Kada je prije više od osam godina u velikom požaru u glavnoj ulici u Beranama izgorio objekat predratnog hotela Evropa, gdje se sada u prizemlju nalazi istoimeni poslovni centar, nije se moglo ni pretpostaviti kakav će biti sudski epilog u ovom slučaju.
Vrhovni sud je, naime, preinačio presude nižih sudskih instanci i obavezao Opštinu Berane, koja je u to vrijeme bila zakupac gornjih spratova zgrade, da vlasnicima prizemlja isplati enormnu materijalnu nadoknadu od skoro dvije stotine hiljada eura na ime pričinjene štete.
Ovakva presuda u Opštini Berane dočekana je s nevjericom i ogorčenjem, uz najavu da se na tome neće stati „makar trebalo ići do Strazbura”.
„Mnogo je čudnih okolnosti zbog čega smo iznenađeni odlukom Vrhovnog suda. Prije svega, niže sudske instance, odnosno Viši sud nas je skoro oslobodio svake odgovornosti. Vlasnici prizemlja su se već naplatiti od osiguranja. Uzrok požara nikada nije sa sigurnošću rasvijetljen, i dosta toga drugog” – kazali su Monitoru u lokalnoj upravi.
Evropa je za nekoliko sati, u požaru kakav se ne pamti u ovom gradu, izgorjela u februaru 2010. godine. Ova zgrada prije Drugog svjetskog rata bila je u privatnom vlasništvu i u njoj se nalazio hotel Evropa, jedan od pet hotela u glavnoj gradskoj ulici.
Poslije rata zgrada je mijenjala vlasnike, a neposredno prije tranzicionog perioda, pripadala je preduzeću Agropolimlje. U naletu privatizacije, prizemlje je kupilo novo preduzeće Evropa doo i izgradilo moderan poslovni centar s poznatim istoimenim kafićem, dok su dva sprata pripala kompaniji AD Beamedija, koja je u masovnoj veučerskoj privatizaciji kupila dio Agropolimlja.
Kako je Opština Berane dovedena u vezu s požarom, široj je javnosti uglavnom ostalo nepoznato. U Beranama je to bio period vladavine Demokartske partije socijalista, koja je od sebi bliskog lokalnog tajkuna zakupila dva sprata i potkrovlje za potrebe administracije i pojedinih fakulteta, kojih je u tom gradu tada bilo čak šest.
Petog februara, negdje oko 23 sata, zgrada se našla u plamenu, koji se dizao desetine metara iznad objekta. Beranskim vatrogascima u pomoć su pritekle i kolege iz susjednih gradova, a za potpuno gašenje bilo je potrebno nekoliko dana.
Dok su viši spratovi i potkrovlje potpuno izgorjeli, prizemlje je najveće štete pretrpjelo zbog vode koja se slivala odozgo. Zbog te štete, vlasnici prizemlja su, iako su se naplatili od Sava osiguranja, tužili vlasnika i zakupce viših spratova, „gdje je navodno izbio požar”.
„Zašto navodno? Jednostavno zbog toga što nikada sa sigurnošću nije utvrđeno gdje je tačno započeo požar, te da li je izazvan namjerno ili slučajno” – kažu u Opštini Berane.
Vlasnicima zgrade ovo je bio dobar povod da dotrajali objekat s potpuno novim temeljima iznova sagrade. Na mjestu nekadašnjeg hotela Evropa, nikla je nova zgrada, od čvrstog i savremenog materijala, daleko bolja i kvalitetnija nego što je bila stara. I veća.
Osnovni sud u Beranama presudio je da upravo vlasnik gornjih spratova preduzeće Beamedija i Opština Berane kao zakupac prostora, vlasnicima prizemlja, odnosno poslovnom centru Evropa Grand, solidarno plate novu izgradnju temelja od oko osamdeset hiljada eura, kao i štetu na ime izgubljene dobiti, ili sve skupa stotinu i dvije hiljade eura.
Takva presuda donijeta je 2015. godine. Dvije godine kasnije, u žalbenom postupku, Viši sud u Bijelom Polju preinačio je presudu beranskog Osnovnog suda. Ukinuta je solidarna odgovornost prvotuženog, odnosno AD Beamedija, dok je drugotuženi Opština Berane obavezana da sama plati štetu od svega dvadesetak hiljada eura. Zahtjev vlasnika prizemlja za isplatu iznosa od 81.307,46 eura, koliko je ih koštalo zidanje temelja, odbačen je.
Slučaj Evropa nalazio se od tada u postupku revizije pred Vrhovnim sudom, koji je napravio presedan.
„Beamedija je oslobođena svake odgovornosti po osnovu naknade štete a drugotužena Opština Berane obavezana da sama nadoknadi štetu tužiocima po svim osnovama postavljenim u tužbenom zahtjevu, a to je ukupan iznos od 102 hiljade eura, kamata od 58,5 hiljada plus troškovi postupka od 23 hiljade eura” – kažu u Opštini Berane.
Sve u svemu, osam i po godina nakon požara u staroj zgradi hotela Evropa, Opština Berane je prema presudi Vrhovnog suda obavezana da tužiocima, poslovnom centru Evropa Grand, sama plati iznos od 184,4 hiljade eura, što za ovu siromašnu opštinu na sjeveru Crne Gore predstavlja skoro nemoguću misiju.
Zbog toga u Opštini Berane, gdje je DPS izgubio vlast 2014. godine, ne kriju mišljenje da je „Vrhovni sud ispoljio izuzetnu pristrasnost prema tužiocima prilikom donošenja konačne odluke”.
Oni ističu da ih na ovakav zaključak navodi utvrđeno činjenično stanje u prvostepenom i u drugostepenom postupku, koje se, kako smatraju, ne može ničim osporiti.
„Djelovi objekta u kojem je izbio požar i koji su bili u svojini prvotuženog, AD Beamedija, nijesu imali upotrebnu dozvolu za useljenje, niti su za to pribavljene saglasnosti za priključak na elektromrežu i na vodovodnu mrežu, kao ni saglasnost za protivpožarnu zaštitu” – kažu u lokalnoj upravi u Beranama.
U sudskim spisima ostalo je zapisano da hidrantske mreže na prvom i drugom spratu nijesu bile potpune, odnosno da nije bilo crijeva ni mlaznica, dok potkrovlje uopšte nije imalo hidrantsku mrežu.
„To je sve bilo u nadležnosti vlasnika objekta, odnosno Beamedije, u ovom slučaju zakupodavca, a ne Opštine kao zakupca poslovnih prostorija, odnosno Elektrotehničkog i Filološkog fakulteta, kao krajnjih korisnika tih prostorija” – kažu u Opštini.
Oni dodaju da ih na zaključak o pristrasnoti Vrhovnog suda navode još neke činjenice, kao, na primjer, to što su svi angažovani vještaci u ovom postupku u konačnom usaglasili svoje nalaze i mišljenja i konstatovali da se tačan uzrok požara ne može utvrditi, zatim da je Osnovno državno tužilaštvo utvrdilo da u požaru nema elemenata za krivično gonjenje prema nekom određenom licu.
„Konačno, PC Evropa Grand i drugi tužioci osigurali su objekat od požara kod osiguravajućeg društva 2. 11. 2009. godine, dakle devedeset tri dana prije nastanka požara” – ističu u Opštini Berane.
„Više je nego jasno da je Vrhovni sud pristrasno postupio kada je isključivo Opštinu Berane, kao drugotuženog u ovom postupku, obavezao da na ime štete PC Evropa Grand i drugim tužiocima isplati 184.379,95 eura, što ne opterećuje samo budžet Opštine Berane, već i države Crne Gore, odnosno u krajnjem, poreske obveznike Crne Gore” – kažu u Opštini Berane.
Oni smatraju da je ovaj slučaj „još jedan pokazatelj kako se usljed neujednačenosti sudske prakse, odnosno različitog sudskog tumačenja primjene zakona i različitog načina pristupa rješavanja jedne životne situacije, pojedinci neosnovano bogate na račun države, bez kaplje znoja i trunke uloženog rada”.
Za njih nije bez značaja ni činjenica da je Vrhovni sud presudu u slučaju požara u zgradi Evropa, donio 27. marta 2018. godine, odnosno samo nekoliko dana prije ponavljanja lokalnih izbora na pet mjesta u ovom gradu, na kojima je Demokratska partija socijalista opet izgubila bitku za ovu opozicionu opštinu, među rijetkim opozicionim na sjeveru Crne Gore.
Tufik SOFTIĆ
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU4 sedmice
SVIJET3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice