Episkop nikšičko – budimljanski Metodije Ostojić dobio titulu mitropolita. Time je Crna Gora uz Joanikija dobila i drugog mitropolita, sa političkim reperkusijama, po uvjerenju mnogih. Oba mitropolita ostaju vjerni ideji pansrpstva i podaništva Kremlju

Kasno prošlog petka objavljena je vijest, koju su potom prenijeli svi mediji.  Episkop nikšičko – budimljanski Metodije Ostojić dobio titulu mitropolita. Time je Crna Gora dobila i drugog mitropolita,  sa političkim reperkusijama, po uvjerenju mnogih.

U saopštenja Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske crkve (SPC) nije bilo detalja o novoj Metodijevoj tituli osim da je postao član Svetog Sinoda (crkvene vlade) kao “Njegovo Preosveštenstvo Episkom budimljansko – Nikšički”. Međutim, u saopštenju Sabora se navodi da je poklonjena pažnja pitanjima i dopunama Ustava SPC “koji se tiču naziva eparhija i titulature episkopa”. Na sajtu eparhije do sada nije bilo titularne promjene.

Da je Metodije ipak postao mitropolit moglo se zaključiti na osnovu izvještaja medija pod kontrolom porodice Vučić. U srijedu je vijest  potvrdila i Mitropolija crnogorsko – primorska (MCP) u odgovoru Vijestima. MCP je rekla da je odluka Sabora o proglašenju Metodija mitropolitom “prirodna i logična imajući u vidu odluke o titulaciji arhijereja koje su donijete na prošlogodišnjem zasjedanju”. Iz MCP su još pojasnili da je budimljanska episkopija jedna od prvih episkopija koju je osnovao Sveti Sava, i da je u 15. vijeku uzdignuta na stepen mitropolije sve do sredine 17. vijeka”. Takođe sadašnja Metodijeva eparhija “pokriva veliki dio nekadašnje Istočnohercegovačke mitropolije Pećke Patrijaršije, čiji je mitropolit bio Sveti Vasilije Ostroški”.

Ovakvo saopštenje MCP-a je sporno iz nekoliko razloga. Iako je prošlogodinje zasjedanje Sabora arhijereja donijelo pravu inflaciju novih titula velikog broja episkopa, Metodijevo promaknuće baš u ovom trenutku je indikativno. Takođe veza ove eparhije sa nekadašnjom mitropolijom hercegovačkom i mitropolitom Sv. Vasilijem (koji je bio lojalan rimskom papi – kako je i sam napisao u svom pismu Klementu X 1671.god.) je u najmanju ruku upitna.

Mitropolitska titula Metodiju je došla nakon okupljanja episkopa u manastiru Ostrog 12. maja na dan Svetog Vasilija Ostroškog. Domaćin na liturgiji je bio crnogorski mitropolit Joanikije Mićović čijoj jurisdikciji i pripada manastir Ostrog. Sa njim su sasluživali mitropolit Jeronim iz Grčke, arhiepiskop diseldorfsko-berlinski i mitropolit njemački Grigorije Đurić, episkop istočnoamerički Irinej Dobrijević, episkop bihaćko-petrovački Sergije Karanović, episkop latinoamerički Kirilo Bojović i dioklijski Pajsije Đerković. Liturgiji je prisustvovao i srbijanski ambasador Nebojša Rodić (nekadašnji šef srpske UDB-e i ministar odbrane). Ako se izuzme grčki gost i izrazito vučićevski nastrojen Sergije, svi ostali arhijereji su percipirani kao opozicija srbijanskom predsjedniku Aleksandru Vučiću i njegovom patrijarhu Porfiriju Periću.

Grigorije njemački je održao glavnu besjedu nakon čitanja Jevanđelja. Nakon liturgije je održana litija kroz Nikšić (koji pripada Metodijevoj jurisdikciji). Litiju je predvodio Joanikije. Društvo su im pravili hercegovački mitropolit Dimitrije Rađenović, istočnoamerički Irinej i dioklijski Pajsije. Uz njih su hodali i potpredsjednik Vlade Milun Zogović, gradonačelnik Nikšića Marko Kovačević i predsjednik gradske skupštine Nemanja Vuković. Odsustvo sa litije domaćina – episkopa Metodija je bilo očigledno. Metodije se nije ranije pojavio ni na liturgiji u gornjem manastiru Ostroga.

Kada su Joanikije, Grigorije njemački, Irinej američki, Dimitrije hercegovački i još dva episkopa poslali javno protestno pismo krajem februara zbog prljave kampanje državnih glasila i režimskog episkopa Davida Perovića protiv srpskih studenata – među potpisnicima opet nije bilo Metodija. Štaviše, Metodije čak nije pokušao ni simulirati episkopsku neutralnost u politici kako nalaže Sveto Pismo. On je početkom decembra 2024. godine javno podržao nositeljicu liste vučićevskog bloka partija (NSD-DNP) Jelenu Božović na lokalnim izborima u Beranama (koje su zvanično sjedište i njegove eparhije). Kada je nacionalno ostrašćeni gradonačelnik Nikšića Marko Kovačević upriličio let balonom za rukovodstvo Nove srpske demokratije (NSD) uključujući i lidera Andriju Mandića, u partijskom društvu se opet našao vladika Metodije.

Prošle godine je Andrija Mandić objavio da je NSD proslavila svoju krsnu slavu i svetitelja zaštitnika Sv. Vasilija Ostroškog u Andrijevici. Tom prilikom je Mandić uručio Metodiju povelju i najveće stranačko odlikovanje – Orden Marka Dakovića za “njegovu predanu borbu za prava srpskog naroda u Crnoj Gori”. Metodije je odgovorio NSD-u: “ Srećan sam što ste u meni prepoznali svoga brata i poslenika na istom srpskom i pravoslavnom poslanju dodjelom ovog milog mi ordena”. Marko Daković je bio prvi predsjednik Kluba crnogorske univerzitetske omladine u Beogradu, agenture koju je vlast tadašnje Kraljevine Srbije uspostavila sa ciljem rušenja Crne Gore kao države. Daković se javno profilirao kao izdajnik zemlje i kasnije kao srbijanski kvisling prilikom uništenja Crne Gore.

Da je vladika Metodije brat na “srpskom poslanju” je javno poznato. Otvoreni je podržavalac srpskih fašističkih kolaboracionista i ratnih zločinaca iz Drugog svjetskog rata kojima rado drži javne parastose i veliča ih kao božje služitelje i mučenike. Paradoksalno, Metodije je istovremeno i veliki podržavalac restaljinizirane Rusije Vladimira Putina i boljševičkih metoda vladanja protiv kojih su se nekada borili Metodiju mili četnici. Rado je viđen gost u Moskvi o čijim komunističkim zločinima protiv crkve i ponovnom podizanju spomenika progoniteljima crkve ni on ni Joanikije ne smiju ni zucnuti. Naprotiv, Metodije je nekoliko puta javno veličao kremaljski režim.

U Moskvu na Dan pobjede 9. maja vladika Metodije nije otišao ali su zato i on i Joanikije bili zastupljeni preko crnogorskih pravoslavnih bratstava Stupovi i Miholjski zbor bez čijih arhijerejskih blagoslova oni sigurno ne bi otišli. Predstavnici ovih paracrkvenih bratstava su bili dio “svesrpske delegacije iz Srbije, Republike Srpske i Crne Gore” kako bi obilježili Dan pobjede nad nacizmom “na poziv administracije Rostovske oblasti”. Miholjski zbor, sa kojim Metodije ima tradicionalno tijesne veze, je u saopštenju koje prenosi portal IN4S “posebno pozdravio dolazak predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i predsjednika RS-a Milorada Dodika na paradu u Moskvi”. Istovremeno je izraženo žaljenje “što nijedan zvanični predstavnik iz Crne Gore” nije bio tamo. U saopštenju je osuđen poziv predsjednika Jakova Milatovića “posljednjem izdanku nacizma u Evropi” ukrajinskom predsjedniku Vladimiru Zelenskom da posjeti Podgoricu. Ova, tobože pravoslavna organizacija, se pohvalila da je svojim pristustvom u Rusiji sačuvala obraz Njegoševe Crne Gore.

Na portalu Metodijeve eparhije se navodi da je ona osnovana 1219. godine od strane Svetog Save. Isto za sebe tvrdi i Mitropolija crnogorsko – primorska koja je kao takva prvi put osnovana 1931. godine ukazom srpskog kralja Aleksandra Karađorđevića. Ipak, u odjeljku o povijesti eparhije se navodi da je “tokom svog postojanja mijenjala granice i nazive ali i svoja sjedišta”. Sadašnja eparhija je osnovana odlukom Arhijerejskog sabora 23. maja 2001. godine tako što je otkinuto više od pola crnogorske Mitropolije kojom je vladao Amfilohije Radović i od nje napravljena nikada do tada poznata budimljansko – nikšićka eparhija. Obuhvatila je 52 odsto crnogorske teritorije sa oko 40 odsto stanovništva.

U to doba, nakon NATO intervencije i gubitka Kosova, u Beogradu se računalo da bi Crna Gora mogla krenuti putem nezavisnosti koju bi, u neko doba mogla slijediti i crkva u Crnoj Gori. Stoga je odlučeno da se crnogorska teritorija što više iscjepka. Proces čerečenja crnogorske mitropolije je zapravo počeo odmah nakon stvaranja nakazne Kraljevine SHS i osnivanja SPC-a 1920. godine, po prvi put u istoriji – iako Beograd tvrdi da je to bilo u doba Svetog Save. Tada su, od nekada jedinstvene i nezavisne crnogorske crkve otkinuta Pljevlja, dio Bijelog Polja i Metohija. Kasnije je od mitropolije otkinuta i Sutorina i Igalo i dato hercegovačkoj episkopiji. Sadašnja mitropolije je svedena na 40 odsto državne teritorije. Nije isključeno, da jednoga dana, ukoliko Joanikije nastavi neposlušnost Prvoj familiji Srbije, eparhija budimljansko – nikšička dobije status mitropolije i da se od MCP otkine još teritorije. Ovako Metodije ostaje samo titularni episkop.

Za utjehu je njihovim sljedbenicima i Beogradu da oba mitropolita ostaju vjerni ideji pansrpstva i podaništva Kremlju (i njegovoj KGB ruskoj crkvi).

Jovo MARTINOVIĆ

Evropski parlament izražava  ozbiljna zabrinut zbog malignog miješanja zemalja van EU, destabilizacije i kampanja dezinformacija s ciljem da se utiče na političke procese i javno mnjenje u Crnoj Gori. Napominje se da se vjerske institucije mogu koristiti kao sredstvo uticaja te “osuđuje svako neopravdano miješanje Srpske pravoslavne crkve u tom pogledu”. Saopštenje je došlo nakon niza izjava i poteza visokih zvaničnika SPC-a u Crnoj Gori kojima su raspirivane  podjele u ionako podijeljenom društvu

U utorak je Evropski parlament (EP) izdao saopštenje u kome se kaže da Odbor za vanjske poslove EP-a (AFET) poziva na zajedničke napore u Crnoj Gori za postizanje političke stabilnosti i nastavak reformi. Navodi se i da su evropski parlamentarci ozbiljno zabrinuti zbog malignog miješanja zemalja van EU, destabilizacije i kampanja dezinformacija s ciljem da se utiče na političke procese i javno mnjenje. U saopštenju se napominje i da se vjerske institucije mogu koristiti kao sredstvo uticaja te  “osuđuje svako neopravdano miješanje Srpske pravoslavne crkve (SPC) u tom pogledu”. Saopštenje je došlo nakon niza nedavnih izjava i poteza visokih zvaničnika SPC-a u Crnoj Gori kojima su raspirivane  podjele u ionako podijeljenom crnogorskom društvu.

Mitropolit Joanikije Mićović je iskoristio dane Uskrsa da počne revizionističku kampanju u korist veličanja fašističkog ratnog zločinca i koljača Pavla Đurišića kao junaka, mučenika i navodnog štićenika srpske nejači. Mitropolit Joanikije je 3. maja nastavio sa elegijom Đurišiću u selu Razboj kod Lijevče Polja u sjevernoj Bosni na mjestu gdje je Đurišić zarobljen u jednoj od posljednjih bitaka Drugog svjetskog rata. Na Dan pobjede protiv fašizma, koji Evropa slavi 8. maja a Srbija i Crna Gora i dalje 9. maja (po sovjetskom vremenu), objavljen je proglas i druge eparhije u Crnoj Gori – budimljansko nikšićke., U eparhijskom Manastiru Podmainsko u subotu 7. juna će se održati parastos i liturgija za upokojenje “borcima Prve i Druge durmitorske četničke brigade i žrtvama komunističkog terora” koju će služiti episkop Metodije Ostojić. Na posteru koji je na X mreži objavio poslanik DPS-a Ivan Vuković vidi se u gornjem desnom uglu bradati četnik sa kokardom i mitraljezom, a u lijevom uglu crna zastava.

SPC je 12. maja proslavila i praznik Sv. Vasilija Ostroškog. Ujedno je taj dan i krsna slava Nove srpske demokratije (NSD) Andrije Mandića. Praznik je završen sa litijom u Nikšiću gdje je Joanikije poručio da je “Sv. Vasilije objedinjuje ne samo Hercegovinu i Crnu Goru već i sve srpske zemlje”. Međutim, činjenica je da ovaj svetac objedinjuje hrišćane mnogo šire i dalje od tzv. srpskih zemalja. I mitropolit i ogromna većina njemu odanih rado žmure na pismo Sv. Vasilija od 3. januara 1671. godine papi Klementu Desetom u kome ga naziva svojim gospodarem, svetim ocem i vrhovnim apostolom čijem se prijestolu on i njegovo sveštenstvo klanjaju.

Joanikije i Metodije prepravljaju domaću istoriju i napadaju katoličanstvo i domaći komunistički teror i jame. Njih dvojica, istovremeno, utiru put restauraciji komunističkih zločinaca i vrijednosti sovjetske Rusije. U štampi (izuzev Antene M) je nezapaženo prošla vijest da je mitropolit Joanikije 5. oktobra prošle godine u grbaljskom selu Kovačima (Opština Kotor) osveštao manastirski hram Svete Matrone Moskovske. Hram je izgrađem u ruskom crkveno – arhitektonskom stilu i posvećen je navodnoj svetiteljki Matroni Dimitrijevnoj Nikonovoj (1883-1952). Mitropolit je rekao da je Sveta Matrona nova svetiteljka i da je “bila gotovo potpuno nepoznata široj javnosti”. Međutim, za nju se čulo tokom tokom Drugog svjetskog rata “jer je već bila poznata pojedinima kao ona koja tješi…krijepi, i proviđa” budućnost, objasnio je Joanikije. Onda je vladika nastavio sa riječima da se “govori da je i Staljin dolazio kod nje da je pita hoće li Njemci zauzeti Moskvu, svima je davala utjehu i nadu…”.

Matronu će ruski patrijarh i višedecenijski agent KGB-a Aleksij II Ridiger proglasiiti 1997. mjesnom svetiteljkom eparhije Moskovske. Za opšterusku svetiteljku biće proglašena 2004. godine pod Vladimirom Putinom. U putinističkom narativu rehabilitacije komunističkih zločinaca i masovnih ubica, prije svega Josifa Visarionoviča Staljina, ubačen je narativ o navodnoj posjeti Matroni 1941. godine u jeku približavanja njemačke armije Moskvi. Ona je tobože odgovorila Staljinu da će „ruski narod pobijediti, pobjeda će biti vaša, od svih iz vlasti, jedini ti nećeš pobjeći iz Moskve”. Narativi o njenoj svetosti su nekoliko puta prepravljani u okviru manifestacija „crkvenog staljinizma” ili „pravoslavnoga staljinizma” u nastojanjima da se Staljin prikaže kao „pravoslavac” i kao „dobar” vladar. Urađene su i freske i ikone kako Matrona blagosilja Staljina i kako Staljin ugošćava crkvene lidere. Putinističke vlasti su snimile i dokumentarni film o Matroni.

Od dolaska Putina na vlast tiho je pogašena sva kritika Staljina i do sada su vlasti podigle 114 spomenika sovjetskom diktatoru i najkrvavijem progonitelju hrišćanske crkve još od doba rimskih imperatora. Do početka Drugog svjetskog rata Staljinove vlasti su zatvorile ili porušile preko 30 hiljada crkava i manastira, uhapsile preko 168 hiljada sveštenika i monaha od kojih je preko 103 hiljade ubijeno. Ubijeno je i 60 episkopa. Broj ubijenih vjerujućih laika se mjeri milionima. Staljin je obustavio aktivni progon hrišćana tek kad se Crvena armija našla na ivici katastrofe u jesen 1941. i kada se zaigralo na kartu odbrane domovine umjesto odbrane komunizma.

Jeromonah Jov Gumerov, koji je 1997. pripremao materijale za kanonizaciju Matrone, izjavio je da „ne postoji ništa što bi moglo da potvrdi Staljinovu posjetu njoj”. Šef Ekspertske grupe za čudesa Sinodalne bogoslovske komisije RPC-a Pavel Florenski je ukazivao na kontaminaciju narativa o Matroni raznim sujevjerjima i dogmatski sumnjivim pričama. Profesor Moskovske bogoslovske akademije Aleksij Osipov upozorio na “bogohulni savjet” Matrone kako je povraćanje nakon pričesti dobro jer se demoni tako izbacuju. Po njoj “oni prodiru u čovjeka sa vazduhom pri disanju, žive u krvi’.

Međutim, i pored upozorenja da ne postoje dokazi niti zadovoljava svetačke kriterije, Matrona je naredbom državne bezbjednosti proglašena za svetiteljku od strane crkvene hijararhije (koji su ujedno i agenti Federalne službe bezbjednosti – FSB, nasljednice KGB-a). Ovakvu svetačku istinu Staljinovih nasljednika prihvatili su i arhijereji SPC-a u Crnoj Gori i Srbiji. Vrh SPC-a je takođe podržao i rusku agresiju na Ukrajinu. U izjavama servilnosti Kremlju i KGB patrijarhu Kirilu, osim srbijanskog patrijarha Porfirija i episkopa bačkog Irineja, posebno se ističu crnogorski arhijereji. Metodije je u ljeto 2023. ne trepnuvši rekao da je ponovo staljinizirana “sveta Rusija nada za spasenje ne samo pravoslavnih naroda, nego čitave Evrope i svijeta”.

U izjavama ljubavi “svetoj Rusiji” ova dvojica arhijereja nijesu usamljeni. Otpravnik poslova ambasade u Moskvi Aleksandar Obradović je 10. marta na međunarodnom forumu Balkanski dijalog 2025: Crna Gora i Rusija u Sankt Petrersburgu izjavio da dok “stoji u srcu svete Rusije…naša dva naroda vezuje nešto snažnije od trenutne politike, nešto trajnije od dokumenata i sporazuma – vezuje nas zajednička vjera, zajednički osjećaj pravednosti i časti”. Obradović se slovi kao kadar Milana Roćena, glavnog savjetnika bivšeg državnog lidera Mila Đukanovića. Đukanovićev projekat nezavisne (i mafijaške) Crne Gore je, na osnovu dosada objavljenih dokumenata i trasnkripata, direktno i indirektno pomagala Putinova vlast. O kakvoj se vjeri, pravednosti i časti radi pojasnio je Obradović 10. maja objavivši sliku spomenika Feliksa Džeržinskog ispred Ljubljanke (sjedišta zloglasne državne bezbjednosti) sa riječima “sve vas vidi sve vas vidi svemirska policija”. Kao da on s neba i dalje motri na Rusiju. Džeržinski je bio šef po zlu čuvene Čeke – preteče KGB-a. Džeržinski se smatra odgovornim za smrt oko četvrt miliona ljudi i do tada neviđenu brutalnost prema pravoslavnoj crkvi i svim protivnicima boljševizma. Njegov spomenik su srušili demonstranti u Moskvi nakon neuspjelog vojnog puča 1991. godine. Naredbom ruskog predsjednika Putina ovom masovnom ubici i krvoloku hrišćana je ponovo podignut spomenik 11. septembra 2023. godine.

Osim ćutanja na reboljševizaciju Putinove “svete Rusije”, Joanikije i Metodije su pojačali i narativ o tzv. Sv. Aleksandru Nevskom čije biste (inače dar ruskog veleposlanstva u Podgorici) su osveštane u decembru 2023. godine u Nikšiću i Andrijevici. Aleksandar Nevski je svetac i zaštitnik Kopnene vojske Ruske Federacije. Navodno je i prislava ili zavjetna slava plemena Vasojevića, narativ koji u zadnje vrijeme forsira SPC iako u Vasojevićima nikada nije postojala ni jedna crkva posvećena dotičnom. U besjedi mitropolita Joanikija 12. septembra  2024. godine u Lijevoj Rijeci je pojašnjeno zašto je odjednom Aleksandar Nevski važan za Crnu Goru. Nevski je, po Mićoviću, imao “hrabrost i mudrost i razum i spremnost… da povede svoj narod, da ga zaštiti i od zapadnih krstaša, koji su bili da pregaze Rusiju”.  Metodije je napomenuo  da je Nevski sa neba “zaštitio Vasojeviće od nadiranja katoličanstva iz Albanije”. Nevski je za života bio knez Novgorodski a ruske zemlje su već bile pregažene i u vlasti Mongola i Tarara čiji vazal je bio Aleksandar Nevski.

“Slični izazovi ponavljaju se i u naše vrijeme” zaključio je  mitropolit SPC u Crnoj Gori.

  Jovo MARTINOVIĆ

“Naš stav, što se tiče Kosova, Republike Srpske i Crne Gore, mislim i osećam da zavisi i od stava Ruske Federacije na globalnom nivou” kazao je Porfirije prilikom sureta sa Vladimirom Putinom. Uz želju da “budemo blizu u tom ruskom okruženju”. Irinej je dodao ispravku da je “rusko okruženje” zapravo “ruski svet” a  Porfirije potvrdio “da, u ruskom svetu, u pravoslavnom svetu”. U Crnoj Gori, nije bilo reakcija zvaničnika  na patrijarhov tretman Crne Gore  kao provizorijuma

Tokom višednevne posjeti Moskvi patrijarh SPC Porfirije se  na uskršnji utorak sastao sa ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom. U pratnji srbijanskog patrijarha bio je mitropolit bački Irinej dok je sa ruske strane bio patrijarh moskovski i cijele Rusije Kiril i mitropolit volokolamski (ujedno predsjednik Odjeljenja za spoljne crkvene odnose) Antonije. Saopštenje su dali i SPC  i pres služba ruskog predsednika.

Zanimljivo, srbijanska delegacija nije primljena u jednoj od velelepnih dvorana Kremlja gdje se inače primaju gosti visokog ranga. Uvedena je u malenu (za kremaljske uslove) sobu čiju najveću površinu ispunjava veliki okrugli sto. Na jednoj strani je sjedio ruski autokrata vidno odvojen od četvorice jerarha iza kojih su stajali kamermani i tonci da ovjekovječe podaničko poklonjenje gostiju iz Srbije. Transkripti dijela razgovora objavljeni su na portalu Kremlja i njegove Moskovske patrijaršije.

Putin je čestitao srbijanskom patrijarhu praznik “svijetlog Vaskrsenja” ali bez “Hristos voskrese” i pohvalio posebni karakter rusko-srpskih odnosa. Napomenuo je:  “Očekujemo,  9. maja predsjednika Srbije u Moskvi na svečanostima posvećenim Pobjedi u Velikom otadžbinskom ratu”. Tako  Rusija zove dio Drugog svjetskog rata u kome je od saveznika nacističke Njemačke postala njihov protivnik jer je Hitler prekršio dogovor. Putin je stavio do znanja da prati situaciju na Balkanu koja “nije jednostavna” i da zna za Porfirijeve “napore u jačanju pozicije Srbije, uključujući i značaj Svesrpskog Sabora, koji ste održali”. Time je priznao Porfirija kao službenika srbijanske vlasti predvođene Aleksandrom Vučićem.

Patrijarh Porfirije  je takođe čestitao Uskrs Putinu i zahvalio se na prijemu. “ Želeo bih da Vam se zahvalim za sve što činite na nivou vrednosti. Jer vrednosni temelj – bez vrednosti, bez ideologije – ne ideologije, kao što bi rekli, psihološki, već u suštini – nemoguće je živeti”, kazao je.  Onda se u hvaljenju bratskih odnosa dva naroda pozvao na pokojnog patrijarha Irineja (Gavrilovića) u čijem citiranju mu je pomogao Irinej bački rekavši da “naša mala (srpska) lađa, ploveći po uzburkanom moru, uvek mora biti vezana za veliki ruski brod”. Onda je Porfirije citirao jerusalimskog patrijarha Teofila (kog koga je bio dvije sedmice ranije u gostima) i koji mu je navodno rekao: “Mi pravoslavni imamo jedan adut. ‘Pitao sam: koji’? ‘Vladimir Putin – rekao mi je”, prenio je Porfirije. I zaključio: . “Te reči govore sve”.

