Taktika je prepoznatljiva koliko je i mutna: prvo su mjesecima razne grupe koje su se oružano pobunile protiv jednopartijske diktature Bašara al Asada, prikazivane kao jedinstvena vojska Slobodna Sirija, čiji je cilj uvođenje demokratije.
Većina velikih zapadnih medija su ih nazivali aktivisti, a njihovi video klipovi o navodnim zločinima Asadove vojske, predstavljani su kao ,,novinarstvo građana”, dok su druga mišljenja i druge verzije istih događaja uglavnom izostajali. Od početka ustanka, koji se ubrzo pretvorio u krvavi sektaški i vjerski rat, javnosti su uglavnom bile uskraćene slike zločina od strane „aktivista” treniranih na teritoriji NATO članice Turske, gdje im je uručivano oružje i ostala vojna oprema od Saudijske Arabije i Katara, kao dio akcije koordinirane sa Amerikom i njenim EU saveznicima.
Uporedo sa ratnom propagandom i vojnom podrškom, na političkom planu fokus Zapada je bio stvaranje kohezije među raznim, često ekstremno religioznim i suprotstavljenim naoružanim grupama i pronalaženje ličnosti iz njihovih redova po volji zapadnih vlada, a koji bi zapadnoj javnosti bili prihvatljivi kao nova sirijska politička elita.
Iz slike sirijske tragedije potpuno izostaje postojanje nenasilne opozicije Al Asadu, koja je u martu 2011, u duhu Arapskog proljeća, izašla na ulice sirijskih gradova tražeći demokratske promjene mirnim putem. O njima se malo može čuti na BBC-ju, CNN-u ili preko Al Džazire, ali traganjem po internetu i nalaženjem kredibilnih nezavisnih izvora, može se saznati o „pravim” sirijskim aktivistima, čiji je broj puno veći od onih naoružanih.
Ovi nezavisni izvori su često strani aktivisti koji u Siriji borave iz solidarnosti i da bi saznali i objavili ono sto se stvarno zbiva na terenu. Oni kažu da demokratska opozicija smatra da su im naoružani pobunjenici, podržani iz inostranstva, oteli i revoluciju i šansu da se izbjegne krvoproliće i da Sirijci sami sebi jednog dana stvore bolju, jedinstvenu državu.
Zašto Zapad nije odlučio da podrži ovu opciju je pitanje koje je logično koliko i naivno. Odgovor bi bio isti kao i na pitanje zašto Zapad ne podržava demokratski izabranu vlast u Egiptu koju je nedavno oborila vojna hunta?
Zato što su im na vlasti u ove dvije države, kao i u regionu, potrebni dužnici koji će zapadne interese staviti ispred interesa svojih građana. I zato što hoće da jasno svima stave do znanja dokle su spremni da idu da bi nastavili dominaciju nad Bliskim istokom.
Ovaj pristup je doveo do situacije koja je moralno šokantna i apsurdna. Amerika i EU u Egiptu podržavaju vojnu huntu i žmure pred masakrom više od hiljadu članova demokratski izabranog Muslimanskog bratstva, dok su im u Siriji saveznici Džabhat al Nusra i ISIS grupe, koje su javno deklarisane članice Al Kaide.
Obamina strategija polaska u rat protiv Sirije se nimalo ne razlikuje od Bušove strategije napada na Irak, iz vremena kada je Obama bio političar sa antiratnom reputacijom.
Obojica su prvo odlučili da odu u rat, a traženje razloga su ostavili za kasnije. Buš se oslonio na poslušne obavještajne službe da daju kredibilitet fantazijama njegove vlade o Sadamovom oružju za masovnu destrukciju.
Obama još nije posegnuo za ovom opcijom, vjerovatno jer je poslije iračkog debakla kredibilitet američkih obavještajaca previše problematičan. Obama u stvari nije posegnuo ni za jednom opcijom jer niti on, niti iko iz njegovog okruženja, nije do sada iznio ni jedan dokaz da je Asadova vojska upotrijebila hemijsko oružje 21. ovog mjeseca, koje je odnijelo više od 1500 života, a koji je za Obamu crvena linija čije se prekoračenje kažnjava ratom.
Zapadna javnost postaje umorna od ratova i besmislenih krvoprolića i želi da zna koje dokaze imaju Amerika i tanka „koalicija voljnih”, koja od uticajnijih zemalja za sada uključuje samo Francusku, da je Asad odgovoran za hemijski ratni zločin.
Iznose se ozbiljne sumnje u američku verziju događaja koje su bazirane na upotrebi hemijskog oružja u maju ove godine, koga je UN Komesarka za Siriju Karla del Ponte pripisala pobunjenicima. Nezavisni izvori takođe objavljuju infomacije o tome da su bojni otrovi, kao što je smrtonosni sarin, isporučivani pobunjenicima od strane Saudijske Arabije, dok su turski izvori javili da je sarin u posjedu grupa koje se bore u Siriji, zaplijenjen u maju ove godine u dva turska grada.
Obama, kao ni njegov prethodnik, nije spreman da se osloni na istraživanje nezavisnih UN eksperata i nestrpljiv je da potegne okidače sa brodova i aviona koji su već zauzeli pozicije u Mediteranu.
U nedostatku dokaza, sumnje u to da je Asad kriv za jezivi hemijski pomor, neki izvode na bazi logičnih pitanja: zašto bi Asad napravio ovaj, po njega poguban potez, u vrijeme kada je vojno nadmoćan na terenu, kada su u Siriji UN inspektori kojima je on dozvolio ulaz i kada se u zapadnim medijama sve češće izražava duboka zabrinutost vezana za političku obojenost pobunjenika. Neki zapadni mediji su objavili da kada su početkom ove godine pobunjenici iz Džabhatu Al Nusra osvojili provincijski centar na sjeveroistoku Sirije, odmah je uvedeno šerijatsko pravo i otpočeo je teror nad „sekularno” obučenim ženama i napadi na prodavnice koje drže alkohol.
Ruski predsjednik Putin je izrazio sumnju u Obamine tvrdnje, pozivajuci ga da objavi dokaze, dok je komentar Kine bio na temu – ponavljanja Iraka.
Ni Obama, kao ni njegov prethodnik Buš, ne smatra da međunarodni zakoni važe za SAD. Jedini zakoniti način da se krene u rat koji nije odbrambeni je autorizacija Savjeta bezbjednosti UN-a. To što do takve saglasnosti ni u slučaju Iraka, ni u slučaju Sirije ne može doći zbog protivljenja stalnih članica kao što je Rusija, a u slučaju Sirije i Kina, Obama smatra dovoljnim razlogom da Amerika postane i tužilac i sudija i egzekutor.
Poslije odluke američke desne ruke u Evropi, Britanije, da održi glasanje u parlamentu o intervenciji u Siriji, koju je Parlamenat odbacio, Obama je iznenadio svijet, a pogotovu svoje najbliže saveznike poput Izraela, odlukom da i on zatraži mišljenje Kongresa.
Ni britanski premijer Kameron, ni Obama nijesu morali da traže mišljenje od predstavnika građana, niti ih njihove odluke obavezuju, ali je to pokazatelj svijesti o ogromnom neraspoloženju običnih Britanaca i Amerikanaca za skupu i krvavu ratnu avanturu nejasnog cilja.
Noam Čomski kaže za Hafington post da bi napad na Siriju, sa ili bez autorizacije Kongresa, bio ratni zločin. Pošto ne može da pođe u zakoniti rat Obama je, po receptu oprobanom kod intervencija na Kosovu i Iraku, odlučio da mu je dovoljan moralni, ,,humanitarni” povod. Ričard Falk, profesor međunarodnog prava na Prinston univerzitetu i UN izvještač za Palestinu, kaže da se radi o očiglednom ,,zagovaranju američke izuzetnosti” jer Obama poteže kao nacionalni prerogativ ilegalni unilateralizam, kao na primjer kada kaže: ,,Ali mi smo Sjedinjene Američke Države i mi ne možemo da zažmurimo pred onim što se dešava u Damasku’. Falk ocjenjuje kad bi se poštovao princip unilateralizma svijet bi bio u plamenu. „…Sirija, Iran i Sjeverna Koreja moraju se pokoravati američkoj interpretaciji međunarodnih zakona, dok se Amerika i njeni najbliži saveznici rukovode svojim nacionalnim interesima.”
Američki mediji javljaju da Kongres najvjerovatnije neće podržati vojnu intervenciju. Obama nije uspio da ubijedi kongresmene u smislenost i implikacije još jednog vojnog angažovanja SAD-a.
Smatra se da Obamino moralisanje nije uključivalo predstavljanje američkoj javnosti negativnih implikacija intervencije. Na primjer, to što Rusija podržava Siriju i može lako biti uvučena u konflikt, to što je Izrael već nekoliko puta bombardovao Siriju i što je iranski lider Ajatolah ali Hamnei izjavio da bi američka intervencija bila pogubna po region.
Međunarodni Crveni krst je prošle nedjelje podsjetio da stradnja sirijskih civila dostižu nivo bez presedana. Preko 100 hiljada ljudi je ubijeno, preko četiri miliona ljudi su izbjeglice u svojoj zemlji i još million i po u inostranstvu. Oni koji su ostali preživljavaju bez dovoljno ljekova, hrane i vode.
U ratnim igrama koje su u toku, njihova stradanja uglavnom bivaju zaboravljena, kao i činjenica da će američki projektili biti dodatak njihovoj već prevelikog patnji.
Radmila STOJANOVIĆ
Izdvojeno4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS2 sedmice
Izdvojeno3 sedmice