Skandalozna izjava premijera Duška Markovića na predizbornom skupu Demokratske partije socijalista u Igalu, pred lokalne izbore u Herceg Novom, ogolila je pravu prirodu odnosa Vlade prema opštinama u kojima je opozicija preuzela vlast.
Marković je istakao jasnu podjelu građana Crne Gore na „naše” i „njihove”, na one koji glasaju i podržavaju DPS i sve ostale koji spadaju u nepoželjnu kategoriju građana i lokalnih vlasti sa kojima Vlada ne želi da sarađuje. Savjetujući lokalne depeesovce sa čime da izađu pred glasače, pričao je o Herceg Novom kao idelanom gradu za velike investicione poduhvate koje će Vlada inicirati samo ukoliko DPS osvoji gradsku vlast, uz konkretnu preporuku da obećaju izgradnju osnovne škole u Igalu, koja ovom naselju nedostaje.
„U kapitalnom budžetu za 2017. godinu obezbijedili smo sredstva za izradu projekta, u budžetu za 2018., ćemo planirati sredstva za početak gradnje te škole. To možete da kažete građanima Igala da je ta stvar – ako ova Vlada ostane, a hoće valjda dotle – da je to završeno.
Ali bih ja volio da o tome ne pregovaram sa nekom lokalnom upravom koja nije naša, volio bih da to radimo zajedno, sa vama…”, povjerio je premijer partijskim drugovima principe rada njegove Vlade kada su u pitanju lokalne zajednice u kojima je DPS izgubila vlast.
Premijer je očigledno izgubio iz vida da su DPS uprave sa kojima voli da sarađuje, mahom one čiji rad ispituje Specijalno državno tužilaštvo.
Dva bivša predsjednika Opštine Budva sjede u zatvoru u Spužu, osuđeni zbog zloupotrebe službenog položaja u nizu korupcionaških afera. Na zatvorsku kaznu osuđen je i bivši gradonačelnik Bara, dok se protiv bivšeg predsjednika Opštine Berane vodi krivični postupak.
Opozicija je od njih naslijedila opustošene gradske kase, blokirane račune i milionska dugovanja.
Da država na raznovrsne načine pritiska i ucjenjuje novu vlast u opštinama diljem Crne Gore bilo je evidentno i prije istupa premijera Markovića. Nastup u Igalu samo je javna potvrda da država i njene institucije pokušavaju na svaki način onemogućiti normalno funkcionisanje lokalnih zajednica u kojima su građani većinom glasali za opozicione stranke i koalicije. U gradovima u kojima ne vladaju „naši” neće biti investicija u škole, bolnice, domove zdravlja, puteve i slične kapitalne investicije, poručio je premijer.
Primjeri žestokih i perfidnih udara državnih organa, Vlade i njenih ministarstava, sudova i drugih državnih institucija na lokalne uprave brojni su i svakodnevni u Budvi, Kotoru, Beranama, Kolašinu, uvođenjem moratorijuma na gradnju objekata, blokadama računa, jednostranim ubiranjem prihoda od koncesija na prirodna bogatstva opština, obale, šume i vode…
Ministarstvo održivog razvoja i turizma čestitalo je formiranje vlasti novoj upravi u Kotoru uvođenjem moratorijuma na gradnju objekata, suspenzijom primjene svih planskih dokumenata za teritoriju Opštine. Donošenje Akcionog plana za Kotor, u vidu odgovora na zahtjev UNESCO-a za kontrolu gradnje u zaštićenom području Bokokotorskog zaliva, predstavlja atak na razvoj i prihode Opštine Kotor u narednom periodu.
Iz lokalna uprave u Kotoru upozoravaju da je odluka o proglašavanju moratorijuma za cijelu teritoriju Opštine donijeta sa ciljem da se naškodi funkcionisanju nove vlasti, jer se u zahtjevima UNESCO-a ne traži zabrana gradnje, nego izrada HIA studija, Procjena uticaja na baštinu za kulturna dobra sa liste Svjetske baštine, na kojoj se nalazi Kotor sa dijelom Bokokotorskog zaliva.
Izrada HIA studija zahtijeva se za nekoliko atraktivnih lokacija na zaštićenom području Boke.
Akcioni plan donijet je u februaru ove godine, ali na nekoliko službenih dopisa predsjednika Opštine Kotor, Vladimira Jokića, sa pitanjima na koji način treba sprovesti moratorijum na primjenu urbanističkih planova i izdavanje odobrenja za gradnju, iz Ministarstva nije stigao nikakakav odgovor.
Sa druge strane, pojedini moćni pripadnici graditeljskog lobija vrše pritisak na opštinsku upravu da vrši selektivnu primjenu moratorijuma, da od suspenzije izuzme neke planove od izuzetnog interesa, poput DUP-a Nerin, za gradnju turističkog naselja u atraktivnoj istoimenoj uvali u Donjem Grblju.
Pritisci na Opštinu Budva su svakodnevni. Pripadnici budvanske kriminalne organizacije uspijevaju čak iz zatvora da izvlače novac iz budvanske gradske kase. Neplaćeni računi iz poslovnih aranžmana osuđenih budvanskih funkcionera i njihovih domaćih i inostranih partnera, stižu na naplatu putem sudskih presuda i blokade opštinskog računa.
Od formiranja nove vlasti, sa računa Opštine Budva prinudno je, po osnovu sudskih presuda, isplaćeno oko 2 miliona eura. Zanimljiva je ažurnost crnogorskih sudova kada je Budva u pitanju, koji ekspresno rješavaju predmete stare po desetak i više godina po zahtjevima povjerilaca koji se ranije, po istom osnovu, nisu pojavljivali.
Bivša DPS vlast zadužila je Budvu za iznose koje prelaze stotine miliona eura. Turistički centar Crne Gore predstavlja najzaduženiju Opštinu u državi i regionu. Šta su oni „naši” sa kojima premijer voli da sarađuje uradili od Budve, sam je na istom skupu, nesmotreno konstatovao.
„Možda je bolje što nismo nekada imali veće interesovanje investitora za Herceg Novi kao što je to bilo u Budvi. Jer je vidljivo u šta se Budva danas pretvorila u građevinskom i svakom smislu. Prostor koji je potpuno uništen i u kojem se ne može raditi ništa valjano ili sa veoma ograničenim mogućnostima”, kazao je Marković
Za očekivati je da takvoj razrušenoj i uništenoj Budvi, turističkom centru koji ostvaruje glavninu državnog prihoda u turizmu, Vlada pruži svaku vrstu pomoći za brži oporavak, za stvaranje uslova za kontinuirano i nesmetano funkcionisanje.
Ali Budvu ne vode „naši” nego tamo neki „njihovi”. Kojima umjesto saradnje stižu opstrukcije.
Najžešći udar države na direktne prihode Opštine izvršen je od strane Monstata, državnog Zavoda za statistiku, koji je ustanovio prosječnu cijenu kvadrata stambenog prostora u Budvi u iznosu od nevjerovatnih 949 eura. Procjena se odnosi na poslednji kvartal 2016. godine, na mjesece oktobar, novembar i decembar. Upravo za period kada opozicija preuzima vlast u turističkoj metropoli.
Nerealnom cijenom kvadrata Opština je zakinuta za značajan iznos tekućih prihoda od poreza na promet. Bio je to atak na najvitalniji opštinski prihod. Prosječna cijena kvadrata u Budvi prošle godine, iznosila je 1.249 eura, dok je ranije dostizala sumu od 1.800 eura. Istovremeno, prosječna cijena kvadrata u Baru za isti period iznosi 1.500 eura. Skoro pa duplo više nego u Budvi. U Baru je, normalno, na vlasti DPS, pa su i rezultati drugačiji.
Ovu nesvakidašnju i u praksi nepostojeću cijenu po kojoj se u Budvi može pazariti stan, iz Monstata objašnjavaju podacima iz kupoprodajnih ugovora o prodaji stanova solidarnosti čije su cijene po kvadratu ispod stvarne vrijednosti.
Međutim, iz lokalne uprave upozoravaju, da su takozvani socijalni stanovi oslobođeni plaćanja komunalnih taksi i zemljišta, zbog čega ne predstavljaju realnu osnovicu za obračun prosječne cijene kvadratnog metra stana u Budvi. Što su u Monstatu bili dužni da znaju i obračunaju.
Dok Budva funkcioniše pod stalnom prijetnjom blokade računa od strane kriminalnih grupa i njihovih korupcionaških ugovora koji nisu suspendovani, druge opštine trpe drugačije vidove ucjena i pritisaka.
U Kolašinu na primjer, na sceni je kolonizatorski odnos države prema prirodnim resursima na teritoriji ove male opštine. Uskraćeni su joj prihodi od korišćenja prirodnog blaga kojim raspolaže, šumskog fonda i voda, kojim praktično gazduje Vlada. Naknade po osnovu koncesionih ugovora plaćaju se državi, sa obavezom da se dio prihoda vrati Opštini. Što se u praksi ne događa. Lokalna uprava nema kontrolu nad tim procesom. Nema registar koncesionih ugovora, niti informacije o njihovoj realizaciji i prihodima koje gotovo u cjelosti odlaze Podgorici. Opština ne kontroliše ni raspodjelu sredstava za uređenje seoskih puteva prema katunima, koje obično u proljeće Ministarstvo poljoprivrede, umjesto na račun Opštine, uplaćuje na privatne račune ljudi bliskih DPS-u.
Ako se ovome doda namjera Vlade da donese novi Zakon o planiranju i gradnji objekata, kojim se lokalnim samoupravama oduzima pravo planiranja razvoja sopstvene teritorije, donošenja planske dokumentacije i izdavanja građevinskih i upotrebnih dozvola, može se govoriti o totalnom obespravljenju opština koje se svode na puke administrativne centre u službi Vlade.
Branka PLAMENAC
HORIZONTI3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
FOKUS3 sedmice
DRUŠTVO1 sedmica
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU3 sedmice