Zvaničnici nemaju dileme: ove godine biće premašena cifra od milijardu eura prihoda u turizmu. Početak 2018. je bio obećavajući. Tvrde to i u opštinama koje su već gotovo tri decenije bile praktično u zapećku investicija, u Ulcinju i u Herceg Novom, u gradovima koji su, simbolički rečeno, plućna krila crnogorskog turizma.
Na početku ulcinjske Velike plaže je prije desetak dana označen kraj radova na hotelskom kompleksu Holiday Village Montenegro. Nakon obavljene rekonstrukcije hotel Belvi je kategorizovan sa četiri zvjezdice. Hotelska grupacija Karisma, koja je zakupila ovaj dio Hotelsko-turističkog preduzeća Ulcinjska rivijera na 30 godina, saopštila je da će samo u tom objektu do kraja oktobra biti ostvareno oko 90.000 noćenja. Gosti su sve stranci. Kao i u obližnjem hotelu Otrant, koji će puniti najveći svjetski turoperator, njemački TUI, gostima iz Francuske. Zato bi ova godina, uz već najavljene nove investicije u hotelsku industriju, mogla označiti preporod ulcinjskog turizma.
,,Sve najave pokazuju da će sezona biti odlična i već sada je oko 30 odsto više gostiju u našem gradu nego u istom periodu prošle godine”, kaže predsjednik Opštine Herceg Novi Stevan Katić.
Suvlasnik hotelske grupe Montenegro stars Žarko Radulović ističe da je ova godina počela mnogo bolje nego prošla, koja je, kako kaže, takođe bila dobra. ,,Počelo je sve rekordno. Nova godina je bila rekordna, januar, februar nikad više para, jer ja ne brojim noćenja nego samo novac. Mart je bio izvanredan, april nikad bolji, maj već sada mogu reći rekordan, i o jadu ćemo se zabaviti kako sve goste da smjestimo”, kaže predsjednik Crnogorskog turističkog udruženja.
Rekordnim rezultatima nadaju se i naši jadranski susjedi, Hrvatska i Albanija.
Ova očekivanja najviše se temelje na snažnom rastu zapadnog, a naročito turističkog tržišta– Njemačke. Izgleda da dobre vijesti stižu i za Crnu Goru. ,,Ta zemlja je u trendu”, kaže Julia Wüst iz FTI iz Minhena, četvrtog turoperatora po snazi u Njemačkoj, koji zapošljava oko 3.500 ljudi.
U Nacionalnoj turističkoj organizaciji tvrde da i tržište Skandinavije bilježi značajan rast, s obzirom na to da dva velika turoperatora, TUI Nordic i Thomas Cook, u svojoj ponudi za ovu godinu, od sredine maja do kraja oktobra, imaju ugovorene aranžmane za Crnu Goru.
Naći se u katalozima tih turoperatora nakon nekoliko uludo potrošenih decenija je veliki uspjeh i besplatna promocija.
Predsjednik Odbora za turizam u Privrednoj komori Dragan Ivančević smatra da Crna Gora postaje sve poželjnija destinacija. ,,Ali, da bi se ovaj trend zadržao, mnoge stvari moraju u Crnoj Gori radikalno biti poboljšane. To su, prije svega, neadekvatna infrastruktura, siva ekonomija, loša struktura ponude, nedostatak kvalifikovanog kadra, problemi u propusnosti graničnih prelaza, što sve narušava ugled naše destinacije”. Prema njegovim riječima, čak 60 odsto smješta-ja je u sivoj zoni. ,,Ozbiljni analitičari koji sagledavaju turistički promet procjenjuju da u sivoj zoni ostane isto koliko se i u legalnim tokovima prihoduje. To je teško tačno izračunati, ali, po procjeni ozbiljnih analitičara, od 500 miliona do milijardu eura ostane u sivoj zoni”, navodi Ivančević.
I dekan Fakulteta za biznis i turizam u Budvi dr Rade Ratković ukazuje da problema ima mnogo. Uz ogromnu stanogradnju, fenomen sezonalnosti razara crnogorski turizam i infrastrukturu na Primorju. U špicu sezone su ogromne prometne gužve i kolone na cestama, pa često dolazi do ‘pucanja’ komunalne, energetske, zdravstvene i druge infrastrukture.
U Ulcinju je, na primjer, početkom maja tri dana čitav grad bio bez vode, pa su gost bili primorani da odu.
,,Kod ostalih zemalja turistička sezona mjeri se na 180 dana pune zauzetosti hotelskih kapaciteta, a kod nas je to oko 90 dana, što znači duplo manje. Mi se i dalje držimo regionalnog i ruskog tržišta, uprkos strategiji iz Master plana i uprkos ponuđenom marketingu turističke destinacije, prema kojem, kako je objavila jedna španska kompanija koja je radila marketing strategiju, kod nas sezona traje samo šest nedjelja, odnosno 42 dana”, ističe Ratković.
Zvanični podaci za prošlu godinu potvrđuju da su gosti iz Rusije i Srbije ostvarili više od polovine noćenja u ukupnom prometu (53 odsto), te da je gotovo 90 odsto noćenja ostvareno u primorskim opštinama. Manje od 10 odsto smještajnih kapaciteta je u hotelima, što je rekordno nisko u evropskim i mediteranskim okvirima.
„Po fizičkom obimu u osnovnom smještaju smo na nivou od prije 40 godina, kada smo imali 40.000 ležajeva u hotelima i tada smo mogli konkurisati Španiji i Italiji. Danas smo ostali na istom broju kapaciteta, a struktura je nešto i lošija nego tada. Imamo 20-ak velikih hotela manje nego prije tri decenije, a ta se praznina popunjava izgradnjom malih smještajnih objekata”, kaže bivši crnogorski ministar turizma dr Ivo Armenko.
Turizam je za ovu zemlju kokoška koja nosi zlatna jaja. Ali, ova strateška grana nipošto ne može nadomjestiti sve druge, ogromne gubitke u crnogorskoj ekonomiji, iako, direktno ili indirektno, donosi petinu BDP-a Crne Gore.
A milijarda eura sa početka teksta je, u stvari, procijenjeni prihod generisan turizmom, odnosno direktan i indirektan doprinos turizma crnogorskom BDP-u u ovoj godini. Koji tek treba ostvariti.
Mustafa CANKA