Povežite se sa nama

DRUŠTVO

BESKUĆNICI: Na drugoj strani ulice

Objavljeno prije

8 godina

na

dom-zivota-vasic

Svako zaslužuje mjesto koje će zvati domom, rečenica je koja se ponavlja u raznim pričama o beskućnicima. Ne zna se kako Života Vasić iz Valjeva i Zoran Stijepović iz Šavnika zovu napušteni toalet velik dva sa dva metra, bez vode i struje, u kojem, u centu Podgorice, žive. Teško da može biti dom. Naravno da se ne zna koliko beskućnika ima u Podgorici i Crnoj Gori. Naše nadležne službe vazda imaju preča posla.

NVO Banka hrane je upozorila, a TV Vijesti prošle sedmice prikazala, kako žive dvojica ljudi, zašlih u šezdesete, nakon što su iz građevinske firme u kojoj su radili otpušteni zbog starosti. Mjesto gdje ispod zemlje žive na stotinak je koraka od sjaja Hercegovačke ulice, mosta Milenijum i na minut-dva hoda do Vlade i Skupštine.

Zakon o socijalnoj i dječjoj zaštiti poznaje termin bekućnik. To je ,,lice koje nema imovinu, nema mjesto stanovanja niti sredstava kojima bi moglo namiriti potrebu stanovanja te je privremeno smješteno u prihvatilištu ili boravi na javnim ili drugim mjestima koja nijesu namijenjena za stanovanje”. Oni spadaju u grupu koja se ,,posebno štiti” u ostvarivanju ciljeva socijalne i dječje zaštite. Može im priznati pravo na materijalno obezbjeđenje, jednokratnu novčanu pomoć, dodatak za njegu i pomoć drugog lica, ličnu invalidninu, smještaj u ustanovi socijalne zaštite ili porodični smještaj ako su u pitanju stare ili osobe sa invaliditetom. Kad kod nas nešto od socijalnih prava može, a ne mora, onda, uglavnom – ne može.

Prošloga ljeta ulcinjske su se vlasti našle u nevolji jer nijesu znale gdje da sahrane beskućnika iz Bosne Boža Kretiju. U Centru za socijalni rad za Boža nikad nijesu bili čuli. Mediji su spekulisali da je Kretija umro zbog neuhranjenosti, ali se nije isključivala ni mogućnost da je uzrok smrti neka bolest. Šta je zapravo bilo, nije se saznalo. Božo Kretija nije nikoga zanimao sve dok ga nije trebalo sahraniti. Najavljivano je da će, ako se niko od rodbine ne pojavi, biti sahranjen u ,,kolektivnoj grobnici”. Valjda je grob na kom bi pisalo njegovo ime bio prevelika investicija za naš sistem socijalne skrbi.

Početkom ove godine beskućnik V. V. se žalio Zaštitniku ljudskih prava na Centar za socijalni rad Podgorica i Centar bezbjednosti Podgorica. U pritužbi je napisao da je beskućnik i ugroženog zdravstvenog stanja; da je korisnik materijalnog obezbjeđenja u mjesečnom iznosu od 64 eura; da se obraćao Centru sa zahtjevom za tuđu njegu i jednokratnu novčanu pomoć, ali da je odbijen; da nema dovoljno sredstava za život, ljekove i plaćanje stana; da se institucije ne obaziru na činjenicu da je beskućnik i samim tim ne pružaju mu adekvatnu zaštitu iako je nesposoban za rad; da ga policija stalno kontroliše na javnim mjestima i pretura po njegovim ličnim stvarima, koje nema gdje na sigurnom da ostavi; da su ga jednom prilikom pritvorili na jedan mjesec i nakon toga oslobodili jer nije utvrđena njegova krivica. Smatra da su državne institucije povrijedile njegova prava.

Zaštitnik je pokrenuo ispitni postupak. Centar za socijalni rad uglavnom je potvrdio ono što je V.V. rekao. Dodali su da su mu povremeno davali jednokratnu novčanu pomoć za hranu, ljekove i stanovanje. Ukupno trista eura. Policija je kazala da V.V. legitimiše zbog ,,izgleda i ponašanja koje izaziva sumnju”.

,,Ne postoje navodi u pritužbi građanina na naročito nehumano ponašanje službenika prilikom vršenja svojih poslova, već ukazuje da su mu ovakvi pretresi stvari i presretanje na različitim djelovima grada bezobzirni i neprimjereni, s obzirom na to da sve stvari koje posjeduje (uključujući medicinsku dokumentaciju) nosi sa sobom jer je beskućnik i nema gdje da ih ostavi. Stigmatizacija i predrasude ove kategorije lica od strane organa javnog reda i mira može da dovede do ‘kriminalizacije beskućnika’ kojim bi se njihov boravak na javnom mestu osuđivao i sankcionisao prenebregavajući činjenicu da su faktički u pitanju ugrožene kategorije građana kojima je društvo dužno da pomogne”, ocijenjeno je u službi Zaštitnika ljudskih prava.

Prema mišljenu ove službe, beskućnik je tim statusom već doveden u ranjivu poziciju, pa je potrebno da policija ne povređuje nihov integritet, da obrazloži kontrole kako bi se umanjila mogućnost da beskućnik bude doveden ,,u stanje nesigurnosti i ličnog nespokojstva”.

Zaštitnik zaključuje da ,,nije zapažena direktna povreda prava u postupanju državnih službenika i njihovom odnosu prema podnosiocu pritužbe, ali da postoje propusti na sistemskom nivou zbrinjavanja i zaštite”.

I tu je suština priče. Imamo Nacionalnu stambenu strategiju, imamo i Zakon o socijalnom stanovanju, kao i Program socijalnog stanovanja. Sve je to prepuno socijalne inkluzije i kohezije, samo, eto, prihvatilišta nema. Osim jednog u Pljevljima.

NVO Akcija za ljudska prava ponovo je pozvala vlasti da obezbijede prihvatilište za beskućnike u Podgorici. Obratili su se Kemalu Purišiću, ministru rada i socijalnog staranja i podgoričkom gradonačelniku Slavoljubu Stijepoviću i podsjetili da je HRA, od decembra 2012. do aprila 2013, u Podgorici vodila prihvatilište za beskućnike uz finansijsku pomoć Ministarstva rada i socijalnog staranja i Open Society Foundation, a zatim je trebalo da država u saradnji sa lokalnom samoupravom obezbijedi prihvatilište. ,,Na osnovu iskustva, više puta smo naglašavali da troškovi vođenja prihvatilišta za beskućnike kapaciteta do 10 osoba ne prelaze 1.200 eura mjesečno (uz korišćenje jednog obroka u Narodnoj kuhinji), pa je jasno da je pitanje osnivanja prihvatilišta pretežno pitanje dobre volje da se najugroženijima obezbijedi pomoć, a ne pitanje nedostatka sredstava”, objašnjava HRA.

Iz te organizacije upozorili su ministra Purišića da uprkos najavama da će prihvatilište početi da radi ove zime, Podgorica ponovo najhladniji period dočekuje bez ikakvog prostora u kome može da pomogne da ne stradaju ljudi bez krova na glavom. ,,Apelujemo na vas da hitno preduzmete mjere prije nego što bude prekasno”.

U svijetu i u susjedstvu radi se drugačije. Odbornik u jednoj pariskoj opštini Arash Derambarsh pokrenuo je kampanju koja je rezultirala time da je francuski parlament prošle godine izglasao zakon prema kojem trgovački lanci neprodatu hranu, koja je i dalje jestiva, moraju da poklone dobrotvornim organizacijama. Nijesu bili srećni trgovci zbog dodatnog posla, ali – morali su.

Prihvatilišta za beskućnike u Hrvatkoj postoje u 11 gradova. Njihovim problemima bavi se veliki broj organizacija. Ulične svjetiljke prvi je hrvatski časopis o beskućništvu i srodnim društvenim temama, član je Međunarodne mreže uličnih novina. Projekat ima za cilj smanjenje broja beskućnika i poboljšanja životnih uslova za ovu sve brojniju populaciju u hrvatskom društvu. Časopis govori o beskućnicima, siromašnima, zavisnicima, djeci bez roditelja, prognanicima i izbjeglicama, ljudima s ruba društva, i pokušava da im bude „ulaznica u bolji svijet”. Ulične svjetiljke prodaju beskućnici, pola novca pripada prodavcu, dok druga polovina pokriva trošak štampanja novog broja. Izdavač časopisa je Franjevački svjetovni red Mjesno bratstvo Trsat.

Možda najvažnije: zahvaljujući trudu i dugotrajnom procesu zagovaranja, beskućnici su priznati kao jedna od posebnih ciljnih grupa u Mjerama za poticanje zapošljavanja Hrvatskog zavoda za zapošljavanje.

Nama je najlakše – okrenuti glavu.

Miloš BAKIĆ

Komentari

POVEZANE VIJESTI:

DRUŠTVO

HAOTIČAN POČETAK ZIMSKE SEZONE: Kad se turizam dešava

Objavljeno prije

1 dan

na

6 Decembra, 2024

Objavio:

Početak zimske sezone sa brojnim problemima i stupanje na snagu dvostrukog povećanja PDV-a na smještaj siguran su znak da će crnogorski turizam sa olovnim nogama trčati narednu 2025. godinu. Vapaje turističkih radnika nema ko da čuje. Turističke radnike i sve one koji žive od turizma posebno brine to što je  gotovo izvjesno da će se, ukoliko se nešto brzo ne uradi, ovaj trend nastaviti i u 2025.

 

 

rošlogodišnja zimska sezona je u Crnoj Gori propala jer nije bilo snijega. Ove godine pao je već krajem novembra i iznenadio sve na sjeveru.  U Ski centru Kolašin 1600 mjesec dana nema struje, a tu  je i hronični problem sa vodosnabdijevanjem i nedostatak adekvatnih puteva i parkinga, da se ne govori o visokim cijenama. Pritom, za samo nekoliko sedmica kreću novogodišnji praznici i đački raspusti.

„Vremenski uslovi omogućili su skijanje već prije 15 dana, ali zbog nepostojanja sistema za osnježavanje staze su neiskorištene. To je apsurd u 21. vijeku“, kaže Dragana Bećirović iz Privredne komore Crne Gore.

U državi gdje se turizam u kontinuitetu dešava, logično je da prihodi padaju. I to ove godine zvanično – po pokazateljima Centralne banke Crne Gore za 50 miliona eura su manji nego 2023. godine ili za četiri odsto. Pad posjeta još veći – više od pet odsto. To je prvi put od obnove nezavisnosti, isključujući 2020. odnosno godinu korone, da je u turizmu žetva opala.

Finansijski rezultati bi bili još gori da ove godine nijesu značajno povećane cijene usluga, praktično u rangu sa svim evropskim mediteranskim zemljama. Baš kao i one u vanpansionu i u supermarketima. Crna Gora više nije jeftina destinacija, svakako ne za goste iz našeg regiona koji su najbrojniji. U situaciji kada se pogoršava ekonomsko stanje i u zapadnoevropskim zemljama, to onda vrijedi i za te goste. Istraživanja pokazuju da oko 80 posto Evropljana mijenjaju navike putovanja zbog klime, sigurnosti i cijena.

Turističke radnike i sve one koji žive od turizma posebno brine to što je  gotovo izvjesno da će se, ukoliko se nešto brzo ne uradi, ovaj trend nastaviti i u 2025.

Mustafa CANKA
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 6. decembra ii na www.novinarnica.net

Komentari

nastavi čitati

DRUŠTVO

RATNI ZLOČINI: Crna Gora još bez optužnica protiv ,,vikend ratnika”

Objavljeno prije

1 dan

na

6 Decembra, 2024

Objavio:

Specijalno državno tužilaštvo je  do sada podiglo samo tri optužnice zbog učeća dobrovoljaca iz Crne Gore u ratnim zločinima u BiH i na Kosovu

 

 

Specijalno državno tužilaštvo (SDT) nije učinilo dovoljno u istragama o učešću tzv. vikend ratnika iz Crne Gore u ratnim zločinima i pljačkama počinjenim u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj i na Kosovu tokom ratova devedesetih, tvrde sagovornici BIRN-a.

Izraz ,,vikend ratnici” se često koristi da opiše dobrovoljce koji su iz Crne Gore i Srbije putovali u BiH i učestvovali u ratnim zločinima tokom devedesetih.

Pravna savjetnica u Akciji za ljudska prava (HRA), Bojana Malović, tvrdi da SDT još nije samoinicijativno istraživalo djelovanje tzv. vikend ratnika, iako indicije o učešću crnogorskih državljana u silovanjima u istočnoj Bosni postoje od 1996. kada je pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (ICTY) u Hagu podignuta prva optužnica zbog seksualnog zlostavljanja.

,,Specijalno državno tužilaštvo od novembra 2020. izviđa dokazni materijal koji se može odnositi na ‘vikend ratnike’, budući da obuhvata više od 15 crnogorskih državljana osumnjičenih za teške zločine − uključujući ubistvo, mučenje, seksualno ropstvo i silovanje na području Foče. Međutim, kako je taj postupak u fazi izviđaja njihovi identiteti nisu poznati javnosti”, kazala je Malović BIRN-u.

Crna Gora je, kao dio Jugoslavije, direktno učestvovala u ratovima devedesetih u Hrvatskoj i BiH, a cnogorski građani su, kao pripadnici Vojske Jugoslavije, učestvovali u ratu na Kosovu. U Crnoj Gori nije bilo ratnih dejstava, ali su na njenoj teritoriji zabilježeni ratni zločini.

U sudskim procesima u BiH, na Kosovu i Hrvatskoj pominju se crnogorski državljani koji su u tim državama kao dobrovoljci učestvovali u ratnim zločinima i pljačkama. U Crnoj Gori su do sada podignute tri optužnice protiv crnogorskih državljana zbog ratnih zločina u susjednim državama, od kojih se jedna završila osuđujućom presudom.

Apelacioni sud je u decembru 2019. potvrdio presudu kojom je bivši pripadnik Vojske Jugoslavije iz Nikšića, Vlado Zmajević, osuđen na 14 godina zatvora zbog ubistva 4 albanska civila u selu Žegra kod Gnjilana tokom rata na Kosovu 1999.

Predrag NIKOLIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 6. decembra ii na www.novinarnica.net

 

Komentari

nastavi čitati

DRUŠTVO

BUDVA POSLIJE IZBORA: Poslovi ne smiju da stanu

Objavljeno prije

1 sedmica

na

29 Novembra, 2024

Objavio:

Izbori u Budvi odavno ne služe izjašnjavanju građana za programe stranaka i ljude koji će na najbolji način voditi grad. Izbore vode interesne grupe, građevinski lobi uz moćne uticaje sa strane. Zbog bogatih koji žele biti još bogatiji, čija je jedina ideologija materijalni interes, trpe građani Budve. Njima se smiješe treći vanredni izbori u jednoj godini

 

 

Deset dana nakon lokalnih izbora u Budvi i proglašenja konačnih rezultata, nema naznaka da se uskoro može očekivati dogovor političkih grupacija koje su učestvovale na njima. Postupci dvije vodeće stranke, koalicija Demokratskog fronta koju predvodi kandidat za predsjednika Opštine, Mladen Mikielj i grupa građana Budva naš grad, Nikole Jovanovića, takođe pretendenta za fotelju gradonačelnika, istovjetni su onima koje su vodili nakon majskih izbora, na kojima je rezultat u broju mandata bio neriješen. Njihove liste osvojile su oba puta po devet odborničkih mjesta u Skupštini grada, nedovoljno da same formiraju izvršnu vlast.

Pregovore pokreće Jovanović, uz uslov da njemu pripada predsjednička fotelja. On  poziva  na dogovore pojedine partije iz DF  SNP i Demokratsku narodnu partiju.. Prošlog puta  iz DF-a mu je stavljeno do znanja da to neće proći. Sasvim izvjesno neće ni sada.

Upućeni tvrde da Jovanović ima podršku aktuelnog predsjednika Opštine Mila Božovića iz pritvorske jedinice u Spužu. To je i podrška moćnog građevinskog lobija, zainteresovanog da unosni poslovi ne presahnu.

Za eventualno  pravljenje postizborne koalicije sa DPS-om, Jovanović bi morao ubijediti odbornike sa svoje liste, Budva naš grad, nekadašnje sledbenike jedinstvenog DF-a. Tokom junskih pregovora to mu nije pošlo za rukom, nekoliko njih odbilo je takvu saradnju. Sada je dovoljno  da tri odbornika to učine,  da otpadne mogućnost  povratka DPS-a u izvršnu vlast u Budvi, poslije osam godina.

Upućeni navode da je uslov DPS-a koji donosi sedam mandata, da dobije opštinska preduzeća na upravljanje. Treći partner, Evropski savez, sa dva mandata, čiji je lider Petar Odžić traži funkciju predsjednika lokalnog parlamenta. Fotelja predsjednika Opštine Budva bila bi Jovanovićeva.

Iz te vruće stolice tri gradonačelnika turističke metropole završila su u Spužu. Prva dvojica, Rajko Kuljača i Lazar Rađenović kao pripadnici OKG Budva, pravosnažno su osuđeni. Milo Božović, uhapšen u aprilu 2023. godine i dalje je predsjednik Opštine i čeka ishod sprovedenog istražnog postupka u pritvoru.

Uprkos svemu, u gradu bez parlamenta i funkcionalne vlasti, unosni poslovi nimalo ne trpe. Ugovore o javnim nabavkama za izvođenje raznih građevinskih radova, po odobrenju Višeg suda u Podgorici, potpisivao je u Spužu, predsjednik Milo Božović, sve do imenovanja potpredsjednice Opštine Jasne Dokić.

Pregled podataka Službe javnih nabavki, pokazuje kako su pojedine građevinske firme postale stalni pretplatnici na opštinski budžet. Obećane ekskluzivne  kapitalne investicije u gradu svele su se na izgradnju lokalnih puteva i ostale saobraćajne infrasturkture. Na razne atmosferske kanale, podmorske ispuste, sanaciju ili modernizaciju postojećih trotoara i saobraćajnica. Samo u 2024. godini na pomenute radove utrošeno je oko šest miliona eura. Većinu ugovora parafirala je potrpedsjednica Dokić.

Privilegovane firme, odabrane na tenderima na kojima se po pravilu pojavljuju kao jedini i najpovoljniji ponuđači, jesu poznati Bemax sa podugovaračem BB Solar, u vlasništvu Blaža Đukanovića, sina bivšeg predsjednika Mila Đukanovića, zatim kompanija Carat vlasnika Dragana Perovića, kuma i poslovnog partnera Mila Božovića. Tu je i neizbježna firma Asfalt beton gradnja iz Podgorice, bliska bivšem predsjedniku Marku Batu Careviću, Hidromont inženjering iz Podgorice i druge.

Tokom 2024. godine firma Asfalt-Beton, koju zastupa izvjesni Vladimir Mirković, realizovala je osam ugovora o javnim nabavkama, vrijednim oko 3,5 miliona eura, bez obračunatog PDV. Ova firma debitovala je u Budvi u doba predsjednikovanja Bata Carevića. Asfalt beton gradnja u jednoj godini od Carevića je dobila poslove vrijedne preko 2 miliona eura. Kako bi se u posao, kao podizvođač, ugradila firma Carinvest. Asfalt beton gradnja od tada čvrsto drži monopol u izvođenju javnih radova na teritoriji Opštine.  Carević javno podržava  Jovanovića i njegov tim.

Pojedinačno najjači ugovor u tekućoj godini dodijeljen je kompaniji Hidromont za sanaciju ispusta u Bečićima i na Zavali, vrijedan 2,5 miliona eura.

Potpredsjednica Dokić potpisala je početkom novembra drugi ugovor sa Bemaxom o izradi atmosferskog kanala u centru Budve, kod gradske Pošte, vrijedan 720 hiljada eura. Podugovarač BB Solar dobija svojih 1,2 procenta za izvođenje elektrotehničkih radova.

Podsjećamo, u decembru 2023. godine, Božović je potpisao prvi ugovor sa Bemax-om  vrijedan 2.924.681 eura za rekonstrukciju ulice 22 Novembar i Mediteranske, u centru Budve. Podugovarač u ovom poslu bila je firma mladog Đukanovića BB Solar, koja je na ime procenta od 16,27 odsto inkasirala 488.000 eura. Nakon završenih radova koji su trajali tokom turističke sezone, glavni problem tog dijela grada, stvaranje velikih poplava tokom obilnih padavina, nije riješen. Poplave su i dalje tu, ulice su neprohodne nakon prvih kiša uprkos utrošenim milionima.

Bemax je ponovo angažovan, da napravi novi atmosferski kanal koji će vodu sa ulice odvesti dalje, u more. Za popravni rad, Bemax i BB Solar prihodovaće 600.000 eura.

Najvrjedniji ugovor u poslednje dvije godine parafirao je predsjednik Božović u julu 2023., tri mjeseca nakon hapšenja, sa konzorcijumom kojeg čine firme Carat doo, Asfalt-Beton doo, Geotim MNE doo,  za izvođenje radova na komunalnom opremanju za izgradnju tri saobraćajnice u naselju Dubovica. Vrijednost ovog posla je vrtoglavih 4,5 miliona eura.

Istog dana Perović i Božović potpisuju još jedan ugovor za igradnju saobraćajnice A 75-75 u Bečićima, na iznos od 347.000 eura. U jednom danu blizu 5 miliona eura iz gradske budžeta prelilo se u ruke budvanskog biznismena Dragana Perovića.

Izbori u Budvi odavno ne služe izjašnjavanju građana za programe stranaka i ljude koji će na najbolji način voditi grad. Izbore vode interesne grupe, građevinski lobi uz moćne uticaje sa strane. Zbog bogatih koji žele biti još bogatiji, čija je jedina ideologija materijalni interes, trpe građani Budve.

Njima se smiješe treći vanredni izbori u jednoj godini.

Branka PLAMENAC

Komentari

nastavi čitati

Izdvajamo