Ovih dana ne možete proći glavnim ulicama crnogorskih gradova u kojima muslimani čine većinu stanovništva a da ne sretnete mlade ljude u kratkim pantalonama i sa velikim bradama. Ti radikalni islamisti, strani tradiciji i biću ovog podneblja, najveća su opasnost upravo za ovdašnje muslimane kojima se pokušavaju na sve načine nametnuti. VANDALI: Ni 45 dana nakon skrnavljenja grobova u ulcinjskoj džamiji Bregut policija nije uhvatila počinioce tog vandalskog čina. Monitoru je u policiji nakon tog slučaja nezvanično saopšteno da je potrebno samo da se pronađe lokacija đe su bačeni polomljeni nadgrobni spomenici i da će vandali potom lako biti pronađeni.
Nade da će se oni otkriti sve je manje. Sedmice prolaze i niko se više o tom slučaju ne oglašava. Negoduju samo porodice onih čija su mezarja porušena. Podsjećajući da je isto takvo nedjelo učinjeno i prije pet godina i da se preko toga prešlo, Ulcinjanin Džemal Resulbegović kaže: „Ovo je sramota za sve nas. Toga nije bilo ni u komunizmu”.
Ti grobovi nikome nikada nijesu smetali. Nalaze se na lijevom ulazu u džamiju i pripadaju graditelju tog vjerskog objekta, poznatom ulcinjskom kapetanu Ahmetu Đuljiju i njegovom bratu. Zbog narušenog zdravlja, kapetan je dao da se ova lijepa bogomolja sagradi 1783. godine na njegovom imanju u blizini njegove kuće.
Niko u Ulcinju ne sumnja da je to djelo tzv. vehabija, radikalnih muslimana, ili, kako oni vole sebe da nazivaju, selefija (pravovjernih muslimana), kojima je upravo ta džamija u centru grada najčešće okupljalište.
Jer, samo po njihovom učenju grobljima nije mjesto u okolini vjerskih objekata. Tamo đe su ih muslimani i svi vjernici tokom cijele istorije gradili. Da bi podsjetili one koji su ostali na ovom svijetu na prolaznost ovozemaljskog života.
INCIDENTI: Proteklih godina bilo je u Ulcinju niz incidenata koje su izazivali vehabije. Napadani su vjerski velikodostojnici, verbalno i fizički, uključujući i glavnog imama Redžepa Liku. No, uvijek kada bi policija bila o tome obaviještena protiv počinilaca su podnešene prekršajne, a nikada krivične prijave.
Sve je to, uz nedovoljno osmišljen rad Islamske zajednice i finansijsku podršku tzv. humanitarnih organizacija iz Saudijske Arabije, pogodovalo inkubaciji vehabija. U Ulcinju ih sada ima preko 50. Uz Plav, ovaj primorski grad je njihovo glavno uporište u Crnoj Gori.
„Njihov cilj je destabilizacija i potom preuzimanje Islamske zajednice, jer nemaju snage da naprave novu”, objašnjava nam jedan ulcinjski imam.
To je praktično i pokušano u proljeće ove godine pod izgovorom da treba napraviti reorganizaciju tamošnjeg Odbora Islamske zajednice.
Tu namjeru je prozreo Mešihat (vlada) Islamske zajednice u Crnoj Gori i pokušaj je propao.
Ali, vehabije ne namjeravaju da stanu. Naučili su da djeluju iz potaje. Ponovni pokušaj biće prilikom novih izbora organa lokalne islamske zajednice.
INSTITUCIJE: Profesor na sarajevskoj Gazi Husrev-begovoj medresi Mustafa Sušić prije tri godine upozorio je da su muslimani u Crnoj Gori u opasnosti od vehabija. „Obišao sam tu zemlju, od Ulcinja preko Plava i Gusinja pa do Rožaja i mislim da je tamo veća opasnost nego u Bosni i Hercegovini, jer su tamošnji kadrovi slabi”.
Zaista: porast pristalica tog fundamentalističkog pokreta, stranog tradiciji i životu muslimana u Crnoj Gori, pokazatelj je slabosti institucija, njihovog nerada i zapuštenosti. Ima takođe mnogo neznanja i nesnalaženja, ali prije svega nedostaje snage i spremnosti da se uđe u obračun sa ovim „smrknutim islamom”, iako u vrhu IZ Crne Gore postoji saznanje i svijest o štetnosti vehabizma.
Kako drugačije objasniti činjenicu da se provehabijski imami primaju na posao i da čak predaju i na Medresi (srednja vjerska škola) u Milješu. Bilo je i slučajeva da su neki bili razriješeni dužnosti, ali i dalje predvode molitve u džamijama. Ima takođe imama koji su im logistika, ali se još ne eksponiraju, jer cijene da taj pokret još nije dovoljno snažan.
Vehabije ne misle tako. Oni su čak preuredili vjerske objekte u skladu sa svojim učenjima (upravo džamiju Bregut), uz prećutno odobrenje zvaničnih organa IZ.
PODLOGA: Potpredsjednik Skupštine Crne Gore Rifat Rastoder je uvjeren da vehabizam u Crnoj Gori nema izgleda na uspjeh. „Vehabizam nema podlogu niti uslova da opstane. To se može zapaziti iz zvaničnih izjava IZ, ali i bića stanovništva koje pripada islamu”, kaže on.
Mnogi su, naime, uvjereni da će ovaj pokret završiti kao hipi-pokreti u svijetu, iako je vjerski fanatizam svakako dugotrajniji. Snaženje uticaja Turske na ove prostore, od čega vehabije zaziru, kao i organizovan otpor širenju vehabizma u Albaniji, na Kosovu i u BiH, te srpskom dijelu Sandžaka, takođe će slomiti krila bujanju ekstremizma u Crnoj Gori, kao i manji priliv sredstava iz Saudijske Arabije.
No, bez pomoći šire društvene zajednice i njegovih institucija, IZ Crne Gore i Ulcinja nijesu same sposobne da rješavaju ovaj problem.
Sandžački muftija Muamer Zukorlić kaže da se ranije moralo mnogo više učiniti na preventivi: „Problem vehabizma na ovim prostorima ne može biti rješavan samo sa bezbjednosnog aspekta, već i zakonski, on mora biti osujećen na sve moguće načine, a pošto ima i duhovni element, mora biti izgrađena jaka islamska zajednica”.
ANB prati vehabije
U svim izvještajima Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB) Ulcinj se redovno navodi kao mjesto đe žive vehabije. Kako se ističe, oni ostvaruju intenzivne kontakte sa istomišljenicima u inostranstvu sa kojima razmjenjuju vjerski propagandni materIjal u kome se veliča uloga i značaj Al kaide i Osame bin Ladena. Dodaje se da su zbog mogućeg uticaja, bezbjednosno interesantni i studenti koji studiraju u državama Bliskog i Srednjeg istoka, posebno u Saudijskoj Arabiji, đe je vehabizam zvanično učenje, kao i humanitarne organizacije iz tih zemalja preko kojih se vehabije konstantno finansiraju.
U ANB-u takođe tvrde da ovdašnje vehabije nemaju nikakve veze sa globalnom terorističkom mrežom.
Mustafa CANKA
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
FOKUS4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice