Podaci su neumoljivi: u prošloj godini realizacija budžeta opštine Ulcinj bila je najniža u zemlji, samo 57,84 odsto. To znači da je od planiranih 8,67 miliona eura, koliko je trebalo da se slije u gradsku kasu, prikupljeno tek pet miliona. To nije bilo dovoljno ni da se podijele zarade zaposlenima u opštinskoj administraciji i javnim preduzećima, čiji je osnivač lokalna skupština. Zato se valjda ne treba čuditi što su kapitalni izdaci lokalne samouprave u 2013. godini iznosili samo 580 hiljada eura. A kada se već govori o platama u tom gradu, onda su one, prema Monstatu, ubjedljivo najniže u Crnoj Gori. U martu je prosječna zarada u Ulcinju iznosila 367 eura, odnosno za nešto više od 100 eura niža nego na nivou države. Zaposlenost je takođe veoma zabrinjavajuća: zvanično radi tek 4.368 osoba, ili svaki treći punoljetni građanin.
Iz ovih se podataka lako može zaključiti da je Ulcinj jedina nerazvijena opština na jugu Crne Gore i da ima mnogo više sličnosti s mjestima na sjeveru zemlje. Da još nema mora i da njegovi građani nešto ne zarade tokom dva ljetnja mjeseca, Ulcinj bi ekonomski bio nerazvijeniji i od Šavnika, đe je prosječna plata u martu iznosila 426 eura, ili čak 59 eura više nego u Ulcinju. A malo je naznaka koje ukazuju da bi se ovaj trend mogao ozbiljnije popraviti, barem u kratkom roku. Naprotiv: sile destrukcije još su jače od slabašnih snaga koje su usmjerene prema razvoju. Jer, kako drugačije tumačiti činjenicu da se pred očima cijele javnosti ubija Solana, firma koja treba da proslavi 80 godina postojanja. Nevjerovatno je zaista da se ne može razumjeti značaj koje to preduzeće ima za čitavu zemlju i naročito za grad Ulcinj u ekonomskom, kulturnom, turističkom, a posebno u ekološkom smislu. Jer, jedino ako na bazenima Solane ima slane vode moći će se proizvoditi so, biće uposleni radnici a to će područje ostati najvažnija baza ptica na istočnom Jadranu. A što je možda i najvažnije, Ulcinj će se spasiti od zaraza. Naime, prije nego što je izgrađena Solana taj ogroman močvarni prostor bio je prirodno stanište malaričnog komarca. Da se to ne bi opet desilo potrebno je odmah ispumpati kišnicu s bazena Solane, i uz pomoć snažnih pumpi, ubrizgati morsku vodu. Ali, već mjesecima Solani je isključena struja. Dug je nepunih 21 hiljadu eura. Ne pomažu pozivi i apeli sindikalaca, ekoloških organizacija, opštinskih čelnika, poslanika, čak ni zaključci Odbora za ekonomiju i budžet Skupštine Crne Gore. Već gotovo mjesec dana to radno tijelo apeluje na Elektroprivredu Crne Gore da Solani ,,u najkraćem mogućem roku isporuči struju”, koja bi se platila nakon pokretanja proizvodnog procesa.
,,Nevjerovatno je da EPCG, koja ima 202 miliona eura nenaplaćenih potraživanja, traži da joj se uplati 20 hiljada eura da bi uključila električnu energiju tom ulcinjskom preduzeću”, kazao je lider Socijalističke narodne partije Srđan Milić. A EPCG je u većinskom državnom vlasništvu, baš kao što je i zemljište tog preduzeća državna imovina.
I umjesto da ulože napore da se što prije uključi struja, pokrene proizvodnja i radnici počnu proizvoditi so, Vladini službenici, na čelu s premijerom Milom Đukanovićem, horski ponavljaju da je tu riječ o privatnoj firmi, a pošto je Solana u stečaju, onda je sve u nadležnosti Privrednog suda. Istovremeno, nastoje ubijediti poslanike da to preduzeće treba segmentirati, odnosno dozvoliti trenutnom vlasniku da jedan dio od 15,2 miliona kvadratnih metara Solane urbanizuje. Da se valjda Eurofond nagradi za sve ono što je tokom ovih strašnih deset godina namjeravao da učini s najstarijim ulcinjskim preduzećem.
Sličan scenario izveden je 2004. godine s najznačajnijom tamošnjom firmom, Hotelsko-turističkim preduzećem Ulcinjska rivijera. Ono je gurnuto u stečaj zbog duga od 230 hiljada eura Elektrodistribuciji, samo sa jednim ciljem: da bi se elegantno amputirala njezina imovina, koja je tada vrijedila više od 60 miliona eura. To što su dugovi HTP Budvanske rivijere za utrošenu struju bili mnogo veći, nije nikoga u Podgorici pretjerano zanimalo. Za četiri godine trajanja stečaja prodati su hoteli Otrant, Mediteran, Galeb i Lido, Dvori Balšića u Starom gradu, Autobuska stanica… Ništa od tog novca nije ostalo u Ulcinju, iako je zemljište na kojoj su izgrađeni ti objekti pripadalo opštini. Danas u toj kompaniji radi sedam puta manje stalno zaposlenih radnika nego prije 2,5 decenije; o sezoncima da se ne govori.
U Solani su 30. aprila svim zaposlenima (49 radnika) uručeni otkazi. A to znači da ih je bilo deset puta manje nego 1991. godine. Ako se zna da je odavno nestalo Građevinsko preduzeće Primorje sa 600 zaposlenih ili poljoprivredno preduzeće Agroulcinj sa 125 radnika, a da samo vegetiraju još neke ranije državne firme, onda je privredna situacija u toj opštini mnogo jasnija. Baš kao što je razumljivo zbog čega je Ulcinj jedini grad na Primorju koji ima čak šest hiljada stanovnika manje nego prije dvije decenije.
Destruktivna politika
Istorija je svjedok da Ulcinju treba duži period stabilnosti državne vlasti da bi se razvijao. Povijesna fakta, naime, svjedoče da od 1880. godine, odnosno od kada je Ulcinj pripao Crnoj Gori, pa do 1934. (kada je počela sa radom Solana), u ovom gradu praktično nije bilo nikakve investicione aktivnosti države. Ali, četiri značajnije investicije (izgradnja Solane i tri hotela), tridesetih godina 20. vijeka, doveli su do snažnog razvoja grada, koji je prekinuo Drugi svjetski rat. No, zaostajanje se nastavilo i u novoj, komunističkoj državi, da bi tek 20 godina nakon rata, gradnjom hotela na Velikoj plaži, počeo privredni oporavak. Taj „zlatni period” u novijoj istoriji Ulcinja trajao je tek dvije decenije, da bi evo, već 25 godina, na sceni ponovo bila destruktivna politika s kraja 19. i početka 20. vijeka.
Mustafa CANKA
HORIZONTI4 sedmice
DANAS, SJUTRA2 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
FOKUS4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice