Teško građeni konsenzus Ulcinjana oko promišljanja prostora u utorak je surovo razbijen. Pred crnogorskim premijerom Milom Đukanovićem lokalni čelnici su se obavezali da će već do kraja ovog mjeseca usvojiti Prostorno-urbanistički plan (PUP) opštine Ulcinj. Plan koji Opštini već sedam godina izrađuje Vlada Crne Gore, odnosno Ministarstvo održivog razvoja i turizma. Treba li kazati: sve druge opštine u državi samostalno donose taj najvažniji dokument. Samo se za Ulcinj plan radi u Podgorici.
Zato je logično što se taj plan radi po željama Vlade, a ne prema potrebama i interesima građana Ulcinja. Čak se ne uvažavaju ni ključne primjedbe koje su jednoglasno usvojene na sjednicama lokalnog parlamenta, što je, po Zakonu o lokalnoj samoupravi i Evropskoj povelji o lokalnoj samoupravi, njegova isključiva nadležnost.
Te primjedbe se, prije svega, odnose na tretman Valdanosa, Solane i Velike plaže u tom planu. A da bi se sve to dodatno pojačalo, Vlada je pokrenula i proces izrade i usvajanja Prostornog plana posebne namjene za obalno područje (PPPOP), koji takođe obuhvata čitave teritorije svih primorskih opština, uključujući, naravno, i ulcinjsku. Više se ništa ne prepušta slučaju.
Najočitije je to na primjeru Valdanosa. Iako je, dakle, oko protivljenja betonizaciji te jedinstvene uvale i vraćanju maslina bivšim vlasnicima postignuta saglasnost svih političkih subjekata i civilnog društva u Ulcinju, Vlada u Podgorici se ne obazire na te stavove. Ni na nedavno usvojeni Strateški plan razvoja opštine Ulcinj do 2020. godine, kojim se predviđa da se u Valdanosu izgradi „turistički centar za izlete, zabavu, rekreaciju i posmatranje prirode”.
„Cilj je unapređenje i diverzifikovanje turističke ponude u opštini Ulcinj. Naime, na ovom području postoji izvanredan potencijal koji nije dovoljno iskorišćen. Izgradnja centra omogućiće posjetiocima da tokom cijele godine imaju prostor za izlete, zabavu i rekreaciju”, navodi se u ovom razvojnom dokumentu.
U Vladinim prijedlozima insistira se takođe na turističkoj valorizaciji, ali i na čvrstoj gradnji. I to ne samo na poluostrvu Mendri, već se predviđa da najveći dio hotelskih objekata bude izgrađen u jugoistočnom dijelu uvale, u neposrednom zaleđu plaže, koja je spomenik prirode. Vile se sada ne pominju, kao 2010. i 2011. godine kada je pokušano da se propaloj britanskoj kompaniji Cubus lux preda ovaj unikat. Tačnije, domaćim Englezima, koji više, valjda od stida i sramote, ne pominju tu ružnu epizodu i ovu kompaniju. Još su naši čelnici govorili da će Cubus lux, ako pare ne uloži u Ulcinj, a radilo se o preko 200 miliona eura, investirati – u Austriju! Niko nije ništa o tome javio. Niti će!
Đukanović sada ističe da je postignuta saglasnost s opštinskim rukovodstvom o 90 odsto pitanja oko valorizacije Valdanosa. Već za nekoliko sedmica, kako navodi premijer, kada će PUP biti na dnevnom redu vanredne sjednice Skupštine opštine, potvrdiće se javno da li ima dogovora i o onih preostalih 10 odsto.
,,Bilo bi to pečatiranje najveće izdaje po volji i mjeri premijera ili predsjednika DPS-a ili kreatora ekonomskog fenomena: od opštine s najvrjednijim resursima u Crnoj Gori napraviti jednu od najsiromašnijih”, kažu u Opštinskom odboru Građanskog pokreta URA.
U toj političkoj grupaciji smatraju da se ,,ništa drugo nije ni moglo očekivati od jedne ovakve poltronske koalicije, kakva je ova u Ulcinju, a koja je instalirana iz Podgorice”.
Ono što je premijer u Ulcinju takođe eksplicitno saopštio, i time dodatno ponizio svoje domaćine, jeste što u Vladi smatraju da se masline, oduzete prije gotovo 40 godina pod pritiskom, navodno za gradnju vojne baze, neće vratiti bivšim vlasnicima, već dati nekim trećim licima. „Saglasan sam sa činjenicom da država nije ulagala potrebnu pažnju da bi očuvala maslinadu i dosta je teško vjerovati da bi se tu nešto moglo promijeniti u narednom periodu. To znači da bi kroz neki aranžman koji moramo dogovoriti, masline na održavanje i upravljanje trebalo povjeriti nekom ko će imati izrazitiji interes od Vlade da se tim bavi. To je, pretpostavljam, privatni interes”, rekao je Đukanović.
Izvršni direktor MOGUL-a Džemal Perović kaže da je nevjerovatan ovakav ignorantski odnos prema Ulcinjanima i 18.000 hiljada stabala stoljetnih maslina. „Nama je pljunuto u lice. Zašto Vlada nije obratila pažnju na brojne proteste građana Ulcinja, koji traju dvadeset godina, sa jedinim ciljem: da ukažemo kako masline propadaju. Zar mi i naši napori nijesmo vrijedni vaše pažnje? Znači, sada se traži privatnik, koji će revitalizovati i gazdovati racionalno maslinama, ali da to ne budu stvarni vlasnici”, kaže Perović.
Ovakvim stavom posebno su razočarani bivši vlasnici okupljeni u Udruženju za povraćaj Maslinade u Valdanosu, koji tvrde da niđe ne postoji takav slučaj. „Pitanje Valdanosa nije samo pitanje restitucije nego i mjesto tradicionalne i istorijske povezanosti Ulcinjana koje je borba za pravednim rješavanjem njegovog statusa, tokom posljednjih godina, više puta okupila u akcijama građanskog bunta”, kaže Ljatif-Avdo Gorana.
U mediteranskim zemljama pravilo je da se mijenjaju trase autoputa kako se ne bi ugrozila stabla maslina, dok u kompleksu Valdanos, koji je formalno pod zaštitom države, te blagoslovljene biljke, voljom Vlade, nerazumno propadaju. U Udruženju maslinara procijenili su da šteta od nesakupljanja plodova i njihove prerade u ulje za ovih 38 godina iznosi preko 100 miliona eura!
Tokom nedavne posjete Valdanosu vicepremijer Milorad-Mišo Vujović rekao je da je „pravedna restitucija svakako ne samo lični interes bivših vlasnika, nego javni interes Crne Gore u cjelini”.
Takvo zalaganje podržali su čelnici Opštine, na čelu s gradonačelnikom Nazifom Cunguom, ali su pred Đukanovićem ostali nijemi.
Cunguovoj Novoj demokratskoj snagi – Forca povraćaj Maslinade u Valdanosu dio je partijskog programa, a to zalaganje zapisano je i u Aneksu 2 Sporazuma o postizbornoj koalicionoj saradnji s DPS-om iz jula prošle godine. Zato će ovakav scenario razočarati ionako deprimirane članove i glasače te stranke.
Naročito ako se zna da su njeni čelnici odbijali nekadašnji prijedlog Vlade da se ranijim vlasnicima omogući da na duži period uzmu u zakup svoju nekadašnju imovinu. „Ne pristajemo da budemo tuđi baštovani”, poručivano je tada iz Force.
Iz URE ocjenjuju da je to „cijena koju je Cungu spreman da plati za njegovo instaliranje i postavljanje na čelu Opštine”.
Mustafa CANKA