Dimitrov i njegovi drugovi nijesu čak ni osuđeni zbog ilegalnog boravka u Njemačkoj – strpani su u prvi avion i ispraćeni u „obećanu zemlju” Sovjetski Savez. U zatvoru je ostao samo jedan optuženi – Marinus van der Libe.
Rijedak je u sudskoj praksi slučaj da prvooptuženi bude „u sjenci” drugooptuženih, svojih eventualnih pomagača, inspiratora, saučesnika. A upravo je to bio slučaj sa Van der Libeom. Njemačka policija sakupila je o njemu više podataka nego o drugim optuženima, ali će upravo on ostati najveća zagonetka Lajpciškog procesa. Znalo se da je bivši član Holandske komunističke partije, da je – bez stana i posla – mjesecima lutao po Njemačkoj, da je u Berlinu noćivao u azilu za beskućnike i tu pričao da vrši paljevine u znak protesta protiv nacističkog režima.
U azilu je pričao o svojim dosadašnjim neuspjelim paljevinama, a vjerovatno i otkrio namjeru da zapali Rajhstag. Na optuženičkoj klupi, blijed i apatičan, uporno je ćutao kao da se cijeli ovaj proces njega uopšte ne tiče, Herostratska slava nije ga zavodila , uloga provokatora nije mu pristajala, u predstavu o anarhisti koji se svjesno žrtvuje za ideale nije se uklapao. Svog zvaničnog branioca dr Zajferta čak je i molio da se ne zauzima za njega, jer on i ne želi da se brani. A da je, na neumorno insistiranje državnog tužioca i sudije sa samo jednim kratkim „da” potvrdio lažnu konstrukciju da je kritičnog dana u Rajhstagu bio sa komunističkim liderom Torglerom, proces bi krenuo drugim tokom, a Torgler bi se njihao na vješalima. Ali, Libe je mjesecima na optuženičkoj klupi sjedio zguren i netremice gledao u jednu te istu tačku. „Idiot” – komentarisalo se u publici.
Međutim, izvan sudnice, pa često i za vrijeme odmora, on bi živnuo, slobodno gledao oko sebe. U tamnici je svojeručno napisao nekoliko pisama porodici i prijateljima u Holandiji. Po tvrđenju svog advokata, potresen onim što je vidio u čuo u sudnici, u svojoj samici često je gorko plakao. Ali, punu istinu o paljenju Rajhstaga odnio je sa sobom u grob.
Smrtna presuda za Van der Libea izvršena je 1934. godine. Ostala četvorica osumnjičenih puštena su na slobodu, jer njihova krivica nije mogla biti dokazana. Te iste godine Nacionalsocijalisti osnivaju Specijalni tzv. narodni sud. Time je i nezavisnost sudstva bila okončana.
Decenijama kasnije Van der Libe je rehabilitovan, pošto je berlinski sud 1967. presudu preinačio u kaznu zatvora od osam godina, 1980. ukinuo, a ona je postala pravosnažna tek po donošenju zakona iz 1998. godine.
Protivnici nacionalsocijalizma su kao moguće krivce za paljenje Rajhstaga doživljavali i Radničku partiju Nacionalsocijalista, kako bi imali argument više protiv svojih neistomišljenika.
Istoričar Hans Momzen ne vjeruje ni u jednu ni u drugu verziju: ,,Požar u Rajhstagu je podmetnuo Holanđanin van der Lube i mislim da sa tim komunisti, pa ni Nacionalsocijalisti nemaju nikakve veze.”
Već sljedećeg dana tadašnji predsjednik Rajhstaga Paul fon Hindenburg donosi odluku kojom se praktično uvodi vanredno stanje koje odmah stupa na snagu. Prava na slobodu izražavanja i sloboda medija postaju ograničena. Istoričar Momsen smatra da bi i bez obzira na požar te mjere nešto kasnije bile donesene.
Paljenje Rajhstaga od strane nacista, a potom optužba da su to učinili komunisti jedan je od najpoznatijih primjera za teoriju zavjere poznate kao operacije pod lažnom zastavom, odnosno akcije koje sprovode vlade, korporacije ili druge organizacije, a čiji je cilj da se odgovornost za događaj prebaci na neki drugi entitet.
Gotovo je izvjesno da je iza inscenacije paljenja zgrade Rajhstaga stajao Jozef Gebels, posljednji Hitlerov ministar propagande, koji je po svemu sudeći, osmislio i ,,Kristalnu noć” 1938. godine. Između ostalog, nesumnjivo je da je meta nacista bilo zdanje Rajhstaga kao centralni simbol demokratije i parlamentarizma, odnosno omražene Vajmarske republike.
Nacisti su na izborima održanim 5. marta 1933. dobili podršku 44 odsto glasača, odnosno 11 odsto više u odnosu na prethodne izbore, a komunisti su pretrpjeli poraz. Već 20. marta 1933. osnovan je koncentracioni logor Dahau za političke (i druge) neistomišljenike. Strah je zavladao Njemačkom i Evropom. Njemačku ubrzano napuštaju brojni istaknuti intelektualci, poput Alberta Ajnštajna, Bertolda Brehta, Eriha Marije Remarka, Tomasa i Hajnriha Mana.
Reprezentativno zdanje Rajhstaga građeno je od 1884. do 1894. kao jedan od simbola ujedinjenja Njemačke. U toj zgradi koja je decenijama bila napuštena, održana je 1990. ceremonija ponovnog ujedinjenja Njemačke.
Ispred nje sada se nalazi spomenik, s imenima njegovih članova koji su stradali od strane Hitlerovih sljedbenika.
O Rajhstagu na Nirnberškom procesu
Na čuvenom Nirnberškom procesu pokrenuto je i pitanje paljevine Rajhstaga. Na pitanje šta zna o tome, Gering je cinično odgovorio: „Naravno, ja sam zapalio i Rajhstag. Ja sam Neron” – i zatim se sarkastično nasmijao.
Iskreniji od svog pretpostavljenog, bio je Karl Ernst, tridesetih godina dvadesetog vijeka vođa berlinskih partijskih jurišnih odreda (SA). Na pitanje svog ličnog prijatelja i tadašnjeg vođe holandskih nacista Berusa Smita (koji je prisustvovao Lajpciškom procesu) da li je istina da su članovi SA odreda učestvovali u paljevini Rajhstaga , Ernst je odgovorio:
– Ako kažem da, onda sam budala, a ako kažem ne, onda sam lažov.
Staljin nije vjerovao da je Hitler mrtav
Ne postoji nijedan dokaz da su se Adolf Hitler i njegova „žena” Eva Braun ubili u bunkeru, navode britanski publicisti Sajmon Dansten i Džerard Vilijams u knjizi ,,Sivi vuk – bekstvo Adolfa Hitlera”.
Direktor Federalnog istražnog biroa (FBI) Edgar Huver imao je dosijee sa izvještajima o svim slučajevima kada je Hitler viđen, sve do perioda šezdesetih godina dvadesetog vijeka; oni relevantni iz Argentine nalaze se u ovoj knjizi.
Međutim, mnogi dosijei FBI o Hitleru i Evi Braun poslije rata nisu objelodanjeni, a isto važi i za one koje imaju britanske bezbjednosne službe.
Staljin nikada nije povjerovao da je Hitler mrtav i insistirao je 17. jula 1945. na Potsdamskoj konferenciji na tome da je ovaj pobjegao – vjerovatno u „Španiju ili Argentinu”. Staljinov glavni general maršal Georgi Žukov rekao je 6. avgusta 1945: „Nismo pronašli leš koji bi mogao biti Hitlerov”.
Američki general Dvajt Ajzenhauer izjavio je 12. oktobra 1945: „Postoje sve pretpostavke da je Hitler mrtav, ali nema ni najmanjeg dokaza za njegovu smrt”. On je rekao Asošijeted presu da su ga „ruski prijatelji” izvijestili kako „nisu mogli da dođu ni do kakvog opipljivog dokaza da je on umro”.
Jedan američki senator čak je ponudio milion dolara za dokaz o Hitlerovoj smrti. Niko nikada nije zatražio taj novac.
Zašto nijedna svjetska obavještajna organizacija ili izraelska vlada nisu nastavile s potragom za Hitlerom? Najjednostavniji odgovor glasi: „A zašto bi? On je mrtav”.
Nebojša KNEŽEVIĆ
(Kraj)
HORIZONTI3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
INTERVJU3 sedmice
ALTERVIZIJA4 sedmice
FOKUS3 sedmice