Odavno Milana Radovića prate skandali, ali mu za sada nijedan nije bitnije ugrozio angažman. Tužilac koji se početkom devedesetih ,,proslavio” u montiranom procesu protiv čelnika SDA, tokom kojeg je slijepog čovjeka optuživao za planiranje snajperskih napada prvo se preselio u podgorički Viši sud, a zatim u Skupštinu koju je kao generalni sekretar takođe napustio sa teretom ,,sumnjivog poslovanja”. NESAVJESAN RAD: Stari partijski kadar ponovo se našao u žiži nakon što je u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija, na čijem se čelu odnedavno nalazi, od posljedica konzumiranja heroina preminuo zatvorenik Alen Harović, dok je u bolnici zbog trovanja završio njegov cimer Dragan Mihailović. Istraga je dala neke rezultate – van spuških zidina uhapšene su četiri osobe koje su zatvorenicima doturile heroin. Protiv jednog, za sada neimenovanog službenika zatvora, podnijeta je krivična prijava zbog nesavjesnog rada u službi, dok je protiv petorice njegovih kolega pokrenut disciplinski postupak. Iz, kako je objašnjeno, moralnih razloga ostavku je podnio i direktor Zatvora Podgorica Zoran Vujović. Taj čin pohvalio je i Milan Radović koji, doduše, ostavku nije pominjao. Valjda njemu moral nije u opisu radnog mjesta.
Slučajevi predoziranja i konzumacije narkotika, istina, nijesu posebnost crnogorskih zatvora, a nelegalne supstance nalaze put do korisnika i u mnogo jače i bolje obezbijeđenim ustanovama. Ipak, nepobitna je činjenica da je Haroviću država olakšala da nađe put do dilera. Njemu je bila izrečena mjera liječenja od narkomanije i morao je biti smješten u Specijalnoj zatvorskoj bolnici, umjesto u sobi na poluotvorenom zatvorskom odjeljenju.
Lakonsko objašnjenje uprave glasi da mjesta u bolnici više nema, te da zatvorska bolnica ,,nije u pravom smislu opremljena za liječenje alkoholičara i narkomana”. Te se mjere, uprkos brojnim obećanjima i povelikim ulaganjima, kako je istakao Radović, i dalje sprovode u kotorskoj Specijalnoj bolnici. Ta bolnica, takođe, zna se odavno, nema elementarne uslove za smještaj pacijenata sa krivičnim dosijeom, koji su tokom boravka u njoj često nesmetano izlazili napolje i slobodno šetali gradom i državom. Slučaj Harović je još jedan dokaz kako državna nebriga i improvizacija nadležnih može imati stravične posljedice.
PRETRES: Ovoga puta poneko je ipak odgovarao. Dugo su dešavanja iza zidina spuškog zatvora ostajala zatvorena za javnost. U septembru 2005. crnogorski specijalci su, par dana nakon ubistva policijskog inspektora Slavoljuba Šćekića, upali u istražni zatvor u Spužu i, kako su mediji pisali, prebili tridesetak zatvorenika. Uprava zatvora je tada tvrdila da im pripadnici specijalne jedinice nijesu dozvolili da prisustvuju pretresu koji je naložio tadašnji istražni sudija Hamid Ganjola, koji je izjavio da je ,,omogućio pretres, ali ne i fizičko maltretiranje zatvorenika”. Uprava policije je tada, kao i u drugim sličnim situacijama, saopštila da niko od policajaca ,,nije prekoračio ovlašćenja” i da su u redovnoj proceduri tragali za dokazima u sklopu istrage za ubistvo njihovog kolege inspektora Šćekića. Iz Uprave zatvora su tvrdili drugačije, navodeći da su povrede registrovane kod 31 pritvorenika. Incident je prijavljen državnom tužiocu, istražnom sudiji i Ministarstvu pravde, ali ta istraga nikada nije kompletirana niti je bilo ko odgovarao zbog incidenta koji se i danas pominje u međunarodnim izvještajima.
Prema podacima Inicijative mladih za ljudska prava za 2008. u Crnoj Gori je prošle godine prijavljen 51 slučaj policijske torture. Tri prijavljena slučaja navodno su se desila u prostorijama Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija. Istrage su, kažu, u toku.
BJEKSTVA: Ostale su do kraja nerazjašnjene okolnosti i oko mnogih slučajeva bjekstva iz spuškog zatvora, kojih posljednjih par godina doduše nije bilo, ako se izuzme prošlogodišnji pokušaj Žarka Nilevića, koji je nakon nekoliko sati potrage uhapšen nedaleko od zatvorskog kompleksa.
Prethodnih godina zabilježeno je nekoliko bjekstava koja su privukli veliku pažnju javnosti. Tako je 2005. iz ZIKS-a umakao robijaš osuđen na dugogodišnju zatvorsku kaznu zbog svirepog ubistva. Njegov leš ubrzo je nađen – utopio se u Krupačkom jezeru pokraj Nikšića.
Početkom prošle godine u Vojvodini je uhapšen Vladeta Milačić, koji je iz Spuškog zatvora, gdje je ležao zbog ubistva, pobjegao još prije 14 godina. Nakon njegovog bjekstva krivično su odgovarala trojica stražara, koji su kasnije oslobođeni sumnje da su mu pomagali u bijegu.
U junu 2001. godine pobjegao je Dragoljub Laketić koji je bio na izdržavanju 12-godišnje zatvorske kazne za ubistvo. Laketić je, izgleda, iskoristio pometnju i dao se u bijeg samo par dana nakon što je iz spuškog zatvora odmaglio Veselin Batica Vlahović, u sarajevskim medijima poznatiji kao monstrum sa Grbavice. Vlahović je u podgoričkom Višem sudu bio osuđen na tri i po godine zatvora za razbojništvo i nasilničko ponašanje, a u Okružnom sudu u Novom Sadu osuđen je na godinu i po zatvora. To su sitna krivična djela, u odnosu na zločine koji se Vlahoviću stavljaju na teret još iz vremena njegovog ratnog angažmana u Sarajevu 1992 – 1993. Preživjeli i očevici Vlahovića terete za desetine ubistava i silovanja koje je kao šef paravojne jedinice Bijeli anđeli počinio nad nesrpskim stanovništvom.
Nakon što se Vlahović obreo u zatvoru iz BiH je stigla krivična prijava u kojoj se tereti za ratni zločin protiv civilnog stanovništva. Podgoričko tužilaštvo je prihvatilo prijavu i zatražilo pomoć od kolega u Sarajevu radi prikupljanja dokaza, a 1999, tadašnji zamjenik višeg tužioca Zoran Radonjić, podnio je zahtjev Višem sudu u Podgorici da se sprovede istraga protiv Vlahovića. U zahtjevu se navodi da je Vlahović tokom rata 1992. i 1993. godine u Sarajevu (naselje Grbavica) kršio pravila međunarodnog prava i kao pripadnik oružanih formacija ,,ubijao, mučio i nečovječno postupao sa civilnim stanovništvom”. Radonjić dodaje da je Vlahović ,,silovao, uzimao taoce, kolektivno kažnjavao, protivzakonito zatvarao ljude i pljačkao imovinu”.
Prema očekivanjima, zahtjev za ekstradiciju Vlahovića je odbijen, uz obrazloženje da Ustav SRJ ne dozvoljava izručenje građana SRJ drugim zemljama, ali je Vlahović ispario iz zatvora baš u vrijeme kada je počelo da se šuška da će sudski proces protiv njega biti pokrenut u Crnoj Gori. Od tada mu se gubi svaki trag, a misterija ko je monstrumu sa Grbavice omogućio bjekstvo – nikada nije riješena – iako je nakon njegovog bjekstva povedena istraga protiv pet stražara.
U zvaničnom saopštenju Zavoda za izdržavanje krivičnih sankcija stajalo je : ,,Prostor na kome je neposredno prije bjekstva bio Vlahović dobro je vidljiv sa tri od četiri osmatračnice. I pored činjenice da su uslovi obezbjeđenja bili optimalni, Vlahović je uspio da neopaženo prođe kroz zabranjenu zonu za kretanje osuđenika do bedema sa unutrašnje strane. Vjerovatno uz pomoć nekog od zatvorenika uspio je da se popne na bedemski zid visok četiri metra, koji je od karaule na kojoj se nalazio stražar udaljen dva do tri metra… Sa bedemskog zida Vlahović je prešao na krov magacina i tek u tom momentu, sa udaljenosti od četiri do pet metara primijetio ga je stražar koji nije pucao, iako to propisi nalažu…”
Spuški zatvor je odavno porozan. Iz njega su olako bježali osuđenici za teška djela, a danas se čudimo kako je iza njegovih zidina prodrlo par grama heroina…
Petar KOMNENIĆ
Stav3 sedmice
FOKUS4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice