Sanacija najvećeg divljeg smetlišta u državi, na Vasovim vodama u prigradskom naselju Beranselo, kasni zbog toga što su nadležni državni organi predlog za izradu projekta sanacije čitavu godinu držali u fiokama.
To je Monitoru otkrio predsjednik Mjesne zajednice Beranselo i jedan od glavnih aktivista za spas Vasovih voda Slobodan Lončar.
„Mi smo u saznanju da je sadašnji potpredsjednik državnog parlamenta i nekadašnji direktor Vladinog Direktorata za zaštitu životne sredine Siniša Stanković praktično opstruirao čitav posao tako što je držao u fioci predlog za izradu projekta sanacije”, kazao je Lončar.
Kako stvari trenutno stoje od početka novembra teče rok od tri mjeseca za izradu glavnog projekta za sanaciju, poslije čega slijedi i vrijeme za reviziju. To znači da sanacija, odnosno radovi na terenu realno ne mogu početi prije proljeća sljedeće godine.
Direktor Ekološkog pokreta Ozon Aleksandar Perović sa nestrpljenjem iščekuje da taj projekat bude započet „kako sa profesionalnog, tako i sa ličnog aspekta”.
„Ozon se sve ove godine trudio da pokaže javnosti i državnim institucijama da je to bilo pogrešeno rješenje, gdje se neko rukovodio samo privatnim interesima. Na ovom primjeru imamo priliku da po prvi put pratimo kako se jedan prostor koji je devastiran, sanira. To nije lako niti se Vasove vode mogu brzo vratiti u prirodno stanje. Proces sanacije, ipak, traje neopravdano dugo. Očekivali smo da se već u ovoj godini nešto uradi” , kaže Perović.
On je zabrinut zbog činjenice da je na tenderu za izradu projekta za sanaciju pobijedila ista firma koja je radila projekat regionalne sanitarne deponije na tom mjestu.
„Riječ je o Institutu Kirilo Savić. Shvatio sam da su oni bili jedini zainteresovani. Mislim da zbog toga javnost treba da prati čitav taj projekat i da se vrši monitoring. Mi ćemo vrlo pažljivo izvršiti uvid u projektnu dokumentaciju”, dodaje Perović.
Građanski aktivista Gojko Cimbaljević ne izražava čuđenje zbog kašnjenja projekta sanacije, jer smatra da Vladi sjever Crne Gore nije prioritet ni u jednoj oblasti, pa tako ni kada se radi o Vasovim vodama.
„Ono što bi građani Beransela i mi koji ih podržavamo trebalo da uradimo je da izvršimo pritisak, blokiramo magistralu i prisilimo ih da posao oko sanacije ubrzaju. Ni ova lokalna vlast nije dobila mandat od građana da piše dopise državnim institucijama, već da štiti interese građana onako kako to stoji u Ustavu koji je iznad propisa zbog kojih se odugovlači sa početkom sanacije”, kaže Cimbaljević.
Gdje je zapelo kada se radi o sanaciji ovog najvećeg smetlišta na sjeveru Crne Gore?
Na divljem smetlištu Vasove vode je, kako je ranije procijenjeno, u proteklih desetak godina odloženo možda do milion tona otpada. Vlada je potom donijela odluku da se Vasove vode konzerviraju i najavila da je za sanaciju ove crne ekološke tačke odvojeno skoro milion eura. Prvi tender za izradu projekta sanacije Vasovih voda, propao je jer se niko nije javio, dok se na drugi javio samo Institut Kirilo Savić.
Valja se prisjetiti. Iako je od samog početka projekat bio potpuno neizvjestan, aktivnosti na realizaciji priprema za izgradnju regionalne sanitarne deponije u Beranama, počevši od 2007. godine, kada je napravljena prva studija prema kojoj se, kako se kasnije ispostavilo, falsifikovanjem dokumenata i činjenica došlo do lokacije na Vasovim vodama kao drugorangirane, tadašnju DPS lokalnu upravu u ovom gradu, ili poreske obveznike, koštalo je najmanje blizu milion eura.
Samo za pravljenje elaborata desetoočlanom ekspertskom timu je plaćeno trideset i pet hiljada eura.
Za potrebe ekspertize urađena su i dva geodetska mjerenja, koja su koštala po dvije hiljade eura, najmanje. Tako se bez „relaksacije” u elitnim restoranima, dolazi do grube cifre od 35 hiljada potrošenih na izradu elaborata o opravdanosti izgradnje regionalne sanirane deponije na Vasovim vodama, čije rezultate mještani Beransela od početka nijesu priznavali.
Nešto manje, oko dvadeset hiljada, Opština Berane je, sada daleke 2007. godine, istina uz donaciju CHF-a, platila izradu studije izbora lokacije za izgradnju regionalne sanitarne deponije.
Kasnija izrada projekta Regionalna sanitarna deponija sa reciklažnim centrom Vasov do, što je bio posao beogradskog Instituta Kirilo Savić, koštala je trista hiljada eura. Ovaj institut uradio je i reviziju projekta. Nema preciznog podatka o tome koliko je revizija koštala, ali se vjeruje da to nije moglo biti manje od sto trideset hiljada eura niti više od sto osamdeset, što čini uobičajenih 1,2 do dva odsto od ukupne vrijednosti projekta, koji je procijenjen na 9,3 miliona eura.
Da bi se prišlo izradi projekta, Opština je otkupila zemljište na kojem se sada nalazi divlje smetlište. Precizne računice nema, ali se vjeruje da to nije bilo ispod sedamdeset do sto hiljada eura. Uslov da se dobije saglasnost na elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu, bio je da se formira i desetočlana komisija, čiji rad opet nije bio besplatan i koštao je oko pet hiljada eura.
Nije poznato koliko je svoje usluge naplaćivala konsultantska kuća ICF, koja je za potrebe DPS lokalne uprave obavljala konsultantske poslove za pronalaženje partnera za realizaciju projekta izgradnje regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centra Vasov do. Takođe se ne zna ni koliko su koštala studijska putovanja opštinskih činovnika, menadžera projekta i odbornika lokalnog parlamenta, koji su obilazili deponije po Austriji, Norveškoj i vascijelom bijelom svijetu. Očigledno je da se nije pitalo pošto, kada narod plaća.
Sa druge strane, pouzdano se zna da su sudski sporovi zbog blokada deponije, koje je Opština vodila i izgubila protiv Mjesne zajednice Beranselo i mještana ovog prigradskog naselja, koštali preko trideset hiljada eura. Plaćeno iz budžeta Opštine. Ove novce, naravno, nijesu dobili mještani, već advokat koji ih je branio.
Poreski obveznici, odnosno građani Berana, platili su preko opštinskog budžeta oko pet hiljada eura i troškove u sudskom sporu koji je američki državljanin porijeklom iz Berana Jovan Lončar vodio i dobio protiv Opštine, u vezi sa cijepanjem i vraćanjem bilborda sa fotografijom smetlišta na Vasovim vodama i pitanjem – dokle? I koliko će još da plate, jer se ovaj spor našao pred međunarodnim sudom u Strazburu.
Sada milion treba odvojiti i za sanaciju Vasovih voda. Zato predsjednik MZ Beranselo i poziva državu da kazni kivce za to što je već napravljena milionska materijalna šteta.
„Zna se ko su ljudi koji su napravili štetu. Pozivam državno tužilaštvo i državne institucije da kazne krivce zbog toga što će građani praktično platiti dva miliona eura, koliko će sa sanacijom koštati propali projekat izgradnje regionalne sanitarne deponije na Vasovim vodama” , kaže Lončar.
Direktor Ekološkog pokreta Ozon takođe ukazuje na činjenicu da su „pojedinci napravili veliku štetu i po životnu sredinu i po budžet”.
„Kako sada stoje stvari vidimo da će sve to proći bez ozbiljnih poziva na odgovornost, ali sanacija Vasovih voda svima nama biće makar moralna satisfakcija. Građani treba da vide da svojim angažmanom i upornošću mogu stvari da mijenjaju na bolje i to je posebno važan aspekt u čitavoj priči oko Vasovih voda” , kaže direktor Ozona.
Građanskim aktivistima i nevladinim organizacijama ostaje, tako, da se potrude da se ne zaboravi da je neko kriv za to što je napravljena najveća planina smeća u državi i potrošeni milioni. Ostaje i obaveza da se sačuva sjećanje na hrabrost mještana ovog naselja i teror vlasti nad njima. S porukom da je pobjeda moguća.
Tufik SOFTIĆ
Stav1 sedmica
DUHANKESA4 sedmice
DANAS, SJUTRA3 sedmice
FELJTON4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
IN ENGLISH4 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
FOKUS2 sedmice