Učmalu atmosferu turističke prijestonice u vansezoni uzburkao je ovih dana javni poziv koji je građanima opštine, mjesnim zajednicama, nevladinim organizacijama, organima lokalne uprave i javnim preduzećima uputio Sekretarijat za urbanizam i zaštitu životne sredine, da dostave svoje predloge i učestvuju u pripremi izrade Plana postavljanja privremenih objekata na opštinskoj teritoriji za naredne tri godine – od 1. januara 2016. do 31. decembra 2018.
Riječ je o raspodjeli atraktivnih lokacija za otvaranje ugostiteljskih objekata raznovrsne namjene – kafića, restorana, tezgi, šankova, vitrina i svakakvih skalamerija po kojima je budvansko privremeno ugostiteljstvo odavno prepoznato kao svojevrstan vašarski fenomen, koji godinama, uprkos sve brojnijim glasovima nezadovoljstva, opstaje u najpoznatijoj turističkoj opštini.
Javna je tajna da dodjelom lokacija za biznis vladajuća partija obezbjeđuje sigurne glasove na izborima. Dok DPS dijeli lokacije na kopnu, po šetalištima Budve, Petrovca i oko Starog grada, Socijaldemokrate preko Javnog preduzeća Morsko dobro krčme obalu. Lokalna uprava Budve podijeli oko 700 privremenih lokacija, dok Morsko dobro na budvanskoj rivijeri raspolaže sa 200.
Nema podataka o tome koliko Opština po osnovu naplate zakupa i poreza prihoduje od privremenih objekata. Stavka prihoda u budžetu – Lokalne komunalne takse za korišćenje prostora na javnim površinama – za svaku godinu je ista i iznosi 600.000 eura, bez preciznijih podataka na šta se odnosi.
Najveću štetu agresivnog korišćenja slobodnog gradskog prostora trpi Stari grad Budva, pretvoren u veliku kafanu, u kome svaki slobodni kvadrat pokriva mobilijar ugostiteljskih radnji.
Na adresu Sekretarijata za urbanizam stigla su 22 zahtjeva, ali i oštre primjedbe Mjesne zajednice Stari grad, čiji građani godinama vode borbu za normalno funkcionisanje grada. Oni podsjećaju da su se u posljednjih pet godina više puta obraćali Sekretarijatu za urbanizam zbog problema koje uzrokuju privremene lokacije, ali da nikada nisu dobili odgovor.
„Problemi se manifestuju u potpuno neprimjerenom i primitivnom izgledu Starog grada i njegove okoline, potpunoj nehigijeni i devastaciji svih infrastrukturnih instalacija, oduzimanju pješačkih prostora trgova i pjaceta građanima i turistima, pružanju nehigijenskih usluga na otvorenom u lokalima bez tekuće vode i kanalizacionog odvoda, u radnom vremenu objekata, bučnoj muzici…”
Upozorili su da se Odbor za turizam i ugostiteljstvo Privredne komore Crne Gore i Udruženje hotelijera i turističkih agencija bore protiv ovakvog uličnog privređivanja, koje degradira turističku ponudu.
U MZ Stari grad tvrde da nijedna lokacija, bilo opštinska ili u zoni morskog dobra, nema urbanističko-tehničke uslove za dobijanje upotrebne dozvole.
„Plan treba donijeti sa važnošću od jedne godine. Nelogično je i ekonomski neopravdano da se privremene lokacije usvajaju na tri godine. Ako se lokacija zove privremena onda to ne može biti od januara do decembra, nego od maja do oktobra, dok traje turistička sezona…Tražimo da se ugostiteljstvo u i oko Starog grada smanji za 50 odsto… da se u lokalima u zonama tihe aglomeracije zabrani upotreba muzike, posebno u Starom gradu, u skladu sa Zakonom o buci, koji posebno tretira spomenike kulture.
Upućen je niz zahtjeva, a da li će i u kojoj mjeri biti prihvaćeni vidjeće se na javnoj raspravi koja se očekuje za desetak dana. Starograđani Budve, preko veoma aktivne Mjesne zajednice, slali su apele i upozorenja na razne adrese, pozivali nadležne da reaguju i spriječe propadanje drevnog grada, najvrijednijeg turističkog potencijala budvanske rivijere.
Jedno od pisama upućeno je predsjedniku Filipu Vujanoviću, predsjedniku parlamenta Ranku Krivokapiću, tadašnjem premijeru Igoru Lukšiću i pregovaraču za pristup Crne Gore EU Aleksandru Pejoviću, u maju 2012. godine.
U pitanju je reagovanje na propagandnu floskulu kako je Budva postala centar noćnog života mladih u regionu, koju u svakoj prilici promovišu predstavnici Ministarstva turizma, naročito tadašnji ministar Predrag Sekulić, razne komisije i koordinacioni timovi, kao i Turističke organizacije države i Opštine.
Pokušali su da zvaničnicima objasne kako iza tog reklamnog slogana zapravo stoje interesi privilegovanih pojedinaca, sinova i rodbine lokalnih funkcionera koji svojim nelegalnim biznisom u ljetnjim mjesecima terorišu čitav grad, ugrožavaju ozbiljnu turističku ponudu i rastjeruju prave turiste.
„Šta je Stari grad Budva danas, šta je trebao biti po usvojenim planskim i strateškim dokumentima, šta bi uopšte mogao biti istorijski grad, spomenik kulture koji u sebi nosi slojeve rimske, vizantijske, mletačke i austrougarske civilizacije”, pitaju u pismu Starograđani.
Dovoljno je desetak otvorenih vašarskih šankova da čitavu dvomilenijumsku kulturu bace pod noge. Propagandom o „noćnom provodu mladih” stvari se uopštavaju i maskiraju lični interesi, te izbjegavaju istine o ovom poslu koje su poražavajuće.
Na oko 12.000 kvadrata javnog prostora oko Starog grada preko 11.000 je pokriveno šankovima, vitrinama, stolicama, kolima. Za pješake, građane i turiste, ostavljeno je oko 2.000 kvadrata za provlačenje.
Od 40 lokala najviše problema dolazi sa desetak šankova, takozvanih otvorenih diskoteka, zbog kojih je nastala pobuna građana, ističe se u obraćanju Mjesne zajednice. Na koji način sve to funkcioniše slikovito je objašnjeno.
„Oni izađu na pločnik, na javni trg i ulicu, postave šank bez priključka vode i kanalizacije, iznesu 200 hoklica i 5-8 ogromnih zvučnika i puštaju muziku od 100-110 decibela. Za vašu informaciju, uobičajeni ljudski razgovor iznosi 35 db, dok se od 150 db umire.
Njihova ugostiteljska usluga je iz konzerve, plastike za jogurt, bez konobarske bluze, bez pijavljenih radnika, bez WC-a, sa paprenim cijenama koktela od pića bez porijekla… O fiksnim računima, PDV-u i drugim dažbinama mnogi od njih ništa i ne znaju, jer često nemaju registracije ni ugovore o zakupu pločnika. Jer ko može da potpiše da se sa javnog mjesta protjeraju pješaci i postavi diskoteka.
Radno vrijeme u vidu urnebesne muzike traje od 22 do 01 sat, a razilaženje „zabavljene mladosti”, tj, razvlačenje pijanih ljudi po Starom gradu, traje do ranih jutarnjih sati.
Da li treba da vam kažemo da je ovo svjesno sticanje enormnih zarada plasiranjem alkohola u velikim količinama u stvari eksploatacija mladosti a ne turistički provod”, navodi se u pismu.
Iza svega stoji veliki promet uz mali trošak, jer je sve nelegalno i na teret grada. Diskoteka na ulici je brza, laka i nekontrolisana zarada.
„Dobijete najljepši enterijer Starog grada u koji ništa niste uložili, a ubirate prihod. Red čuva policija, gradsko Komunalno za vas čisti, pere pločnike i iznosi ogromne količine smeća. Grad plaća struju koji vlasnici šankova neovlašćeno koriste, prikopčani na kandelabre i gradske ormare… Niko nije odgovoran što ti šankovi, stolice, daske, tende, gajbe, smeće, stoje i po 24 sata svuda oko gradskih bedema, što grad nesnosno smrdi, što Stari grad danju liči na ogromno skladište ili otpad, a zove se metropola turizma…I što je posijan međuljudski razdor i mržnja između vlasnika ovih diskoteka i građana Budve”, navode ogorčeni mještani.
Objašnjavaju da je u igri veliki novac od kojeg Opština nema ništa. Zakupci imaju ugovore o zakupu na određeni broj kvadrata, a zauzmu desetostruko više bez plaćanja.
Kada iz Mjesne zajednice traže uvid u prihode Opštine po osnovu sklopljenih ugovora o zakupu, dobijaju odgovor da na to nemaju pravo.
„Ovo je istina o ‘provodu mladih’ u Budvi koju ne smijete pokazati ni na jednoj evropskoj turističkoj berzi”, navodi se u obraćanju MZ Budva uz podsjećanje na značaj Starog grada, zaštićenog spomenika kulture.
Branka PLAMENAC
DRUŠTVO4 sedmice
HORIZONTI3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
INTERVJU3 sedmice
ALTERVIZIJA4 sedmice
FOKUS3 sedmice