Filozofski fakultet u Nikšiću ove godine slavi 50 godina postojanja. Umjesto proslave jubileja očekuje se da im iz Rektorata uskoro stigne nalog o uvođenju prinudne uprave.
Početkom mjeseca je na sjednici Upravnog odbora Univerziteta Crne Gore većina članova predložila uvođenje prinudne uprave na ovoj univerzitetskoj jedinici. Sa sjednice je čak otišla i preporuka da problemima na Filozofskom treba da se bave i policija i tužilaštvo.
U Zaključku kojeg smo dobili od predsjednika Upravnog odbora UCG Duška Bjelice konstatuje se da ,,nalaz unutrašnje revizije ukazuje na brojne i ozbiljne nepravilnosti u finansijskom poslovanju Filozofskog fakulteta, koje imaju karakter nesavjesnog i nezakonitog poslovanja”. Stoga je UO UCG utvrdio da su ,,ispunjeni uslovi za uvođenje privremenih mjera na Filozofskom fakultetu”.
UO je zadužio rektora Predraga Miranovića da preduzme odgovarajuće mjere i najkasnije u roku od 10 dana predloži modalitete prinudne uprave na ovom fakultetu.
Rok je prošao a rektor se još nije oglasio. Situaciju na Filozofskom za naš list nijesu htjeli da komentarišu predsjednik UO Bjelica, kao ni dekan Filozofskog fakulteta Blagoje Cerović koji je ovih dana u stalnim konsultacijama sa rektorom.
Neposredno prije sjednice u Nikšiću su protestovali studenti. Oni su, između ostalog, iskazali zabrinutost zbog najave pojedinih profesora da zbog neredovnog honorara neće više držati predavanja. Javno su pitali što je sa parama od školarina, zašto plate i honorari profesora kasne…
Nakon sjednice UO UCG studentima nije odgovoreno na postavljena pitanja, konstatovano je da je ,,indikativno što se uvijek oglašavaju studenti na Filozofskom fakultetu”.
O problemima na Filozofskom studenti su saznali iz medija. Glavni problem je što Filozofski fakultet nije plaćao poreze i doprinose za zaposlene. U izvještaju revizora navodi se da su neizmirene obaveze na ime poreza i doprinosa dostigle 726.111 eura.
Problematičan je i kredit iz 2011. od 120.000 eura uzet od Crnogorske komercijalne banke, koji je iskazan kao prihod. Revizor je utvrdio da je i u prošloj godini Fakultet podigao pozajmicu kod Erste banke od 108.890 eura, što je opet prikazano kao prihod.
Ranije je dekan Cerović obavijestio rektora Miranovića da prihodi iz državnog budžeta i školarina nijesu dovoljni za funkcionisanje fakulteta i da su prinuđeni da podižu kredite i koriste novac predviđen za doprinose za zarade.
Izvjesno je da Filozofski fakultet čeka sudbina Pravnog fakulteta na kome je krajem prošle godine uvedena prinudna uprava. Protiv takvih mjera na Pravnom bezuspješno se bunio dio profesora i studenata. Na Filozofskom za sada mirno.
,,Studenti su nezainteresovani, preče su im žurke i koncerti nego gdje će raditi poslije studiranja”, kaže Danilo Smolović, jedan od studentskih aktivista sa Filozofskog fakulteta. On smatra da uvođenje prinudne uprave nije rješenje: ,,Ako ima zloupotrebe, kazniti one koji su to radili. S obzirom na to da najsiromašniji studenti dolaze na ovaj fakultet, profesor Cerović je bio liberalan što se tiče školarina. Imao je razumijevanja pa je dozvoljavao da se školarina plaća i na rate”.
Rukovodilac Studijskog programa za istoriju Šerbo Rastoder kaže da je ,,sadašnji dekan očigledno postao ‘persona non grata’ jer mi je podizanje prašine oko mrvica a prenebregavanje suštine, degutantno i ispod akademskog nivoa. Posebno zato što čovjek ide sljedeće godine u penziju. Da li neko nema strpljenja da to sačeka, ja ne znam, ali sam posljednji koji bi se uključivao u tu vrstu kampanja”.
Rastoder smatra da su problemi na Univerzitetu daleko složeniji od toga da li je ili nije neko uplaćivao doprinose. On navodi da nastava teče normalno ali i da je evidentno nezadovoljstvo prosvjetnog kadra zbog kašnjenja isplata honorarnog i redovnog angažmana.
Dragan Koprivica, šef Odsjeka za ruski jezik i književnost, kaže: ,,Ne znam da li ostali fakulteti uplaćuju poreze i doprinose. Ali nikako ne bih bio za uvođenje prinudne uprave, kao rigidne i nepopularne mjere, u jednu tako uglednu instituciju kakav je Filozofski fakultet u Nikšiću, sa svojom prebogatom tradicijom i rezultatima”.
Što se tiče isplata i problema s honorarima, Koprivica navodi primjer profesora sa Filozofskog, koji nastavu izvode na Učiteljskom fakultetu u Beranama, koji nijesu primili honorare čak od oktobra. Naglašava da uz prećutno razumijevanje među profesorima i upravom, niko to pitanje nije izdizao na nivo problema.
Goran Radonjić, docent na Filozofskom fakultetu, smatra da je Univerzitet Crne Gore, uz sve nedostatke, ipak najbolja obrazovna institucija, koja je daleko ispred privatnih fakulteta koji niču posljednjih godina. ,,Ako je bilo nepravilnosti na Filozofskom fakultetu, to treba da utvrde nadležne institucije. S druge strane, ako ih nije bilo, treba prestati sa spekulacijama. Bilo u jednom, bilo u drugom slučaju, cilj mora biti da Filozofski fakultet, kao i Univerzitet Crne Gore, postane bolji nakon ovih iskušenja. U zemlji u kojoj je poljuljano povjerenje u gotovo sve institucije, ne smijemo se igrati ugledom Univerziteta, nego svako treba da iskaže posebnu odgovornost kako bi se otklonile nedoumice”.
Koprivica tvrdi da država i inače ne opredjeljuje dovoljno sredstava za UCG, pa da postoje sumnje da je možda riječ i o favorizovanju nekih drugih univerziteta. ,,Moj stav je da, prvenstveno u interesu mladih Crne Gore, treba da traje fer i korektna utakmica među visokoškolskim institucijama. I da se ne zaboravlja ko je bio i ostao glavni nosilac obrazovnog razvoja mladih generacija tokom svih ovih decenija”, kaže Koprivica.
I Rastoder je mišljenja da je neopravdano da se ,,neki privatni fakulteti ‘reanimiraju’ sredstvima iz budžeta a da se UCG smanjuju dotacije od države”.
Poznato je da je država od prošle godine počela da izdvaja sredstva iz budžeta i za privatne univerzitete. Najviše novca, naravno, za premijerov UDG. S druge strane državni UCG grca u milionskim dugovima.
,,Skloniji sam rješenju da ako već mora da se uvede prinudna uprava da po logici stvari i uprava Univerziteta ne bude amnestirana od odgovornosti za ukupno stanje. Jer, ako je bar vjerovati štampi neplaćanje doprinosa dođe kao šala u odnosu na stanove i garaže koji su pominjani”, smatra Rastoder.
Nadležni na UCG pokušavaju da prodajom stanova, kojih Univerzitetu ne fali, zakrpe rupe u budžetu. Za brojne nepravilnosti u izgradnji stambenih objekata i štetne ugovore sa građevinskom firmom Kroling, koje su potpisivali bivši i sadašnji rektor (Miranović i Ljubiša Stanković) niko ne pominje odgovornost i ,,prinudnu upravu”.
Rastoder kaže da je Univerzitet sirotinjsko čedo budžetskog deficita i poligon treniranja štednje. Smatra da nije normalno da plata profesora na Filozofskom bude pet do šest puta manja u odnosu na profesore u istom zvanju u Podgorici. ,,Dolazi vrijeme u kojem je sazrela za preispitivanje cjelokupna politika visokog školstva u Crnoj Gori. Uspostavljanje sistema liberalnog tržišta u obrazovanju je nasilje nad znanjem kao investicijom i medveđa usluga društvu. Uopšte nijesam siguran da je, navodni ‘finansijski deficit’ izveden ili naslijeđen, svejedno, i stvarni razlog uvođenja ‘prinudnih ili nekih drugih uprava”.
Predrag NIKOLIĆ
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU4 sedmice
SVIJET3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice