Prije potonjih ratova jedna od čuvenih beogradskih urbanih legendi bila je ona o grupici „žestokih momaka” koji su napravili tzv. karijere na Zapadu. Priča o njihovom putu snova samo je iz perspektive širih krugova beogradske periferije, zrakasto se šireći put još ubogije Crne Gore, bosanskih zabiti i moravske Srbije, mogla dobiti konture mita o modernizovanoj verziji hajdučije. Infantilitetu tadašnje i svagdašnje mladeži, pa i širih slojeva stanovništva mogla je potpuno pasovati saga o „žestokim momcima” koji se, umjesto s istorijsko-mitološkim Turcima, konfrontiraju s poznatim svjetskim filmskim glumcima. Mit o konfrontaciji razvija se onda u motiv janičarskog prijateljstva, tj. primanja pomenutih momaka u službu tjelohranitelja narečenih filmskih aga i begova. Mit kulminira u onome u čemu ropsko-provincijska svijest može ponajdalje dobaciti: hepiend s pastuvskim uslugama potentnih momaka ženicama i ljubavnicama umornih i zanemoćalih filmskih veličina. Kao i u svim legendama i u ovoj beogradskoj, da bi mogla nastati i održavati se kao legenda, bilo je potrebno da se prešuti ono glavno: realni početak i realni završetak priče. „Žestoki momci” u nekoj hotelskoj busiji sačekali su čuvenog glumca. Namjerili su bili da ga provociraju, pa onda premlate i steknu slavu u svom periferijskom vilajetu kao oni koji su premlatili onoga koji je s bioskopskog platna fascinirao cijeli infantilni dio planete kao uzor „žestokog momka”. Nijesu imali moralnih dilema da li je u redu da njih trojica nasrnu na jednoga. Bilo je važno samo to da batinanjem demistifikuju onoga ko im je izgledao kao biće iz legende i tako mistifikuju vlastite prazne mladićke biografije. Da su uspjeli u batinanju, načinili bi legendu za kratkoročnu upotrebu. I cijelog bi se života grijali na njezinoj slabašnoj vatrici u birtijama oko Bajlonijeve pijace i sličnih lokaliteta.

No, život se postarao da stvari dobiju drugi tok. Glumac koji je u svim svojim filmovima glumio „žestokog momka” na pariskim je trotoarima još od djetinjstva ispekao teški zanat odista žestokog momka i svaštočinje. Zbog toga, za njega nije bio nikakav problem da prihvati siledžijski izazov i da „složi” svu trojicu čuvenih beogradskih bojadžija. Da svjetska industrija filmske zabave ne počiva na kretenima i da je on i kao takav momak s šlifom jedne više kulture pokazao je sljedećim gestom. Premlaćene siledžije pozvao je na piće, o onda im i odškrinuo nevjerovatni svijet Zapada. Razumije se, u taj su svijet ponijeli i svoju sitnu balkansku pamet, ne shvatajući poruku lekcije koju im je dao čuveni glumac. Da bi legende bilo morao se prešutati realni kraj priče. U Beograd su se vraćali u limenim sanducima.

Poput momaka iz ove čemerne priče ponašaju se neki lokalni crnogorski likovi prema ekipi stranaca koja je prihvatila da nastavi posao na standardizaciji crnogorskog jezika. Nepodnošljivo im je što su se stranci pojavili da učine ono što oni nijesu uspjeli, pa ih pokušavaju isprovocirati da bi ih „isprepucali” u sportskoj disciplini koji su sami odabrali. Disciplina je guslarsko podvriskivanje na zadatu temu strogo omeđenu svjetonazorom intelektualnih i naučnih zahtjeva koji se postavljaju pred đake u pismenim zadacima iz maternjeg jezika i književnosti otprilike za drugi razred gimnazije.

Za lokalne crnogorske likove utješna je jedna stvar. Sudbina im neće biti slična zloj sudbini beogradskih momaka. Niko neće prihvatiti njihovo guslarsko provociranje. Valjda će im se onda posrećiti da shvate da je za njih najbolje ako postanu ili ostanu ono što zaista jesu i shvate da nije pametno petljati se u ono za što ni ne znaju koliko ih prerasta. Isto važi i za njihove mentore iz pozadine!

Milenko A. PEROVIĆ

Komentari