Povežite se sa nama

FELJTON

Spas za svoju dušu

Objavljeno prije

13 godina

na

Riječ filantropija vodi porijeklo od grčkih riječi philos-prijatelj (ljubav), i anthropos-čovjek (čovječanstvo). Prevodi se kao čovjekoljublje, dobročinstvo i želja da se pomogne drugima. Istorija filantropije je stara koliko i civilizacija. Po pravilu su vladari, plemstvo i crkva bili pokretači filantropskih aktivnosti, i cilj im je bio da siromašnima obezbijede hranu, odjeću i smještaj. Filantropija je u modernom, industrijskom, društvu dobila drugačiji organizacioni karakter. Od tada se organizuju fondacije, zaklade i fondovi, čiji cilj nije samo da pomognu siromašnima, već i da materijalno i duhovno unaprijede sredinu (grad ili državu) u kojoj žive ili iz koje potiču dobrotvori. Filantropske organizacije se najčešće nazivaju: zaklade, zadužbine, fondacije i fondovi. Između ovih termina nema značajnih pravnih i organizacionih razlika. Osnivači dobrotvornih organizacija nijesu samo vladari (vlade), već „obični” pojedinci koji gaje svijest o tome da ugroženima treba pomoći. Ta svijest je bila naročito izražena na lokalnom nivou, pa se od početka XX vijeka osnivaju lokalne zaklade. Prva lokalna zaklada je formirana 1914. godine u Klivlendu (SAD), a do početka XXI vijeka njihov broj u SAD je narastao na preko 600, u Kanadi preko 100, Velikoj Britaniji preko 60, Njemačkoj preko 30, dok se u Srednjoj i Istočnoj Evropi formiranje zaklada odvijalo tokom posljednje decenije XX vijeka i tada je u Poljskoj formirano 12, Bugarskoj 13 i Slovačkoj 5 zaklada. Prvobitne zaklade su djelovale u državnim granicama, a od 80-ih godina XX vijeka djeluju i na međunarodnom nivou.

U zapadnoevropskim zemljama zaklade su najviše usmjerene ka finansiranju programa u obrazovanju, dok je u tranzicionim zemljama filantropija usmjerena ka razvoju lokalnih resursa.

POČECI FILANTROPIJE U CRNOJ GORI: Statut Bratovštine kotorskih pomoraca (Kotorske mornarice) predstavlja jedan od najstarijih izvora koji svjedoči o dobrotvornoj aktivnosti u Crnoj Gori. U ovom statutu, koji je usvojen 1463. godine, navodi se da će svi punopravni članovi, u slučaju da osiromaše, dobijati pomoć od Bratovštine. Takođe, Bratovština je plaćala pogrebne troškove za svoje članove i plaćala im zadušnice, i starala se da pomorci-članovi koji bi umrli van Bokokotorskog zaliva, budu dovezeni u Kotor i sahranjeni o trošku Bratovštine. Pomagala je udovicama i siročadima svojih članova, davala djevojkama novac za miraz, brinula je i o stranim pomorcima koji bi došli u Boku, i u slučaju da tu preminu, plaćala je njihove sahrane. Bratovština je svojim novcem otkupljivala hrišćansko roblje. Imala je značajne prihode, jer je posjedovala brojne nekretnine i naplaćivala je značajne takse od brodovlasnika. Nadzor nad blagajnom Bratovštine imali su dva sindika i gastald (starješina). Sjedište Bratovštine je od 1453. godine bilo u crkvi Sv. Nikole, koju je Bratovština preuzela od franjevaca.
U Veneciji je 1491. godine odobren rad Bratovštine bokeljskih pomoraca Sv. Đorđa i Tripuna. Ova Bratovština je osnovana s ciljem da Bokelje drži na okupu, ali i da ih pomaže u siromaštvu i bolesti, kao i da ih u slučaju smrti časno sahrani.
Statuti ovih bratovština su rijetki primjeri filantropije koja nije bila usko povezana sa crkvenim karakterom, jer su od srednjeg vijeka pa do početka XIX vijeka, na teritoriji današnje Crne Gore filantropske aktivnosti bile uglavnom povezane sa crkvenim zadužbinarstvom i ostavljanjem imovine crkvi. Ovaj srednjovjekovni karakter filantropije zadržao se u Crnoj Gori dugo i bio je karakterističan za sve konfesije. To je bio dokaz da u Crnoj Gori nije bilo izražene građanske svijesti. Tako su bogati i uticajni, ali i prosječni ljudi u Crnoj Gori i na kraju XIX i početkom XX vijeka, rijetko pokazivali svijest o tome da je filantropija aktivnost koja, osim što pomaže ljudima, jača društvo i državu. Zbog toga su rijetko osnivali fondacije za pomaganje siromašnih, za stipendiranje đaka i studenata, i rijetki su primjeri da je neko svoju kuću ili imanje zavještao za opštu dobrobit. Takođe, žene takvih pojedinaca u Crnoj Gori nijesu formirale udruženja koja bi se bavila humanitarnim radom, što je bila praksa u tadašnjoj Evropi. Zabilježeno je samo da je žena kralja Nikole, kraljica Milena, bila pokrovitelj Društva Crvenog krsta Crne Gore.
Crnogorci su, kako bi obezbijedili „spas za svoju dušu”, značajne priloge davali crkvi. Nekoliko primjera svjedoči o toj praksi. Vojvoda Ilija Plamenac, ministar vojske, 1892. godine finansirao je izgradnju zvonika na crkvi u Boljevićima i za istu crkvu platio dva bogata ikonostasa. Prestolonasljednik Danilo Petrović je 1896. godine crkvi Sv. Nikole u Golubovcima darovao ikonu Bogorodice, koja je bila ukrašena dragim kamenjem. Serdar Savo Plamenac je darovao veliki ukoričeni „Tipik” manastiru Sv. Nikole na Vranjini. Vojvoda Novica Cerović priložio je parohijalnoj crkvi u Tušini dva svijećnjaka za dušu svoje sestre Tonke. Vojvoda Vaso Ivanović je pokrio crkvu u Doljanima. Komandir Jovica Radović je crkvi u Martinićima darovao dva velika svijećnjaka pred carske dveri. Komandir Radović je istoj crkvi poklonio dva svijećnjaka u vrijednosti od 48 kruna, a za svoju dušu i dušu njegove supruge Begice sagradio je most na rječici Ljutotuku, dok je komandir Nikola Kovačević iz Grahova, crkvi u Spili Grahovskoj priložio skupocjeno ukrašeno Jevanđelje. Filip Petrović Njegoš je 1894. godine novosagrađenoj crkvi na Bogetićima darovao tri zvona i to za dušu svojih: oca, Pera Jokova Petrovića, strica, Krca Jokova Petrovića i za đeda, Joka Stijepova Petrovića. Supruga Filipa Petrovića, Marija, darovala je srebrenom kadionicom crkvu u Rubežima . Kapetan Nikola Lazov Rajković je za svoju dušu crkvi u Kosijerima darovao veliko zvono. Lazar Mijušković, tada crnogrski konzul u Skadru, a kasnije prvi ustavni predsjednik vlade Knjaževine Crne Gore, priložio je 1898. godine zvono hramu Uspenja u Zeti.
Crkvu u Crnoj Gori su pomagali i stranci. Tako je knez Petar Karađorđević, za dušu svoje supruge knjaginje Zorke, poklonio jedno veliko i dva mala zvona hramu Svetog Vasilija Čudotvorca u Nikšiću. Drugo zvono ovom hramu za dušu svojoj majci knjaginji Zorki i sestri Jeleni, poklonili su Đorđije i Aleksandar Karađorđević.
Osim uticajnih ljudi, crkvu su pomagali i „obični” Crnogorci. Primjera radi, jedan izvor o tome kaže: „Priložnici saborne crkve na Ceklinu: 1. Jokaš Nikolin Đurašković 940 fiorina, 2. Ilija Milošev Strugar 628 fiorina, 3. Filip Markišin Đurašković 120 fiorina, 4. Gorde, kći pokojnog Jokaša N. Đuraškovića 360 fiorina, Koica Šutanov Strugar 34 fiorina, 6. Ivana Lazova Mihaljević 20 fiorina. Poređenja radi, profesor gimnazije u Crnoj Gori imao je godišnju platu od 960 fiorina, a parohijski sveštenik sa završenom srednjom školom 350 fiorina. Početkom XX vijeka, na pazaru u Nikšiću, 150 kg pšenice koštalo je 13 fiorina.
Ovaj spisak je samo jedan od mnogih koji svjedoče o običaju u ondašnjoj Crnoj Gori po kome se crkva prilično pomagala (u novcu, ikonama, krstovima, kandilima, svijećnjacima, tanjirima za anforu, zvonima). Osim državih zvaničnika, slično su se ponašali pripadnici ostalih profesija: trgovci, preduzimači, nastavnici, zemljoradnici. Čak su se i lokalne vlasti uglavnom anagažovale oko izgradnje ili popravki hramova. S druge strane, nije zabilježeno da je Crnogorska crkva imala filantropske aktivnosti. Ona je bila veliki primalac, ali ne naročit darodavac. Ove činjenice svjedoče o tome da je crnogorsko društvo na prelasku iz XIX u XX vijek po ovim osobinama bilo sličnije srednjovjekovnom nego građanskom. Svijest ovih ljudi je bila takva da su crkvu i religiju nadređivali drugim potrebama zajednice.

nastaviće se)

Komentari

POVEZANE VIJESTI:
nastavi čitati

FELJTON

VELIZAR RADONJIĆ: HRONIKA GRADITELJSTVA U CRNOJ GORI (XXVII): Period poratne obnove i izgradnje

Objavljeno prije

6 dana

na

1 Jula, 2022

Objavio:

Monitor prenosi djelove iz Hronike graditeljstva Crne Gore, Velizara Radonjića, priče o „kratkim trenucima raskošne svjetlosti i o ljudima koji su tu svjetlost stvarali“. Nastavljamo sa pričom o izgradnji vjerskih objekata koji predstavljaju posebno značajan dio graditeljskog i kulturnog nasljeđa Crne Gore

 

Po završetku Drugog svjetskog rata prioritet je bio obnova i izgradnja porušene Crne Gore, a potom izgradnja prioritetnih puteva, željeznica, škola, bolnica… svega onog što Crna Gora nije imala. U sakralne objekte se, shodno prioritetima, ulagalo samo u krajnjoj nuždi i radi zaštite kulturnog blaga i graditeljskog nasljeđa, što je posebno došlo do izražaja poslije katastrofalnog zemljotresa iz 1979. godine, u kome su stradali mnogi vjerski objekti. U ovom periodu, pored pomenutog preseljenja Pivskog manastira, iz istih razloga preseljen je i manastir Kosijerevo.

Istina,1972. godine završena je davno započeta izgradnja crkve Svetog Save u Tivtu i izgrađena dva reprezentativna crkvena objekta katoličke crkve u Crnoj Gori: Katolička crkva u Nikšiću i Katolička katedrala u Titogradu.

Nekadašnja katolička crkva u Podgorici, posvećena Presvetom Srcu Isusovom, podignuta 1901. godine, zajedno sa samostanom i župskim uredom, stradala je prilikom savezničkog bombardovanja u maju 1944. godine. Zemljište na kome se crkva nalazila, par godina nakon rata je nacionalizovano i na njemu podignut Dom Jugoslovenske narodne armije.

Crkveni velikodostojnici katoličke crkve u Crnoj Gori su pune dvije decenije vodili pregovore oko nadoknade za izvršenu eksproprijaciju i dobijanja nove lokacije i odobrenja za izgradnju nove crkve. Pregovaralo se u Titogradu, Beogradu i Vatikanu. Pregovori su urodili plodom pa je 1967. godine počela njena izgradnja.

Crkva je sagrađena prema projektu koji su uradili profesor na Arhitektonskom fakultetu u Zagrebu Zvonimir Vrkljan i Boris Krstulović, asistent na istom fakultetu. Izvođač radova je bilo GP ,,Prvoborac” iz Herceg Novog. Crkva je otvorena 29. juna 1969. godine. Novac za izgradnju obezbijeđen je iz donacija Crne Gore i Titograda, međunarodne humanitarne organizacije „Caritas internationalis” i doborovoljnih priloga vjernika iz Crne Gore i dijaspore. Kao i prethodna koja je porušena prilikom bombardovanja, i ova crkva je posvećena Presvetom Srcu Isusovom.

Kuća u kojoj je bila župna crkva u Nikšiću, koja potiče iz 1933. godine, porušena je 1971. godine jer se nije uklapala u novi urbanistički koncept centra grada. Pet godina kasnije, po projektu arhitekte Slobodana Vukajlovića, počela je izgradnja nove crkve u Rastocima. Izgradnja je trajala 10 godina pa je crkva svečano blagosiljana 25. jula 1986. godine.

Promjena političkog sistema nastala raspadom nekadašnje Jugoslavije karakteristična je i po ekspanziji izgradnje vjerskih objekata, koja je zahvatila sve države koje su nastale njenim raspadom.  Religija je dobila primat u političkom odlučivanju, unutrašnjoj i spoljnoj politici, prosvjeti i obrazovanju… pa i onda kad se odlučivalo o ratu ili miru. Vjerski objekti niču kao pečurke poslije kiše. Njihovu izgradnju finansiraju Vatikan, Beograd, Bliski Istok, vjernici, dijaspora, vlada, lokalne samouprave, državna preduzeća, biznismeni… i grešnici. Svi grade i svuda po Crnoj Gori, sa dozvolom i bez dozvole. Često i bez valjane tehničke dokumentacije. Dovoljan je blagoslov crkvenog velikodostojnika. Novca za njihovu izgradnju uvijek ima, a za ostalo ni danas ne smije ni da se pita. Jedino nije bilo novca za izgradnju svetilišta Crnogorske pravoslavne crkve u Podgorici.

Tako su nastale i nastaju i dalje desetine novih bogomolja. Neko gradi crkvu, neko džamiju, sjemenište, hram, medresu… Podignut je Hram Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, Medresa u Milješu kod Tuzi, Hram Svetog Vladimira, Džamija Selimija i Katedrala u Baru i… U isto vrijeme nije sagrađena ni jedna nova bolnica, ni jedan kilometar nove željeznice, a nove škole i vrtiće možemo izbrojiti na prste…

Saborni hram u Podgorici: Idejno rješenje Hrama Hristovog Vaskresenja uradio je poznati arhitekta iz Beograda, prof. dr Predrag- Peđa Ristić.

Idejni projekat je urađen 1994. godine na Građevinskom fakultetu u Podgorici a njegova revizija na Građevinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Idejni projekat je uradio stručni tim u sastavu: Koordinator projekta  prof. dr Mitar Čvorović, dipl.inž. geod.; rukovodioci projekta prof. dr Božidar Milić, dipl.inž.arh i prof. dr Radenko Pejović, dipl.inž.građ;  odgovorni projektant arhitekture prof. dr Božidar Milić, dipl.inž.arh.; projektanti arhitekture: mr Dušan Vuksanović, dipl.inž.arh. i Dušan Lazarevski, dipl.inž.arh; odgovorni projektant konstrukcije Radivoje Mrdak, dipl.inž.građ; projektant konstrukcije Zvonko Tomanović, dipl.inž.građ; odgovorni projektant vodovoda i kanalizacije prof. dr Aleksandar Ćorović, dipl,.inž.građ a odgovorni projektant elektro instalacija Ranko Radulović, dipl.inž.el.

(Nastaviće se)

Komentari

nastavi čitati

FELJTON

VELIZAR RADONJIĆ: HRONIKA GRADITELJSTVA U CRNOJ GORI (XXVI): Crkve i manastiri iz doba Petrovića

Objavljeno prije

2 sedmice

na

24 Juna, 2022

Objavio:

Monitor prenosi djelove iz Hronike graditeljstva Crne Gore, Velizara Radonića, priče o ,,kratkim trenucima raskošne svjetlosti i o ljudima koji su tu svjetlost stvarali”. Nastavljamo sa pričom o izgradnji vjerskih objekata koji predstavljaju posebno značajan dio graditeljskog i kulturnog nasljeđa Crne Gore

 

U slobodnim djelovima Crne Gore, u vrijeme dok su njome vladali mitropoliti i Petrovići, obnavljane su ranije sagrađene i porušene ili gradile  su se nove crkve i manastiri kao duhovni i svjetovni centri ili mjesto dogovora za dizanje ustanaka.

U Dajbabama kod Podgorice, 1897. godine podignut je manastir posvećen Uspenju Presvete Bogorodice; u Ždrebaoniku je 1818. godine, podignuta crkva Sv. Arhangela Mihaila; Manastir Podmaine je više puta obnavljan i spaljivan; Obnovljeni su Reževići; Manastir Duga, prvobitno sagrađen na ušću Male rijeke u Moraču, zbog opasnosti od turske pohare, premješten je polovinom XVIII vijeka, na lokaciju Duga na ulazu u kanjon Platije…

Posebno mjesto među crkvama i manastirima podignutim u doba Petrovića zauzima Manastir Ostrog, sagrađen krajem XVII vijeka. Poseban je po mnogo čemu. Manastir je ugrađen u Ostroške grede po kojima je i dobio ime. Posvećen je Svetom Vasiliju Ostroškom koji je pred kraj života službovao u ovom manastiru i obnovio ga, o čemu svjedoči zapis:

,,…сагради се сија свјатаја и свјаштенаја церков, во име часнаго и животворјашчаго креста во љето 7170. года, (1662. г. од Христова рођења) а пописа се в љето 7175. (1667.) са благословенијем всеосвјаштенаго митрополита Захумскаго Кије Василије, трудом и подвигом и платоју јеромонаха игумана Исаија ва унук перваго свјатаго и преподобнаго оца нашего Исаије, од Оногошта от села Попе. Бог да их прости, иже почеше и савршише“.

Život Svetog Vasila Ostroškog u pećinskoj crkvi – nekadašnjoj ćeliji isposnici, po vjerovanju ima višestruko iscjeliteljske moći, zbog čega vjernici svih konfesija dolaze da im se poklone i pomole za iscjeljenje bolesti, zatraže oprost od grjehova i spas duše.

Jedna od posebnosti Manastira Ostrog je i u tome što je u njemu, 8. i 9. januara 1942. godine, u organizaciji rukovodstva Narodno-oslobodilačkog pokreta Crne Gore i Boke, održana skupština crnogorskih i bokeljskih rodoljuba, poznata kao Ostroška skupština. Učestvovalo je 65 delegata – predstavnika svih političkih partija predratne Jugoslavije koje su djelovale u Crnoj Gori i Boki. Na dnevnom redu je bilo jačanje borbe za jedinstvo i slobodu naroda Crne Gore i Boke… Učesnici Skupštine, nakon usvajanja rezolucije, položili su Ostrošku zakletvu:

,,Na ovom mjestu gdje su se naši đedovi zakljinjali osveti i slobodi, mi, učesnici Konferencije crnogorskih i bokeljskih rodoljuba, zaklinjemo se da ćemo ostati vjerni duhu svoga naroda, koji je u borbi za junačku slobodu stvarao svoje junake, pjesnike i svetitelje, svoje tvrđave i svoje manastire – zaklinjemo se da nećemo objesiti svoje puške dok naša pobjeda ne satre posljednjeg fašističkog krvnika, dok naša pobjeda ne osreći život naše djece i ne ograne grobove naših predaka”.

Kad je riječ o crkvenim objektima sagrađenim u doba Petrovića, ne mogu a da ne pomenem crkvu Svetog Spasa na Grahovcu. Podignuta je kao spomenik u čast velike bitke koja se tu odigrala 1858. godine i pobjede crnogorske vojse u toj bici. Podignuta je na mjestu gdje se nalazio šator komandanta turske vojske Husein-paše.  Crkva je izgrađena 1864. godine po naredbi knjaza Nikole i njena izgradnja je počela u utorak, a završena u četvrtak – na Spasovdan, baš kao i sama bitka na Grahovcu.

 

CRKVENI OBJEKTI U BOKI

Istorija Boke je slična istoriji stare Crne Gore, samo su osvajači bili drugi. Boka je, najvećim svojim dijelom, tokom XV vijeka potpala pod mletačku vlast. U XVI i XVII vijeku pojedini djelovi Boke bili su i pod turskom vlašću. Od kraja XVIII vijeka u Boki se smjenjuju habzburška, ruska, francuska i na kraju austrijska vlast koja je ostala do 1918. godine.

Ovaj period je u Boki ostavio značajno graditeljsko nasljeđe, gdje se posebno izdvajaju palate, crkveni objekti i vojne tvrđave.

Najznačajnije crkve izgrađene u tom vremenu su Gospa od Zdravlja, podignuta u XV vijeku na brdu Sveti Ivan iznad Starog grada Kotora. U istom vijeku podignuta je i Gospa od Milosti u Tivtu. Kotorska crkva Sv. Eustahija u Dobroti sagrađena je u XVIII vijeku. Crkva u Prčanju, posvećena Rođenju Bogorodice, izgrađena je u periodu od 1789. do 1809. godine po projektu venecijanskog arhitekte Bernardina Makarucija. Crkva Svetog Nikole u Perastu, sa zvonikom visokim 55 m, podignuta je 1616. godine po  projektu koji je uradio mletački arhitekta Đuzepe Beati (Giuseppe Beati)…

Posebno mjesto u graditeljstvu sakralnih objekata zauzima Gospa od Škrpjela u Perastu. Podignuta na vještačkom ostvcetu, nastalom nasipanjem kamenja oko hridi (škrpjel), koje se obavlja 22. jula, a datira još od 1452. godine i traje do danas. Prvobitna crkva posvećena Uspenju Bogorodice sagrađena je polovinom XV vijeka.

Redovnim nasipanjem ostrvce se uvećalo pa je u periodu od 1710. do 1725. godine crkva dograđena i dobila sadašnji izgled. Dogradnju crkve je projektovao arhitekta Ilija Katičić, a radove su izvodili Vuk Kandijot iz Dobrote i Petar Dubrovčanin.

Na brdu iznad Kamenara u Boki, podignuta je 1704.  godine crkva Svete Neđelje. Vijek kasnije, 1804. godine u  Starom grtadu u Budvi podignuta je crkva Svete  Trojice. Nešto kasnije, 1831. godine, na Savini kod Herceg Novog, sagrađena je velika crkva posvećena Uspenju Presvete Bogorodice, koju je gradio Nikola Foretić sa Korčule…

(Nastaviće se)

 

Komentari

nastavi čitati

FELJTON

VELIZAR RADONJIĆ: HRONIKA GRADITELJSTVA U CRNOJ GORI (XXV): Najstarije džamije na području Crne Gore

Objavljeno prije

3 sedmice

na

17 Juna, 2022

Objavio:

Monitor prenosi djelove iz Hronike graditeljstva Crne Gore, Velizara Radonića, priče o ,,kratkim trenucima raskošne svjetlosti i o ljudima koji su tu svjetlost stvarali”. Nastavljamo sa pričom o izgradnji vjerskih objekata koji predstavljaju posebno značajan dio graditeljskog i kulturnog nasljeđa Crne Gore

 

U drugoj polovini XV vijeka Turci zaposijedaju najveći dio Balkana. Nakon zauzimanja Skadra zaključuju sporazum sa Venecijom 1479. godine napadaju Crnu Goru i osvajaju veći dio njenih teritorija. Uporedo sa osvajanjima počinje i izgradanja vjerskih objekata. Negdje su gradili nove, a negdje postojeće crkve pretvarali u džamije.

Po nekim izvorima najstarija džamija podignuta na prostoru sadašnje Crne Gore (sa teritorijama koje prije osvajanja nijesu pripadale Crnoj Gori) je džamija sultana Murata II (Gornja džamija) u Rožajama, podignuta 1450. (ili 1455). Nešto kasnije, 1471.  godine, sagrađena je  Gradska džamija u Bijelom Polju i  Stara (carska) džamija u Plavu.  Vijek kasnije, 1570. godine, podignuta je Husein-pašina džamija u Pljevljima.

Stara ili Drvena džamija, podignuta 1471. godine najstarija je građevina u Plavu i jedna od najstarijih džamija u Crnoj Gori. Podignuta u vrijeme vladavine sultana Mehmeda II Osvajača i po njemu dobila ime Carska džamija. Prednji dio džamije izgrađeni su od drveta, pa je poznata i pod imenom Drvena džamija.

Među najstarije na prostoru Crne Gore spadaju pljevaljske džamije:  Hadži Zekerija džamija – Serhat (1607.g.), Hadži rizvan Čauš džamija (1609.g.) i Hadži Ačijina džamija (1763.g.); zatim Kučanska džamija u Rožajama (1779.g.); Redžepagića džamija u Plavu (1774.g.); Džamija sultan Ahmeda I, sagrađena u Gusinju od 1603. do 1617.g., stradala u požaru 1746/7. godine; Čekića džamija (1687.g.) i Vezirova džamija (1765.g.) u Gusinju.

Najstarije ulcinjske džamije su Lamova u Novoj mahali (1689.g.), Kalaja u Starom gradu (1693.g.), Pašina na Pristanu (1719.g). Omerbašića džamija, podignuta 1662.  godine, najstarija je u Baru. Među najstarijim džamijama u ovom gradu je i Derviš Hasanova džamija u Starom Baru iz 1723. godine

Džamija sultana Ahmeda III, podignuta 1704. godine, prva je džamija u Spužu, a 1723.  godine podignuta je i džamija Husein-age Mićukućića.

Pred kraj XVII vijeka u Nikšiću je podignuta Donjogradska džamija, zatim Hadžidanuša koju je u prvoj polovini XVIII vijeka podigao hadži Husein Danević, Rišnjanin. Glavna i najveća džamija u Nikšiću bila je Pašina džamija, koju je podigao ,,izvjesni Mehmad-paša”. Četrvrta i jedina džamija u Nikšiću koja i danas postoji je Hadži Ismailova džamija, koju je ,,o svom trošku podigao nikšićki trgovac hadži Ismail Lekić, iz grudskog bratstva Mehmednikića 1807. godine (1219. po hidžri)”. U okolinI Nikšića (Onogošta) postojale su i džamije u Kazancima, Crkvicama, Goranskom i Grahovu. Nikšić je oslobođen od Turaka 1877. godine. To znači da su sve pomenute džamije sagrađene prije toga.

Najstarija podgorička i jedna od najstarijih džamija na području sadašnje Crne Gore bila je džamija Mehmed Fatiha. Pretpostavlja se da je izgrađenja 1474. godine u blizini ušća Ribnice u Moraču. Srušena je 1890. godine. Glavatovića džamija je podignuta početkom XVIII vijeka, Hadži Mehmed-paša Osmanagić sagradio je krajem XVIII vijeka Sahat kulu i džamiju, koju zbog toga što su je održavali Lukačevići, nazivaju i džamija Lukačevića. U njenom dvorištu je turbe graditelja, Mehmed-paše Osmanagića, gdje je i pokopan. Među najstarijim džamijama je i Nizamska džamija, za koju se pretpostavka da je sagrađena 1476. godine ispod brda Dećić kod Tuzi. U XVII vijeku je sagrađena Dračka džamija, a 1770.  godine džamija u Dinoši…

(Nastaviće se)

Komentari

nastavi čitati

Izdvajamo