Sve donedavno polagane su nade da će se ući u trag kapitalnom dokumentu pod nazivom Katastar izvorišnih voda na području opština Berane, Andrijevica i Petnjica, koji je kao vojna tajna sačinjen prije trideset godina. Te nade su pale u vodu kada je stigao zvanični odgovor iz Vojske Crne Gore da takvog dokumenta nema u njihovim arhivama.
Opštinski načelnik za sektor poljoprivrede i ekologije Goran Šćekić rekao je Monitoru da se konačno može reći kako je propao sav trud koji je još prije skoro tri decenije ulagao čitav tim stručnjaka tadašnjeg Zavoda za projektovanje da se sačini ova svojevrsna mapa izvorišnih voda na velikom području koje sada pokrivaju tri opštine.
On objašnjava da je posljednju nadu gajio u Vojsku Crne Gore, kojoj je pisao u dva navrata. ,,Prvi put niko nam nije odgovorio. Na drugi zvanični i urgentni dopis, poslije nekoliko mjeseci, odgovoreno nam je da takvog dokumenta koji je nosio oznaku vojne tajne nema ni u njihovom ni u državnom arhivu, kao i da ne znaju gdje bi dalje trebalo tražiti”, priča Šćekić.
Potraga za dokumentom koji je bio rezultat ogromnog timskog rada i truda intenziviran je nakon promjene lokalne vlasti u Beranama prije godinu i po, odnosno kada je DPS smijenjen s lokalne političke scene. Do tada se iz ove partije, odnosno od ljudi koji su u ime te partije vodili grad punih osam godina, moglo čuti da sličan dokument nikada nije ni postojao.
Riječ je o dokumentu koji je čuvan više od četvrt vijeka, sa željom da jednom bude iskorišćen u komercijalne svrhe, da bi nestao iz arhive bivšeg opštinskog Sekretarijata za poljoprivredu. Originalni dokument je najvjerovanije ukraden, a tretira se kao da je stradao u požaru, kada je izgorio poslovni centar Evropa, iznad kojeg su se u to vrijeme nalazile kancelarije ovog sekretarijata.
Načelnik Sekretarijata za poljoprivredu u Beranama priča da je, od kada je preuzeo ovu dužnost, sebi postavio zadatak da pokuša da uđe u trag ovom dokumentu za koji kaže da je od neprocjenjive vrijednosti.
,,Ja nemam riječi kolika je vrijednost tog dokumenta. Najbolje je reći da je vrijednost neprocjenjiva. Taj dokument se u vrijeme kada je rađen vodio kao vojna tajna. Ne znam kada je s njega skinuta oznaka tajnosti, ali je oznaka ‘vojna tajna’ do trenutka nestanka stojala na debelim koricama. Zato smo gajili nadu da bi se možda neki primjerak mogao nalaziti u arhivima Vojske Crne Gore”, kaže Šćekić.
Ovaj poljoprivredni inženjer podsjeća da je katastar izvorišnih voda svojevremeno izradio tadašnji Zavod za urbanizam i projektovanje iz Ivangrada, i da je kao vrlo vrijedan dokument čuvan u resornom sekretarijatu više od trideset godina.
,,U tom obimnom dokumentu, koji je nastao kao plod dvogodišnjeg terenskog rada, dati su podaci za tri hiljade izvora na području sadašnjih opština Berane, Andrijevica i Petnjica – o kapacitetu i temperaturi vode u četiri godišnja doba, nadmorskoj visini, načinu prilaza, široj i užoj lokaciji, geološkom sastavu okoline, mogućnosti kaptiranja, kao i mogućnosti eventualnog zagađivanja”, priča on.
Šćekić dodaje da su sva izvorišta vrlo precizno locirana, i da je uz te podatke bila priložena skica i topografska karta na kojoj su ucrtani.
Upravo na osnovu ovog dokumenta utvrđeno je da na terenu koji je istraživanjem obuhvaćen, a koji se sada prostire na tri opštine, postoji najmanje trideset izvora pitke vode koji zadovoljavaju sve kriterijume da bi mogli da se koriste u komercijalne svrhe, ali do sada nijedan nije za to upotrijebljen, ne računajući one koji se upotrebljavaju za snabdijevanje naselja.
,,Naravno, od tih tri hiljade izvora nijesu svi za komercijalnu upotrebu. Ali preko trideset ima kapacitet od pet do 50 litara u sekundi. Među njima bi se sigurno našlo nekoliko koji zadovoljavaju sve kriterijume da bi mogli biti ponuđeni za koncesije. Mi znamo šta to znači. Ako bi se neko pojavio i izgradio makar jednu fabriku za flaširanje, to bi za ovu siromašnu sredinu bio dobitak”, kaže Šćekić.
Načelnik Sekretarijata za poljoprivredu zaključuje da bi, kada bi se krenulo iznova da se sve radi, trebalo ko zna koliko novca.
,,Simptomatično, poslije tog požara našli smo ostatke mnogih dokumenata, a od ovog velikog, debljine petnaest centimetara i dobro ukoričenog, nije bilo traga”, kaže Šćekić.
Mnogi sumnjaju da upravo zbog toga Katastar izvorišnih voda za nekadašnju ivangradsku opštinu, nije izgorio već da je ukraden, odnosno da ga je neko odnio prije izbijanja požara. Nije bilo malo onih koji su poluglasno govorili da je požar podmetnut, da bi nikla nova i veća zgrada u glavnoj ulici, u vrijeme vladavine lokalnog DPS-a i ,,tajkunizacije” grada.
Da je dokument pod tim nazivom postojao, i da je dugo nosio oznaku vojne tajne, ,,nezgodno” svjedoče još samo inženjeri u resornom sekretarijatu. Od stručnjaka koji su ga za potrebe vojske i Opštine izrađivali prije AB revolucije, danas neki nijesu među živima, ili nijesu više u Beranama.
Načelnik tog sekretarijata izražava i sumnju da bi dokument mogao biti u nekoj privatnoj arhivi i objašnjava da bi za ponovnu izradu takvog ili sličnog dokumenta trebalo mnogo truda i novca.
,,Kada bi se sad čitava lokalna administracija angažovala da ponovo napravi ovakav dokument, za taj posao trebalo bi možda i dvije godine, a da pri tome ništa drugo ne radi. Sada vam je jasno zašto smo insistirali da se Katastar izvorišnih voda pronađe”, kaže ogorčeno Šćekić.
Sve je manje nade, ili je više nema, da se može spasiti ogromni rad i trud koji je ulagala čitava ekipa stručnjaka iz vremena bivše Jugoslavije za generacije koje dolaze. Nijesu oni krivi niti su mogli znati da generacije iz vremena AB revolucije neće misliti na one koji dolaze poslije njih.
Tufik SOFTIĆ
INTERVJU3 sedmice
INTERVJU2 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS3 sedmice