjesta.  Menadžment Željeznice i odgovorni iz ministarstva kojim upravlja Maja Vukićević (DNP) zaboravili su prijetnje o disciplinskoj i krivičnoj odgovornosti. Slijedeći preporuke odozgo ili, možda, strahujući da bi neko mogao postaviti i pitanje njihovog (ne)rada.

“Do normalizacije je došlo nakon postizanja sporazuma između zaposlenih koji su učestvovali u totalnoj obustavi rada, dva reprezentativna sindikata i poslodavca”, navedeno je u kompanijskom saopštenju. Dobili smo garancije od ministarke Vukićević, potvrdio je glasnogovornik štrajkača Andrej Kaluđerović, najavljujući da će dogovoreno biti “usvojeno i na papiru” u najkraćem zakonskom roku.

Septembar je počeo štrajkom upozorenja prosvjetnih radnika. Uz kontinuirano nezadovoljstvo prosvjetara odnosom države prema njima i njihovom pozivu, konkretan povod za protest bio je ljetos započet  centralizovani obračun zarada zbog koga su, prema tvrdnjama predsjednika  Sindikata prosvjete Radomira Božovića, nekim nastavnicama/nastavnicima plate umanjene i do 50 eura.

Bezmalo tri mjeseca traje ta priča. I još sa sigurnošću ne znamo da li je novi vladin softver ispravio nepravilnosti školskih računovođa, kao što tvrde iz Ministarstva finansija, ili su u pravu sindikalni predstavnici prosvjetnih radnika prema kojima se centralizovani obračun radi uz kršenje odredbi važećeg granskog kolektivnog ugovora. Siva zona, konstatuju upućeni. Uglavnom, prosvjetari su nadležnima dali rok od 15 dana da isprave sporni obračun. Ne dođe li do toga najavljuju radikalnije mjere: od masovnih protesta do obustave nastave.

Za prosvjetom bi moglo i zdravstvo. Nakon ljetošnje protestne šetnje od KCCG do Ministarstva zdravlja, Odbor medicinskih sestara i tehničara za septembar je najavio nove korake ukoliko ne dobiju traženo povećanje zarada od 15 odsto u odnosu na njihove kolege iz zdravstvenog sistema. “Ne tražimo privilegije već poštovanje i razumijevanje i uslove dostojne našeg posla. Tražimo da se zarade povećaju 15 odsto, ne zato što smatramo da neko drugi vrijedi manje, već zato što vjerujemo da i naš rad zaslužuje jednako priznanje”, kazala je članica Odbora Rada Kovačević.

Prethodno su, u maju, dali rok od mjesec dana premijeru Milojku Spajiću i ministru zdravlja Vojislavu Šimunu da ih prime na razgovor. Odgovora nije bilo, pa su krenuli  u šetnju. Kako će se sve to završiti vidjećemo, možda već za koji dan.

Reakciju premijera čekaju i iz Nezavisnog sindikata policije. Nakon što su, krajem jula, pokrenuli kampanju prikupljanja potpisa među službenicima MUP-a i Uprave policije kako bi ukazali na loše uslove rada: niske plate, nedostatak uniformi i obuće, lošu opremu i zapostavljanje zdravstvene zaštite policajaca, iz Nezavisnog sindikata su 26. avgusta Spajiću uputili zvaničan dopis sa zahtjevima, sa rokom za odgovor od 15 dana. Ukoliko se njihovi zahtjevi ne ispune, a nema naznaka da hoće, policajci su najavili blokadu pet najvećih graničnih prelaza u zemlji

„Došli smo do zida“, poručio je predsjednik sindikata Igor Rmandić. „Trpljenje  ima svoje granice. Naše ćutanje je počelo da služi kao alat protiv nas samih”.

Ovog septembra mogli bi svjedočiti još jednom nikad prije – da istovremeno protestuju crnogorski policajci i pritvorenici. Nakon proljetošnjeg štrajka glađu i izgleda ne ispunjenih obećanja nadležnih iz pravosuđa i Ministarstva pravde, pritvorenici spuškog zatvora najavljuju generalni štrajk (oni i njihovi advokati ne bi prisustvovali suđenjima) i proteste rodbine i prijatelja pred institucijama, nezadovoljni zatvorskim uslovima, dužinom pritvora i sveukupnim odnosom sudskih, zakonodavnih i izvršnih vlasti prema njima. “Smatramo da se radi o samovolji pojedinaca u vrhu pravosuđa povezanih sa bivšim režimom i uz političku podršku nove vlasti koja je sve ali nije demokratska”, stoji u saopštenju javnosti predočenom preko advokata Nikole Tomkovića.

Demonstrativnim dolaskom pred institucije prijete i poljoprivrednici. “Ako Vlada odbije naš zahtjev da agrobudžet iznosi najmanje pet odsto ukupnog budžeta, krenućemo u proteste”, najavio je predsjednik Udruženja stočara Milko Živković. “Ne smijemo izgubiti još jednu godinu, već je moramo iskoristiti kako bismo zaustavili pad poljoprivredne proizvodnje”.

Sa Cetinja neće pred Vladu. Grupa građana Prijestonice koja mjesecima protestuje zbog (ne)postupanja  bezbjednosnog sektora u dva masovna zločina na Cetinju i neodgovornog odnosa nadležnih prema tim događajima, blokirajući na Kruševom ždrijelu magistralni put Podgorica –Budva, obratila se premijeru najavljujući da će radikalizovati protest. “Obzirom da ni nakon 20 dana od dana obilježavanja trogodišnjce tragedije u Medovini, kao i nakon 10 dana od dana slanja otvorenog pisma sa našim zahtjevima na vašu adresu, nijeste odgovorili dužni smo vas obavijestiti, da ukoliko to ne učinite do petka, 5. septembra, bićemo primorani ispuniti javno dato obećanje i pristupiti radikalizaciji našeg protesta na Kruševom ždrijelu”, navode u saopštenju.

Država na sve to- ćuti. Samo je ministar finansija Novica Vuković podsjetio da, prema važećem Zakonu o budžetu za ovu godinu, Vlada ima mogućnost da se zaduži još 500 miliona eura. Problem je, razumjeće jednom i aktuelna vlast, što se ne može baš sve kupiti novcem. Do tada, najavljeni protesti mogu donijeti korist inicijatorima. Kad već nema koristi od institucija.

Zoran RADULOVIĆ

Nepuna dva mjeseca nakon što je Joanikije potpisao saopštenje sa još petoricom nevučićevskih vladika, Beograd je podigao Metodija sa ranga episkopa na titulu mitropolita, izjednačivši ga po časti sa Joanikijem. EBN je uzdignuta na nivo mitropolije dok je on postao član Sv. Sinoda SPC-a, tj. crkvene vlade. Time je i de fakto Metodije postao prvi mitropolit SPC-a u Crnoj Gori jer njegova eparhija obuhvata čak 52 odsto državne teritorije

Prije tri godine, tačnije 3. avgusta 2022. godine  Vlada je  potpisala Temeljni ugovor sa Srpskom pravoslavnom crkvom (SPC) kojim se uređuju odnosi između države i većinske vjerske zajednice u zemlji. U ime države potpis je stavio tadašnji premijer Dritan Abazović koji je rekao da se na “ovaj način šalje poruka mira i tolerancije, da okrećemo novi list i da se okrećemo novim izazovima”. Abazović je vjerovatno mislio da je okretanje novog lista i izazova zapravo fokusiranje na EU integracije i ekonomski boljitak zemlje. Izrazio je zadovoljstvo što je bio u prilici da “jedno pitanje koje je dugo opterećivalo crnogorsko društvo zatvorimo na lijep, primjeren, dostojanstven način, i u skladu sa Ustavom i zakonima naše zemlje”. Patrijarh Porfirije Perić, kao formalni poglavar, stavio je potpis u ime SPC-a iako su u  sličnim situacijama u okruženju takve potpise stavljali mjesni episkopi/mitropoliti. Patrijarh je naglasio da “mi kao Crkva, u bilo kojoj državi da se nalazimo… podrazumeva se da hoćemo da poštujemo Ustav i zakone svake države”.

Niti je Abazović zatvorio pitanje koje je “dugo opterećivalo crnogorsko društvo” niti se “podrazumeva” da srpski arhijereji žele poštovati Ustav i zakone države u kojoj žive (iako to zapovijeda Sveto pismo), u konkretnom slučaju Crne Gore. Ispalo je da okretanje novim izazovima zapravo još veći isti problemi koji država ima s ostrašćenim etnofiletističkim episkopima (i počasnim mitropolitima) kojima se evidentno upravlja iz vana.

Monitor je već ranije pisao da su episkopi Joanikije Mićović i episkop Metodije Ostojić postavljeni na čelo Mitropolije crnogorsko primorske (MCP) i Eparhije budimljanske nikšićke (EBN) zahvaljujući lobiranju premijera Zdravka Krivokapića preko zapadnih ambasada u Beogradu kod predsjednika Aleksandra Vučića. Tadašnji premijer je time mislio da je osigurao mir i crkvi i državi jer je isposlovao da eparhije vode osobe bliske pokojnom mitropolitu Amfilohiju Radoviću.

Amfilohije je veći dio svoje arhipastirske karijere posvetio velikosrpskim i udbaškim ciljevima. Pristao je i na komadanje svoje Mitropolije kada je odlukom Arhijerejskog sabora 23. maja 2001. otkinuto više od pola crnogorske Mitropolije i od nje napravljena nikada do tada poznata Eparhija budimljansko nikšićka. Obuhvatila je 52 odsto crnogorske teritorije sa oko 40 odsto stanovništva. MCP je spala na 40 osto teritorije. Jedini otpor koji je Amfilohije 2001. pružio je bilo kategorično odbijanje da mu se oduzme Manastir Ostrog kao važan izvor finansijskih prihoda. Pljevlja i dio Bijelog Polja su oduzeti od MCP još prilikom gašenja samostalne crnogorske crkve 16. decembra 1918. i dati prvo Dabrobosanskoj mitropoliji a kasnije Mileševskoj eparhiji. Od Mitropolije je kasnije otkinuta i Sutorina i Igalo i dati u posjed hercegovačko zahumskoj eparhiji, slijedeći staru tursku granicu. Srbijanska patrijaršija, ili predsjednik Srbije,  može jednoga dana odlučiti, ako nađe za shodno,  da nastavi otkidati komade MCP ili je jednostavno ukinuti. Crna Gora u tom pogledu nema nikakvu ingerenciju.

Amfilohije je pred kraj života počeo praviti otklon od predsjednika Vučića i težio većoj autonomiji pravoslavne crkve u Crnoj Gori. O tome je javno progovorio Nikodim Bogosavljević, bivši iguman manastira Dajbabe kod Podgorice, koji sada služi u Eparhiji valjevskoj. “Amfilohije je išao ka tome da formira neku samostalnu ili autonomnu arhiepiskopiju Crne Gore”, rekao je Bogosavljević nazvavši pokojnog mitropolita “licemerom i dvoličnjakom”. Po njemu su Amfilohije i Krivokapić “izdali Srpstvo”. Sadašnja MCP nije reagovala na ovakav skandalozan rječnik.

Amfilohijeva čeda, Joanikije i Metodije nisu ostali vjerni njegovoj viziji crkve u Crnoj Gori. Prvo je Vučić, nakon što je odobrio postavljenje ove dvojice za episkope, preko patrijarha i Sinoda ukinio Episkopski savjet Pravoslavne crkve u Crnoj Gori i srozao svu autonomiju koju je do tada polako sticao Amfilohije. Joanikije se pokazao nedovoljno lojalan Prvoj familiji Srbije. Prvo nije dozvolio teatralnom Vučiću da govori na Amfilohijevoj sahrani u Podgorici. Kasnije je zajedno sa petoricom nelojalnih vladika SPC-a potpisao saopštenje kojim se osuđuje pljuvanje kruševačkog episkopa (i nesuđenog cetinjskog mitropolita) Davida Perovića po studentima koji mjesecima protestvuju protiv režima braće Vučić. Vladika David je nazvao studente “srpskim ustašama” i neprijateljima države.

Iako je Joanikije ostao lojalan velikosprskoj fašističkoj ideji iz Drugog svjetskog rata i prostaljinističkoj (po metodama vladanja) vlasti u Kremlju, nelojalnost srpskom vladaru se nije zaboravila. Nepuna dva mjeseca nakon što je Joanikije potpisao saopštenje sa još petoricom nevučićevskih vladika, Beograd je podigao Metodija sa ranga episkopa na titulu mitropolita, izjednačivši ga po časti sa Joanikijem. Takođe EBN je uzdignuta na nivo mitropolije dok je on sam postao član Sv. Sinoda SPC-a, tj. crkvene vlade. Time je i de fakto Metodije postao prvi mitropolit SPC-a u Crnoj Gori jer njegova eparhija obuhvata čak 52 odsto državne teritorije.

Metodijeva porodica s očeve strane je porijeklom s Durmitora ali je živjela u Sarajevu do izbijanja rata 1992. kada su izbjegli u Crnu Goru. Nedavno je na parastosu četnicima u manastiru Podmalinsko kod Šavnika rekao da su se njegovi preci borili u Jugoslovenskoj vojsci u otadžbini (JVuO). Pohađao je podgoričku Gimnaziju i kasnije je studirao na Ekonomskom fakultetu u Podgorici. Tokom litijskih protesta, po izglasavanju zakona o oduzimanju crkvene imovine, na Đurđevića Tari je pretučen od strane Đukanovićeve policije. Ranije je brinuo i o bolesnom patrijarhu Pavlu dok je bio u bolnici pred smrt.  Bavio se i padobranstvom i stekao zavidan broj skokova. U rodbinskim je vezi s premijerom Milojkom Spajićem što je premijer nekoliko puta isticao dok su bili u bliskim odnosima.

Metodijeva vjernost Amfilohiju, koji ga je postavio sa episkopa dioklijskog, i njegovoj viziji nestala je  sa mitropolitovom smrću. Da li je, ili kako je drug Marko Parezanović (načelnik operative i de fakto broj jedan srpske državne bezbjednosti) uspio vrbovati Metodija ostaje pitanje. Miloistički portal Udar lansiran prije parlamentarnih izbora 30. avgusta 2020. ga je označio kao agenta Bezbedonosno informativne agencije (BIA) ali na nivou trač partije. Metodije je tužio državu za povredu prava na čast, ugled i dostojanstvo i Osnovni sud u Nikšiću je 30. januara ove godine presudio da Crna Gora isplati vladici 10 hiljada eura.

Metodijeva politička i nacionalna radikalizacija u tri godine Temeljnog ugovora je očita. Tome su vjerovatno doprinijela i putovanja u Rusiju i sastanci sa KGB episkopima Ruske crkve (RPC) sa kojima je sasluživao. Od krotkog učenika blaženopočivšeg patrijarha Pavla je postao otvoreni propagator velikosrpskog fašizma i ruskog pravoslavnog staljinizma koliko god bilo paradoksalno. Kao vladika se  otvoreno  politički aktivirao. Za popis stanovništva je pozivao “vjernike” da se izjašnjavaju kao Srbi. DNK istraživanje na sjeveru, koje je navodno naručeno od krugova bliskim Metodiju, gdje bi se naučno dokazali srpski korjeni nikada nije objavljeno. Prošle godine je primio povelju i najveće stranačko odlikovanje vučićevske Nove srpske demokratije (NSD) –  orden Marka Dakovića za „predanu borbu za prava srpskog naroda u Crnoj Gori“. Marko Daković je crnogorski izdajnik vrbovan  od strane srpske službe tokom studija u Beogradu koji je 1918. pomagao anšlus Crne Gore. Za lokalne izbore u Beranama krajem 2024. Metodije je pozvao svoje “vjernike” i narod da glasaju Jelenu Božović iz Mandićeve partije. Beranci ga nijesu poslušali i grad je dobio gradonačelnika iz Spajićeve partije. S njim se nedavno premijer Spajić sukobio oko pokušaja dizanja spomenika odlikovanom nacističkom koljaču Pavlu Đurišiću u Gornjem Zaostru.

Pokušaj podizanja spomenika je apoteoza Metodijeve etnofiletističke ostrašćenosti i skidanje maske navodno Hristovog pastira crkvenog stada. Sa dešavanjima u Zaostru isplivala su i druženja Metodija sa bezbjednosno interesantnim licima još od 2022. godine,  kriminalcima i saradnicima BIA-a. Na podizanje spomenika se okupilo tek nešto preko stotinjak najekstremnijih sljedbenika četničke ideologije. Nije bilo ni funkcionera NSD-a ni drugih vučićevskih stranaka osim marginalnog i teatralnog Vladislava Dajkovića.

Ako ispliva još detalja ostaje i pitanje državnim institucijama Crne Gore da li će sudski tražiti povraćaj 10 hiljada eura dosuđenih Metodiju.

Jovo MARTINOVIĆ