Povežite se sa nama

DRUŠTVO

Novi talas krize

Objavljeno prije

14 godina

na

Duvan-komerc-strajk

Vlada je, kažu, dobro. „Potpuno su neutemeljene izrečene tvrdnje da Vlada ne sprovodi zakone koje je donijela i da ne može da funkcioniše”, stoji u saopštenju vladinog Biroa. Proglas je, inače, objavljen pod naslovom Saopštenje povodom ocjena predstavnika SDP-a. Treba li podsjećati – SDP je članica vladajuće koalicije koja daje približno petinu ministara i u Vladi. Pa, ako njih javnom prepiskom treba ubjeđivati u kapacitete izvršnih vlasti, onda su oni, bez sumnje, očigledni.

„Vlada obavlja sve poslove koje joj Ustav nalaže, a to znači da vodi unutrašnju i spoljnu politiku u interesu građana, a ne da ostavi utisak vladanja”, podučili su i nas i manjeg koalicionog partnera vladini glasnogovornici. I zaista, Vladi Igora Lukšića moglo bi se štošta zamjeriti, kao što joj se uostalom svašta i zamjera. Rijetki su, ipak, oni što su spremni da premijeru i oko njega okupljenoj družini prebace – vladanje.

A PARA – NEMA: Prošlomjesečni prihodi budžeta Crne Gore, saopšteno je sredinom nedjelje iz Ministarstva finansija, manji su od planiranih, ali i od ostvarenih u aprilu prošle godine. „Pad prihoda pokazuje da je i dalje prisutan trend rasta poreskog duga, koji je uzrokovan nelikvidnošću u ekonomiji”, zaključak je. Privreda, dakle, kuburi sa nelikvidnošću, a vlast sa manjkom para u budžetu. Dugovi se gomilaju na svakoj strani. Mimo toga, kažu u Vladi, stvari se kreću u dobrom pravcu. Rastu.

Inflacije je u martu ove godine iznosila 3,7 odsto u odnosu na isti mjesec 2010. dok su cijene u prva tri mjeseca ove godine porasle za 2,3 odsto. Prema vladinoj ekonomskoj politici za ovu godinu, približno toliki rast cijena planiran je za cijelu godinu. Da ne bude nedoumica, građani će ta poskupljenja i te kako osjetiti, pošto na listi proizvoda i usluga koje su najviše poskupjele prednjače hrana i bezalkoholna pića, zdravstvene usluge i troškovi prevoza.

U kontinuitetu raste i iznos kreditnih garancija koje je dala Vlada Crne Gore. Zvanično, posljednjeg dana aprila državne garancije iznosile su 362,87 miliona eura ili više od 11 odsto projektovanog društvenog proizvoda. Prvi problem je što je približno polovina tog novca zarobljene u aranžmanima sa vlasnicima nikšićke Željezare i Kombinata aluminijuma. Željezara je već u rukama stečajnog upravnika. Ni potezi Deripaskinih ljudi koji (do kada?!) upravljaju KAP-om u Rudnicima boksita ne slute na mnogo bolji rasplet, pa bi ti dugovi lako mogli pasti na teret crnogorskih poreskih obveznika.

Vladini zvaničnici saopštavaju kako „zabrinjava rast nekvalitetnih kredita”, ali nema precizne informacije – za koliko je kredita koje korisnici ne mogu da vraćaju garantovala i država Crna Gora.

Tek, prema Vladinim podacima banke su u februaru imale nevolja sa naplatom kredita vrijednih 488, 6 miliona eura. Potom je glavni ekonomista Centralne banke CG Nikola Fabris ponudio preliminarne podatke i za mart. Prema njima, u „kreditima koji kasne” crnogorska privreda učestvuje sa 427 miliona eura. Građanima je odobreno 164 miliona eura kredita koji se sada vraćaju uz manje ili veće probleme i kašnjenja u plaćanju rata.

Centralna banka je predočila još jedan alarmantan podatak: na kraju marta u blokadi su bili računi 14,5 hiljada crnogorskih preduzeća od kojih su njihovi partneri pokušavali prinudno naplatiti dug veći od 300 miliona eura. Samo u martu, iznos dugovanja preduzeća čiji su računi u blokadi porastao je za 16 miliona eura. I nema naznaka zaustavljanja tog trenda. Naprotiv.

,,Može se reći da je nelikvidnost u privredi gotovo dramatična. Ona već duži period neprekidno raste i predstavlja privredi ogroman teret i kočnicu za oporavak”, kaže Mišo Baždar šef ekonomskog tima opozicionog Pokreta za promjene. ,,Kada se ovome doda visina deficita lokalnih samouprava, koja se mjeri desetinama miliona eura, postaje jasnije koliko je zapravo ugrožen normalan promet roba i usluga.

Baždar tvrdi: ,,Državna birokratija nije pravovremeno shvatila, a bojim se da ni sada ne razumiju značaj i težinu dužničkog kolopleta u domaćim finansijskim tokovima”. Da li je u pravu? Odsustvo reakcije ili komentara vladinih ili zvaničnika vladajuće koalicije na posredan način potvrđuje tezu da vlast i nije sasvim svjesna problema pred kojima je ovdašnja privreda. Ili su, trenutno, preokupirani pregovorima sa za njih važnijim partnerima – italijanskom A2A koja traži olakšice za sticanje većinskog vlasništva nad EPCG i litvanskom Krajbankom koja već godinama pokušava proširiti posao na zemlje Balkana a sada je, navodno, kandidat za kupovinu akcija Prve banke.

D(R)UGA RUKA: Sve i da se oba ova posla realizuju, nije izvjesno da bi crnogorska privreda od toga imala značajnije koristi.

Lukšićeva Vlada ne izgleda kao da je zainteresovana ili sposobna da se suoči sa dužničkom krizom koja se iz dana u dan produbljuje i ubrzava. Najviše muka imaju do juče najprofitabilniji i, činilo se, najzdraviji privredni sektori.

Banke koje posluju u Crnoj Gori zabilježile su prošle godine gubitak tek malo manji od 80 miliona eura. I nakon godine u kojoj gotovo da nijesu davale kredite, obećavanju povećanje kreditnih aktivnosti od pet odsto na godišnjem nivou. Korisnici dijela njihovih usluga ovih su dana obaviješteni da su im kamate koje se obračunavaju na pozajmljena sredstva porasle upravo u tom procentu. Teško da će tako što doprinijeti stabilizaciji stanja na tržištu.

Građevinari, koji su gro svoje (ali i tuđe) imovine zarobili u neprodatim stambenim zgradama i poslovnim zgradama, spas su potražili u infrastrukturnim radovima finansiranim od države i lokalnih samouprava. I tu su se ponovo zaglibili. Investitori ne plaćaju njima, oni ne plaćaju podizvođačima, podizvođači duguju dobavljačima i radnicima…. Neplaćeni računi, porezi i doprinosi gomilaju se. Konačno, prema najnovijim šaputanjima iz privrednih kuloara u nevolje su dopali i do juče neprikosnoveni maloprodajni lanci koje su bez očekivane finansijske podrške ostavile zaplašene banke ali i sve škrtiji potrošači.

Gdje je kraj? Da li, tri godine od kako je počela, ekonomska kriza u Crnoj Gori lagano ali sigurno prolazi, kao što tvrde zvaničnici i njihovi tumači ovdašnje ekonomske stvarnosti? Ili – čega se pribojava sve više aktera privrednog života – najteži dani za ovdašnja preduzeća, njihove vlasnike i radnike tek dolaze?

Izgleda Vlada ima ideju da novo posrtanje privrede i banaka preduprijedi izmjenom propisa koji će preduzećima omogućiti da se lakše oslobode ljudskog balasta u vidu radnika, i propisima koji će ubrzati prodaju založene imovine za kredite koji se ne vraćaju. Sve i da taj plan uspije – što je vrlo neizvjesno – pitanje je da li će njegova primjena crnogorskom društvu donijeti više štete ili koristi.

Zoran RADULOVIĆ

Komentari

POVEZANE VIJESTI:

DRUŠTVO

HAOTIČAN POČETAK ZIMSKE SEZONE: Kad se turizam dešava

Objavljeno prije

1 dan

na

6 Decembra, 2024

Objavio:

Početak zimske sezone sa brojnim problemima i stupanje na snagu dvostrukog povećanja PDV-a na smještaj siguran su znak da će crnogorski turizam sa olovnim nogama trčati narednu 2025. godinu. Vapaje turističkih radnika nema ko da čuje. Turističke radnike i sve one koji žive od turizma posebno brine to što je  gotovo izvjesno da će se, ukoliko se nešto brzo ne uradi, ovaj trend nastaviti i u 2025.

 

 

rošlogodišnja zimska sezona je u Crnoj Gori propala jer nije bilo snijega. Ove godine pao je već krajem novembra i iznenadio sve na sjeveru.  U Ski centru Kolašin 1600 mjesec dana nema struje, a tu  je i hronični problem sa vodosnabdijevanjem i nedostatak adekvatnih puteva i parkinga, da se ne govori o visokim cijenama. Pritom, za samo nekoliko sedmica kreću novogodišnji praznici i đački raspusti.

„Vremenski uslovi omogućili su skijanje već prije 15 dana, ali zbog nepostojanja sistema za osnježavanje staze su neiskorištene. To je apsurd u 21. vijeku“, kaže Dragana Bećirović iz Privredne komore Crne Gore.

U državi gdje se turizam u kontinuitetu dešava, logično je da prihodi padaju. I to ove godine zvanično – po pokazateljima Centralne banke Crne Gore za 50 miliona eura su manji nego 2023. godine ili za četiri odsto. Pad posjeta još veći – više od pet odsto. To je prvi put od obnove nezavisnosti, isključujući 2020. odnosno godinu korone, da je u turizmu žetva opala.

Finansijski rezultati bi bili još gori da ove godine nijesu značajno povećane cijene usluga, praktično u rangu sa svim evropskim mediteranskim zemljama. Baš kao i one u vanpansionu i u supermarketima. Crna Gora više nije jeftina destinacija, svakako ne za goste iz našeg regiona koji su najbrojniji. U situaciji kada se pogoršava ekonomsko stanje i u zapadnoevropskim zemljama, to onda vrijedi i za te goste. Istraživanja pokazuju da oko 80 posto Evropljana mijenjaju navike putovanja zbog klime, sigurnosti i cijena.

Turističke radnike i sve one koji žive od turizma posebno brine to što je  gotovo izvjesno da će se, ukoliko se nešto brzo ne uradi, ovaj trend nastaviti i u 2025.

Mustafa CANKA
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 6. decembra ii na www.novinarnica.net

Komentari

nastavi čitati

DRUŠTVO

RATNI ZLOČINI: Crna Gora još bez optužnica protiv ,,vikend ratnika”

Objavljeno prije

1 dan

na

6 Decembra, 2024

Objavio:

Specijalno državno tužilaštvo je  do sada podiglo samo tri optužnice zbog učeća dobrovoljaca iz Crne Gore u ratnim zločinima u BiH i na Kosovu

 

 

Specijalno državno tužilaštvo (SDT) nije učinilo dovoljno u istragama o učešću tzv. vikend ratnika iz Crne Gore u ratnim zločinima i pljačkama počinjenim u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj i na Kosovu tokom ratova devedesetih, tvrde sagovornici BIRN-a.

Izraz ,,vikend ratnici” se često koristi da opiše dobrovoljce koji su iz Crne Gore i Srbije putovali u BiH i učestvovali u ratnim zločinima tokom devedesetih.

Pravna savjetnica u Akciji za ljudska prava (HRA), Bojana Malović, tvrdi da SDT još nije samoinicijativno istraživalo djelovanje tzv. vikend ratnika, iako indicije o učešću crnogorskih državljana u silovanjima u istočnoj Bosni postoje od 1996. kada je pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (ICTY) u Hagu podignuta prva optužnica zbog seksualnog zlostavljanja.

,,Specijalno državno tužilaštvo od novembra 2020. izviđa dokazni materijal koji se može odnositi na ‘vikend ratnike’, budući da obuhvata više od 15 crnogorskih državljana osumnjičenih za teške zločine − uključujući ubistvo, mučenje, seksualno ropstvo i silovanje na području Foče. Međutim, kako je taj postupak u fazi izviđaja njihovi identiteti nisu poznati javnosti”, kazala je Malović BIRN-u.

Crna Gora je, kao dio Jugoslavije, direktno učestvovala u ratovima devedesetih u Hrvatskoj i BiH, a cnogorski građani su, kao pripadnici Vojske Jugoslavije, učestvovali u ratu na Kosovu. U Crnoj Gori nije bilo ratnih dejstava, ali su na njenoj teritoriji zabilježeni ratni zločini.

U sudskim procesima u BiH, na Kosovu i Hrvatskoj pominju se crnogorski državljani koji su u tim državama kao dobrovoljci učestvovali u ratnim zločinima i pljačkama. U Crnoj Gori su do sada podignute tri optužnice protiv crnogorskih državljana zbog ratnih zločina u susjednim državama, od kojih se jedna završila osuđujućom presudom.

Apelacioni sud je u decembru 2019. potvrdio presudu kojom je bivši pripadnik Vojske Jugoslavije iz Nikšića, Vlado Zmajević, osuđen na 14 godina zatvora zbog ubistva 4 albanska civila u selu Žegra kod Gnjilana tokom rata na Kosovu 1999.

Predrag NIKOLIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 6. decembra ii na www.novinarnica.net

 

Komentari

nastavi čitati

DRUŠTVO

BUDVA POSLIJE IZBORA: Poslovi ne smiju da stanu

Objavljeno prije

1 sedmica

na

29 Novembra, 2024

Objavio:

Izbori u Budvi odavno ne služe izjašnjavanju građana za programe stranaka i ljude koji će na najbolji način voditi grad. Izbore vode interesne grupe, građevinski lobi uz moćne uticaje sa strane. Zbog bogatih koji žele biti još bogatiji, čija je jedina ideologija materijalni interes, trpe građani Budve. Njima se smiješe treći vanredni izbori u jednoj godini

 

 

Deset dana nakon lokalnih izbora u Budvi i proglašenja konačnih rezultata, nema naznaka da se uskoro može očekivati dogovor političkih grupacija koje su učestvovale na njima. Postupci dvije vodeće stranke, koalicija Demokratskog fronta koju predvodi kandidat za predsjednika Opštine, Mladen Mikielj i grupa građana Budva naš grad, Nikole Jovanovića, takođe pretendenta za fotelju gradonačelnika, istovjetni su onima koje su vodili nakon majskih izbora, na kojima je rezultat u broju mandata bio neriješen. Njihove liste osvojile su oba puta po devet odborničkih mjesta u Skupštini grada, nedovoljno da same formiraju izvršnu vlast.

Pregovore pokreće Jovanović, uz uslov da njemu pripada predsjednička fotelja. On  poziva  na dogovore pojedine partije iz DF  SNP i Demokratsku narodnu partiju.. Prošlog puta  iz DF-a mu je stavljeno do znanja da to neće proći. Sasvim izvjesno neće ni sada.

Upućeni tvrde da Jovanović ima podršku aktuelnog predsjednika Opštine Mila Božovića iz pritvorske jedinice u Spužu. To je i podrška moćnog građevinskog lobija, zainteresovanog da unosni poslovi ne presahnu.

Za eventualno  pravljenje postizborne koalicije sa DPS-om, Jovanović bi morao ubijediti odbornike sa svoje liste, Budva naš grad, nekadašnje sledbenike jedinstvenog DF-a. Tokom junskih pregovora to mu nije pošlo za rukom, nekoliko njih odbilo je takvu saradnju. Sada je dovoljno  da tri odbornika to učine,  da otpadne mogućnost  povratka DPS-a u izvršnu vlast u Budvi, poslije osam godina.

Upućeni navode da je uslov DPS-a koji donosi sedam mandata, da dobije opštinska preduzeća na upravljanje. Treći partner, Evropski savez, sa dva mandata, čiji je lider Petar Odžić traži funkciju predsjednika lokalnog parlamenta. Fotelja predsjednika Opštine Budva bila bi Jovanovićeva.

Iz te vruće stolice tri gradonačelnika turističke metropole završila su u Spužu. Prva dvojica, Rajko Kuljača i Lazar Rađenović kao pripadnici OKG Budva, pravosnažno su osuđeni. Milo Božović, uhapšen u aprilu 2023. godine i dalje je predsjednik Opštine i čeka ishod sprovedenog istražnog postupka u pritvoru.

Uprkos svemu, u gradu bez parlamenta i funkcionalne vlasti, unosni poslovi nimalo ne trpe. Ugovore o javnim nabavkama za izvođenje raznih građevinskih radova, po odobrenju Višeg suda u Podgorici, potpisivao je u Spužu, predsjednik Milo Božović, sve do imenovanja potpredsjednice Opštine Jasne Dokić.

Pregled podataka Službe javnih nabavki, pokazuje kako su pojedine građevinske firme postale stalni pretplatnici na opštinski budžet. Obećane ekskluzivne  kapitalne investicije u gradu svele su se na izgradnju lokalnih puteva i ostale saobraćajne infrasturkture. Na razne atmosferske kanale, podmorske ispuste, sanaciju ili modernizaciju postojećih trotoara i saobraćajnica. Samo u 2024. godini na pomenute radove utrošeno je oko šest miliona eura. Većinu ugovora parafirala je potrpedsjednica Dokić.

Privilegovane firme, odabrane na tenderima na kojima se po pravilu pojavljuju kao jedini i najpovoljniji ponuđači, jesu poznati Bemax sa podugovaračem BB Solar, u vlasništvu Blaža Đukanovića, sina bivšeg predsjednika Mila Đukanovića, zatim kompanija Carat vlasnika Dragana Perovića, kuma i poslovnog partnera Mila Božovića. Tu je i neizbježna firma Asfalt beton gradnja iz Podgorice, bliska bivšem predsjedniku Marku Batu Careviću, Hidromont inženjering iz Podgorice i druge.

Tokom 2024. godine firma Asfalt-Beton, koju zastupa izvjesni Vladimir Mirković, realizovala je osam ugovora o javnim nabavkama, vrijednim oko 3,5 miliona eura, bez obračunatog PDV. Ova firma debitovala je u Budvi u doba predsjednikovanja Bata Carevića. Asfalt beton gradnja u jednoj godini od Carevića je dobila poslove vrijedne preko 2 miliona eura. Kako bi se u posao, kao podizvođač, ugradila firma Carinvest. Asfalt beton gradnja od tada čvrsto drži monopol u izvođenju javnih radova na teritoriji Opštine.  Carević javno podržava  Jovanovića i njegov tim.

Pojedinačno najjači ugovor u tekućoj godini dodijeljen je kompaniji Hidromont za sanaciju ispusta u Bečićima i na Zavali, vrijedan 2,5 miliona eura.

Potpredsjednica Dokić potpisala je početkom novembra drugi ugovor sa Bemaxom o izradi atmosferskog kanala u centru Budve, kod gradske Pošte, vrijedan 720 hiljada eura. Podugovarač BB Solar dobija svojih 1,2 procenta za izvođenje elektrotehničkih radova.

Podsjećamo, u decembru 2023. godine, Božović je potpisao prvi ugovor sa Bemax-om  vrijedan 2.924.681 eura za rekonstrukciju ulice 22 Novembar i Mediteranske, u centru Budve. Podugovarač u ovom poslu bila je firma mladog Đukanovića BB Solar, koja je na ime procenta od 16,27 odsto inkasirala 488.000 eura. Nakon završenih radova koji su trajali tokom turističke sezone, glavni problem tog dijela grada, stvaranje velikih poplava tokom obilnih padavina, nije riješen. Poplave su i dalje tu, ulice su neprohodne nakon prvih kiša uprkos utrošenim milionima.

Bemax je ponovo angažovan, da napravi novi atmosferski kanal koji će vodu sa ulice odvesti dalje, u more. Za popravni rad, Bemax i BB Solar prihodovaće 600.000 eura.

Najvrjedniji ugovor u poslednje dvije godine parafirao je predsjednik Božović u julu 2023., tri mjeseca nakon hapšenja, sa konzorcijumom kojeg čine firme Carat doo, Asfalt-Beton doo, Geotim MNE doo,  za izvođenje radova na komunalnom opremanju za izgradnju tri saobraćajnice u naselju Dubovica. Vrijednost ovog posla je vrtoglavih 4,5 miliona eura.

Istog dana Perović i Božović potpisuju još jedan ugovor za igradnju saobraćajnice A 75-75 u Bečićima, na iznos od 347.000 eura. U jednom danu blizu 5 miliona eura iz gradske budžeta prelilo se u ruke budvanskog biznismena Dragana Perovića.

Izbori u Budvi odavno ne služe izjašnjavanju građana za programe stranaka i ljude koji će na najbolji način voditi grad. Izbore vode interesne grupe, građevinski lobi uz moćne uticaje sa strane. Zbog bogatih koji žele biti još bogatiji, čija je jedina ideologija materijalni interes, trpe građani Budve.

Njima se smiješe treći vanredni izbori u jednoj godini.

Branka PLAMENAC

Komentari

nastavi čitati

Izdvajamo