Tiho, bez pompe, nedavno je objavljena vijest da je Radmila Vojvodić reizabrana za rektorku Univerziteta Crne Gore (UCG). Bila je jedini kandidat i izabrana je jednoglasno. Ovoga puta sve je prošlo ne samo bez glasa protiv, nego i javne polemike, što je još i znalo da se desi kad je ova rediteljka i prijateljica režima tek preuzela rektorsku funkciju.
Produžetak mandata Vojvodićke se očigledno podrazumjevao. Kao da je riječ o kavom ministarstvu ili instituciji sa DPS rotirajućim kadrovima. Izbor je obavljen po novoj proceduri koja je donesena u oktobru 2014, pola godine nakon imenovanja Vojvodićke za rektorku. Promjene su urodile plodom – za razliku od 2014. kada je bilo četiri kandidata za rektora, ovoga puta petnaestočlani Upravni odbor, na čelu sa Duškom Bjelicom, brzo i jednoglasno podržao je jedinu pristiglu kandidaturu – Razvojni program UCG Radmile Vojvodić. Još prije tri godine je primijećeno da je dvojcem Vojvodić/Bjelica DPS uspostavio apsolutnu dominaciju nad državnim univerzitetom koji bi trebalo da stvara slobodne intelektualce.
Upravo je ćutanje akademske elite, sadašnje i buduće, profesora i studenata, na ovakav način izbora rektorke, zabrinjavajuće. Bez dijaloga, polemike, ikakve analize, protekao je izbor za ključnu obrazovnu ustanovu u zemlji.
Branka Bošnjak za Monitor kaže da je jedan od razloga i to što je ,,promijenjen i način izbora rektora, pa se više univerzitetske jedinice ne pitaju, već Senat u kojem uglavnom sjede puki poslušnici izlobirani od strane vlasti i koji slušaju sve. Nije bilo ni protivkandidata jer se zna da je Senat već izlobiran i da je sve izrežirano”.
I pored toga što se radi o očekivanom reizboru, iz Centra za građansko obrazovanje (CGO) smatraju da treba da zabrine činjenica da su se na UCG desili fingirani izbori: ,,Nema izbora tamo gdje je jedan kandidat za jednu poziciju. Mislim da se teško iko sjeća na UCG da smo ovakve izbore imali i u jednopartijskom sistemu. Istovremeno, ovo je jedan od rezultata same Vojvodićke u domenu ‘osnaživanja’ različitosti i demokratskog duha na UCG. Tamo očito više nema onih koji imaju hrabrosti ili vide smisao da se usprotive Vojvodić”, kaže za Monitor Mira Popović, saradnica na programima CGO.
Na početku mandata Vojvodićka je prvo promijenila logo UCG, pa je zajedno sa svojim timom uradila Analizu stanja na UCG. U njoj je vjerodostojno data sumorna slika stihijskog razvijanja 23 univerzitetske jedinice, hiperprodukcije studijskih programa bez jasnih planova, finansijska spirala višemilionskih dugovanja. Detektovana je i neusklađenost tržišta rada i upisne politike UCG i zaključeno da u odnosu na broj postojećih radnih mjesta visoko obrazovanje proizvede 3,5 puta više kadra.
,,CGO je uvijek podvlačio značaj početnih napora Radmile Vojvodić da se urede radni odnosi na UCG, kao i Analizu stanja koja je urađena u prvoj polovini njenog mandata i koja predstavlja zvanični dokument u kojem se ukazuje na brojne probleme koje je CGO godinama unazad pokušavao osvijetliti. To su vrlo pozitivni iskoraci, ali sa žaljenjem konstatujemo da njih nije pratila dalja praksa, kao i da smo bili svjedoci kako rektorka nema kapacitet da vodi dijalog sa neistomišljenicima i koliko je neotporna na argumentovanu kritiku. Takvi njeni pristupi ne mogu mijenjati ono što je u osnovi kvaliteta visokog obrazovanja a to je podsticanje kritičkog mišljenja i dijaloga”, kaže Mira Popović.
A dijaloga tokom sprovođenja reformi, bar na UCG, nema. U Rektoratu je prelomljeno da se dosadašnji model studiranja zamijeni novim 3+2+3 (bečelor + magistarske + doktorske studije). Protiv ove odluke protivila se većina fakulteta, kao i studenti. Džabe.
Dok se još moglo raspravljati o modelima, čak 12 fakulteta UCG izjasnilo se za model 4+1, a za rektorkin samo šest. Pritisci su uradili svoje, pa je pri modelu 4+1 ostao jedino Prirodno-matematički fakultet (PMF). Nakon toga pojačan je pritisak na ovaj fakultet pa je čak osporen i izbor dekana.
Sve ovo nije pratio adekvatan odgovor profesora sa UCG, dok studenti imaju tradicionalnu neaktivnost što se tiče pitanja akademskih i društvenih sloboda. Rijetki su bili istupi poput onog profesorice Filozofskog fakulteta Tatjane Đurišić-Bečanović da je „totalitarni režim u potpunosti progutao Univerzitet Crne Gore”, ili upozorenja profesora Pravnog fakulteta Milana Popovića da je ,,na UCG uvedeno vanredno stanje”.
U najnovijem programu reforme, Vojvodić ističe da je ,,Finansijski kolaps zbog višemilionskog dugovanja prema zaposlenima i neisplaćenih poreza i doprinosa prema državi, uz upravljačku krizu zbog gubljenja kontrole u razvijanju građevinske djelatnosti na planu izgradnje stanova za zaposlene i manjih budžetskih izdvajanja – saniran”. Biće da je i to jedan od razloga za ćutanje i pored brojnih problema profesora i asistenata na UCG, onemogućavanja napredovanja, uvođenja SCI lista kao borbe protiv političkih neistomišljenika…
O dosadašnjim učincima Radmile Vojvodić kao rektorke iz CGO kažu: ,,Sistem se na pogrešan način centralizuje, guše se akademske slobode, nastavlja se sa lošim ranijim praksama u upravljanju, i više vremena se troši u internim ili eksternim obračunima sa onima koji rukovodstvu nisu po volji umjesto da se promišlja o sistemskom pristupu rješavanju problema u institucionalnim okvirima”.
Branka Bošnjak, članica Pokreta za promjene koji je na početku rektorkinog mandata zauzeo stav da je ona došla na čelo državnog univerziteta da bi ga urušila zarad interesa premijerovog Univerziteta Donja Gorica, kaže: ,,Rektorka je na toj poziciji da bi odradila zadatak koji je dobila od partije na vlasti – uvođenje dikatature na univerzitetu. Univerzitet je postao hermetički zatvoren, potpuno netransparentan, ne poštuju se sudske odluke, ignorišu se zahtjevi za pristup informacijama, a enormne pare se daju za kazne povodom izgubljenih sudskih sporova. Nikad lošija atmosfera nije bila nego sad. Protežiraju se oni koje je partijska pripadnost delegirala, a reference više nisu bitne”.
Nije mali broj onih koji su očekivali ovakvu režiju Vojvodićke na državnom Univerzitetu još kada je izabrana za rektorku, dodajući još jednu funkciju svom bogatom si-viju. Ova rediteljka bila je potpredsjednica DANU, predsjednica Udruženja dramskih umjetnika, dekanica Fakulteta dramskih umjetnosti (u dva mandata), članica Upravnog odbora Univerziteta CG i Savjeta za visoko obrazovanje, suvlasnica i direktorka marketinške agencije MAPA (Montenegro advertising and production company). Važna funkcija je i ova: manjinska akcionarka i članica UO Prve banke u vrijeme kada je banka braće Đukanović zamalo urušila crnogorski finansijski sistem, jedna od osnivača Instituta za javnu politiku Vladimira Bebe Popovića.
Vojvodićka je inače sestra Anke Vojvodić – nekadašnje gradonačelnice Bara i prve crnogorske ambasadorke u Beogradu, a supruga Branislava Mićunovića – nekadašnjeg direktora CNP-a, ministra kulture, sada ambasadora u Srbiji. Njena MAPA blisko je sarađivala sa DPS-om, radeći im kampanje, kao i za Prvu banku i brojne državne institucije. Sve to je još kad je prvi put izabrana govorilo da je dolazak ove rediteljke na čelo Univerziteta u stvari bila – režija režima. U korist privatnog unverziteta čiji je jedan od suvlasnika Đukanović.
Na tadašnje kritike i sumnje u stvarnu prirodu njenog dolaska na Univerzitet, Radmila Vojvodić je odgovorila preko stranica Pobjede. ,,Dio tih javnih komentara i bombastičnih naslova, koji su pratili i moju kandidaturu i moj izbor suštinski prepoznajem i kao muški šovinizam ili, zapravo, skriveni i frustrirani mačizam. Recidivi palanačkog duha živi su i na svima nama je da se protiv njih borimo, svako u svom domenu. Ja to radim i kroz pedagošku praksu i kroz pozorište za koje pišem i u kojem aktuelno rediteljski djelujem…”. Sad više nema šta da komentariše.
Radmila Vojvodić će na čelu UCG ostati do 2020. godine. Najvila je zahuktavanje reformskih procesa koje je otpočela u prvom mandatu. Očekivanja nisu velika. ,,Mi bismo jako voljeli da se iznenadimo i da vidimo drugačiji pristup rektorke u ovom mandatu, odnosno rad na stvarnim a ne na kozmetičkim poboljšanjima kvaliteta visokog obrazovanja, kao i da će odlučno pristupiti rješavanju problema koji postoje na univerzitetu a koje u prethodnom nije adresirala, već ih je gurnula pod tepih pravdajući sve neophodnošću reforme”, kaže Popović.
Branka Bošnjak vjeruje da će rektorka nastaviti s dosadašnjom praksom: ,,Očekujem samo neku improvizaciju i šminkeraj, jer imamo rediteljku bez naučne titule na čelu Univerziteta, koja Univerzitet doživljava kao pozorište. Uz to, premnogo je marioneta koje pristaju da igraju u njenom pozorištu”.
Aktivno partnerstvo, plemenita pripadnost Univerzitetu kao javnom dobru, snaženje i emancipacija akademske zajednice iznutra, očuvanja slobode i autonomije Univerziteta… neke su od fraza koje je Vojvodić predočila u svojoj najnovijoj kandidaturi za rektorku.
O stanju na UCG i u državi, slikovitije od ocjene reformi i najave novih, govori fotografija sa dočeka Nove 2016. u hotelu Splendid. Tada je rektorka uslikana u društvu kontroverznih biznismena Duška Šarića i Branislava Mićunovića. Tek da se pokaže akademska i društvena zbilja.
Predrag NIKOLIĆ
HORIZONTI3 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
FOKUS3 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
FOKUS4 sedmice
INTERVJU4 sedmice