Rušenje 30-ak bespravno sagrađenih vikendica u žabljačkom naselju Borje 2 odloženo je, za sada, navodno, zbog nevremena. Vlasnici su sa protesta poručili da će iskoristiti sva zakonom dozvoljena sredstva da spriječe rušenje. Državu optužuju za selektivnost i upozoravaju da njihove kuće nijesu „nelegalnije“ od ostalih 100.000,  sagrađenih na isti način u Crnoj Gori

Rušenje više od 30  nelagalno sagrađenih objekata na Žabljaku, čiji je početak bio najavljen za 12. decembar, nije realizovano do zaključenja ovog broja Monitora.  Zvaničan razlog odlaganja rušenja je – loše vrijeme. Međutim, odmah po najavi rušenja, vlasnici tih objekata iz naselja Borje nekoliko puta su protestovali, blokirali magistralu i najavili da će životima braniti svoju imovinu. Priznaju da su nelagalno gradili, ali državu optužuju za selektivnost i da je „žmurela“ dok su oni gradili i ulagali u objekte. Iz  Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, pak, kažu da su „pod nadzorom svi objekti, koji su građeni nakon stupanja na snagu Zakona o planiranju i izgradnji iz 2017. godine, te da nema govora o selektivnosti prilikom rušenja. Navodno, riječ je o „objektima koji nijesu na orto-foto snimku, za područje Žabljaka, završenom 2018.  godine“. Objašnjavaju da ne postoji način da takvi objekti budu legalizovani.

Inspekcija je u tom dijelu Žabljaka obavila službeni nadzor i zaključila da je bespravnih objekata toliko da je tokom minule dvije godine nastalo pravo divlje  naselje. Sve je u okviru lokalne studije lokacije (LSL) Borje 2, planskog dokumeta koji nikada nije usvojen. Iz lokalne uprave ranije nije bilo incijativa da se taj dokument donese, iako gradnja u tom dijelu traje već deceniju,  a  naročito intenzivno od prije dvije godine.

„Objekti, koji treba da se ruše, građeni su u posljednjih nekoliko godina. Svi vlasnici su, prvo, dobili rješenje o zabrani gradnje, pa su ih ignorisali. Kada su završili gradnju, dobili su  rješenje o rušenju“, kazala je predstavnica Ministarstva Zorica Krsmanović.

I u jednom od rješenja koje je donijela urbanističko-građevinska inspekcija Direktorata za inspekcijske poslove Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma navodi se da su ranije opomenuli vlasnike i naložili im da sruše objekt. Pošto  nijesu postupili po onom što je naloženo, za posao rušenja sada je zaduženo  preduzeće Zaštita prostora iz Danilovgrada. Rješenja o rušenju uglavnom ne glase na osobe koja su vlasnici vikendica, već na NN lica.

Sa protesta, vlasnici vikendica poručili su  i da nijesu ni prvi ni posljednji koji su gradili mimo zakona, ali da neće dozvoliti da budu oni na kojima će se „kola slomiti“.  Tvrde da pojedini vlasnici već plaćaju porez na objekte koje su sagradili, da su platili vodovodne i elektro priključke, te da su spremni da ih  legalizuju. Objekti su građeni od tvrdog materijala, na placevima uglavnom kupljenim od mještana, a neki su i nasljedstvo.

„Objekti su upisani u Upravu za katastar i državnu imovinu, Područna jedinica Žabljak, a neki od njih su i u postupku legalizacije. Pojedini vlasnici već plaćaju porez, a spremni smo da platimo legalizaciju objekata. Radi se o velikom broju objekta čija ja vrijednost ogromna. Mnogi od nas žive od ovoga i te kako doprinose turizmu na Žabljaku“, naveli su u zajedničkom saopštenju za javnost, odmah nakon najave rušenja.

Podsjećaju da je u  Crnoj Gori, kako kažu, izgrađeno preko 100.000 nelegalnih objekata, od čega ih je, tvrde,  bar 3.400 na Žabljaku. Državu su pozvali da uklanjanje nelegalnih  objekata „počne od onih čiji su vlasnici moćni“.  Boli ih, tvrde,  i što uvođenje reda u urbanistički haos kreće iz najmanje razvijenih opština, a ne,  na primjer,  od Budve ili Podgorice.

Kako su Monitoru objasnili u žabljačkoj lokalnoj upravi, riječ je o nelegalnim objektima građenim van granca detaljnih urbanističkih planova (DUP), pa Opština nema nikave nadležnosti. Kažu i da je prije četiri godine na isti način srušeno 12 takvih objekata u naselju Tepačko Polje. Tada su rušeni objekti u izgradnji, vlasništvo preduzeća DOO Don investment iz Budve. Srušene kućice, navodno, trebalo je da budu dio vikend kompleksa vrijednog 2,5 miliona eura. Vlasnik je u međuvremenu pokrenuo sudske psotupke, kojima od države traži da mu nadokandi štetu. Njegovi pravni savjetnici, takođe, optužili su državu za selektivnost.

Kako objašnjavaju u Opštini, prije dvije godine dozvoljena je legalizacija nelegalno sagrađenih vikendica, ali pod određenim uslovima. Onima koji su tada bili započeli objekte dat je rok od od tri godine, da završe svoje građevine.

„Tako je predviđeno izmjenama i dopunama Prostornog plana posebne namjene (PPPN) za durmitorsko područje. U tom dokumentu je i navedeno da je  broj neleagalnih objekata tada bio sigurno nekoliko hiljada na području naše opštine. Određena su područja i zone za legalizaciju neformalnih naselja. Rušenje predviđeno za sve objekte koji ne zadovoljavaju parametre statičke stabilnosti, koji su locirani na trasama saobraćajnica i tehničke infrastrukture, kao i za one koji su izgrađeni na zaštićenim zelenim površinama i koridorima, poljoprivrednim površinama i zonama koje su planom višeg reda predviđene za drugu namjenu“, podsjećaju iz Opštine na detalje  PPPN.

NVO Koalicija za održivi razvoj (KOR) prije nekoliko mjeseci, optužila je inspekcije za neaužurnost, kada je riječ o prijavama nelagalne gradnje,  čak i u prvoj zoni UNESCO zaštite.  Iz te NVO  su saopštili i da je od početka maja do sredine ljeta na teritoriji opštine  Žabljak  „niklo” oko stotinu ilegalnih objekata.

„Naravno, oni su i nelegalno priključeni na vodovodnu mrežu, pa uz one koji su isto uradili u ranijem periodu, sada broj ilegalnih priključaka na vodovodnu mrežu parira broju legalnih. Najveći broj ilegalnih priključaka je u naseljima koja su zvanično unutar granica UNESCO prirodne baštine. U nedostatku odgovornosti i kontrole nadležnih institucija raste korupcija koja uz pohlepu vodi do organizovanog kriminala”, tvrde iz NVO KOR.

U Centru za razvoj Durmitora su sigurni da od rušenja vikend kuća na Žabljaku „ni ovog puta  neće biti ništa“. Kažu da su vrlo rijetki primjeri kada su inspkecije bile dosljedne u prvobitnoj namjeri da izvrše rješenja. Tako je, objašnjavaju u toj NVO,  još od 90-ih.

Ako je suditi po kolašinskom primjeru, zaista je vrlo je moguće da inspekcije,  nakon prvog odustajanja od rušenja,  prolongiraju taj posao unedogled. Naime,  nekoliko nelegalnih koliba i kuća za odmor, koje je trebalo da budu srušene na kolašinskom dijelu Bjelasice  2019. godine, još su netaknute. Nikad nije objašnjeno zbog čega se odustalo od uklanjanja tih objekata. Na tom dijelu kolašinske opštine, u međuvremnu, niklo je još desetine koliba i vikendica, stilski, površinom i materijalima neujednačenih. Bjelasica je, uz Kapetanovo jezero, prostor na kojem je divlja gradnja njaviše napredovala u kolašinskoj opštini. Takođe i prostor na koji već tri godine inspektori ne zalaze.

Za legalizaciju bespravno sagrađenih objekata, u cijeloj Crnoj Gori, prema posljednjim zvaničnim podacima, podnijeta su 56.353 zahtjeva, od čega je obrađeno 47.611, a legalizovano ih je 2.722. Poziv za legalizaciju je objavljen 2018. godine, a postupak još nije okončan. Jedan od najkrupnijih razloga je nepostojanje planske dokumentacije,  od koje je najvažniji Plan generalne regulacije (PGR) za koji je vezan ovaj postupak. PGR je trebalo da bude završen u oktobru ove godine, ali pošto je bilo izvjesno da se to neće desiti, Skupština je u julu izglasala izmjene i dopune Zakona o prostornom planiranju i izgradnji objekata,  kojima je rok za izradu PGR pomjeren za godinu dana. Iz resornog ministarstva su nedavno kazali i da 8.742 zahtjeva nijesu čak ni obrađena, jer opštine nemaju dovoljan broj službenika i namještenika koji rade na poslovima legalizacije.

                                                                                                Dragana ŠĆEPANOVIĆ