Onda je nastavio slavospjev ruskom diktatoru. “Zahvaljujem se za podršku i stav vezano za Kosovo i Republiku Srpsku, i naravno, Crnu Goru – tamo je naš narod, naša crkva. Molimo Vas da ostanete na tom stavu i učinite sve što je moguće” zavapio je srbijanski patrijarh prije nego je krenuo u novu odu ruskom vladaru. “Naš stav, što se tiče Kosova, Republike Srpske i Crne Gore, mislim i osećam da zavisi i od stava Ruske Federacije na globalnom nivou” nastavio je Porfirije uz želju da “budemo blizu u tom ruskom okruženju”. Irinej je dodao ispravku da je “rusko okruženje” zapravo “ruski svet” na šta je Porfirije potvrdno rekao “da, u ruskom svetu, u pravoslavnom svetu”. Time je direktno potvrdio jednakost dva pojma i etnofiletistički stav srpske i ruske crkve koji je osuđen kao jeres na saboru u Carigradu 1872. godine.

Nakon ovog Porfirije se okrenuo protiv studenata u Srbiji rekavši da “i kod nas ovih dana imamo revoluciju. Kako se zove?” na šta “prevodilac” Irinej uskače “obojena”. Porfirije slavodobitno ponavlja “obojena revolucija, Vi to znate” obraćajući se Putinu čija administracija je i napravila tu kovanicu i koja nema ni trunke milosti za one koji kritikuju državnu korupciju i kriminal. “Nadam se da ćemo to iskušenje pobediti… znamo i osećamo da centri moći žele da sa Zapada razbijaju identitet srpskog naroda i kulturu” nastavio je Porfirije umiljavanje. Završio je sa željom da Putinu “Bog da snage, mudrosti”. I uz uvjeravanje da su “naše molitve uvek sa Vama”.

Putin je uzvratio da se crkva “uopšte bavi identitetom”,  kod njih je to RPC.” Patrijarh Kiril ulaže mnogo napora da bi ojačao naše tradicionalne vrednosti, naša duhovna načela” objasnio je Putin. Patrijarh Kiril je, na osnovu kratko otvorenih arhiva KGB-a po raspadu Sovjetskog Saveza, još kao mladi sveštenik postao doušnik i ubrzo i agent KGB-a (pod kodnim imenom Mihailov). Kasnije je kao mitropolit volokolamski i vanjski ministar RPC-a dobio od prethodne Jeljcinovske administracije izuzeće od akciza i carina na alkohol i cigarete kako bi se “pomoglo crkvi”. Kiril je rukovodio uvozom i prepredajom duvana i alkohola i kao mitropolit je samo u doba predsjednika Jeljcina, po nekim izvještajima tadašnje opozicione štampe, napravio obrt od preko 14 milijardi dolara. Poznat je po luksuznom životu i basnoslovnom bogatstvu (jahte, automobili, ljetnjikovci skupocjeni satovi) o čemu je kratko pisala i putinovska štampa 2012. godine kada se usudio prozvati Kremlj za netransparentnost u društvu.

Kiril je na sastanku kod Putina ponovio: “Ono što se danas dešava sa ljudskim moralom, sa moralnošću na Zapadu – reći ću glasno, nema šta da se stidim – to je sve demonsko”. Na to je Porfirije odgovorio potvrdno.

Porfirijev sastanak sa Putinom je naišao na loše i osuđujuće komentare u dijelu opozicione štampe i nezavisnih medija u Srbiji. Čak je i jedan svetosavski teološki portal (teologija.net) Porfirijeve riječi u Kremlju nazvao “sramotom”. Neki oponirajući krugovi u SPC-u su neformalno optužili patrijarha da je SPC podredio Rusiji i njenim obavještajnim službama, u političkom i svakom drugom smislu, i da SPC više nije autokefalna crkva, sem formalno.

U Crnoj Gori, makar od zvaničnika do sada nije bilo reakcija na patrijarhovo, u sred Moskve, otvaranje “crnogorskog pitanja” u kome je Crna Gora suštinski kao država proglašena provizorijumom.

Iako crnogorski mitropolit Joanikije (koji se zvanično zove crnogorsko-primorski, kao da primorje nije u Crnoj Gori)  nije bio u Moskvi, po njegovim izjavama tokom uskršnjih praznika se može vidjeti da nema nikakvog neslaganja između njega i SPC delegacije u Kremlju. On je iskoristio najradosniji hrišćanski praznik da opet pokrene teme podjela, posebno vraćanje kapele srbijanskog kralja Aleksandra Karađorđevića na vrh Lovćena pod vidom ispunjavanja Njegoševog amaneta.

Joanikije se osvrnuo i na “svakodnevno užasavajuće i apokaliptične ratne prizore na području Ukrajine i Palestine”. On je zatražio od  Boga da blagoslovi “one koji su pomenuti dijalog započeli…da uspostave pravedni i trajni mir u Ukrajini i Palestini”. Međutim, za Joanikija, da bi se mir desio “treba odmah da prestane nasilje nad sveštenstvom, otimanje hramova, skrnavljenje svetinja i ugrožavanje vjerskih prava i sloboda koje sadašnja vlast u Ukrajini vrši nad kanonskom Ukrajinskom Pravoslavnom Crkvom (UPC)”. Kod Joanikija nema nijedne osude ruske agresije, koju je upravo ta ista UPC osudila bezbroj puta i pozvala na odbranu zemlje. Joanikije je nijem i na rušenje preko 400 pravoslavnih hramova od kojih većina pripada UPC-a. UPC je odvojila od Moskovske patrijaršije dok je jedan dio njenog sveštenstva stupio u otvorenu kolaboraciju sa ruskim agresorom zbog čega je Ukrajina pokrenula krivične istrage zbog špijunaže i saradnje s okupatorom. Ovako krivično procesuiranje javnih KGB-ovaca u mantiji za Joanikija predstavlja “sramotu za cio prosvećeni svijet i posebno za Evropu”.

Dok je Porfirije bio u Moskvi, crnogorski mitropolit se na uskšnji utorak našao na skupu u Doljanima bilizu Podgorice i u društvu šefa parlamenta Andrije Mandića i srbijanskog ambasadora Nebojše Rodića. Iz Mitropolije su naveli da je tamo “obilježena i osamdesetogodišnjica proboja jasenovačkih logoraša” i da je Joanikije u crkvi Svetog arhangela Mihaila u Doljanima „nakon liturgije osveštao jasenovački krst”. Tzv. Jasenovački krst je „po blagoslovu episkopa pakračko-slavonskoga g. Jovana nedavno poklonjen doljanskome hramu”. Navodno su daske za krst dobijene „direktno iz Jasenovca od krovne konstrukcije nekadašnjeg logora – stratišta”. Joanikije je iskoristio jasenovačku tragediju da ponovo veliča nacističkog ratnog zločinca i koljača Pavla Đurišića. Đurišić je navodno ubijen u Jasenovcu sa nekoliko komandanata nakon pokušaja da izigra dogovor s njegovim dotadašnjim saveznicima ustašama i nakon otkazivanja poslušnosti Draži Mihailoviću. “Mnogi će reći – nema Crna Gora nikakve veze sa Jasenovcem… a ima itekako” objasnio je Joanikije. “Zar nije i onaj koga optužuju da je bio saradnik okupatora…. zaštitio nejač srpsku od saradnika okupatora da ih ne pokolju, Pavle Đurišić, komandant četnički, odnosno komandant Jugoslovenske vojske u otadžbini” zapitao je mitropolit. “Zar i on nije iz Crne Gore i zar nije sa njim mnogo Crnogoraca postradalo u Jasenovcu” zaključio je Joanikije ne trepnuvši.

Da su Porfirije i Joanikije živjeli u Hristovo doba i da su morali birati između Hrista s jedne i patriotskih prvosveštenika Ane i Kajafe i rimske sile upravitelja Pontija Pilata s druge strane, imali bi lak izbor.

Jovo MARTINOVIĆ