Kada su nedavno dvojica albanskih državljana na spektakularan način pobjegla crnogorskoj policiji jednim od ilegalnih puteva između Crne Gore i Albanije, aktuelizovano je pitanje koliko je sigurna crnogorska državna granica. Ilegalnih puteva, posebno prema Albaniji i Kosovu, ima mnogo više nego što je to i zvanično registrovano, i oni su ove sezone u planinskim vrletima bili veoma frekventni. Divlja ljepota crnogorskih planina bogom je za šverc dana.

Albanski državljani Izmir Kacabeti (23) i Ćotaj Armond (20) crnogorskoj policiji umakli su na mostu u Klezni. Oni su se najprije volšebno otarasili automobila, a zatim granicu prešli na jednom od divljih prelaza. Automobil je gurnut, pretpostavlja se iste noći, u provaliju duboku 200 metara s puta prema barskom selu Gorana.

,,Ili su znali teren, ili su imali pomagača. Nemoguće je da neko ko ne poznaje konfiguraciju terena gurne automobil baš tu i još noću”, prenijele su Vijesti riječi neimenovanog sagovornika iz policije.

Policajci su tog dana imali insajdersku dojavu o krijumčarenju marihuane i postavili zasjedu na uskom putu kod mosta u Klezni. Međutim, kada su ugledali patrolu, mladići iz Albanije odlučili su da ne stanu već da probiju blokadu, što im je i uspjelo. Prethodno su iz automobila izbacili kese ili džakove s oko pet kilograma marihuane. Prema informacijama Vijesti, tada su uslijedili pucnji u znak upozorenja, ali se nekim policajcima u patroli učinilo da krijumčari pucaju na njih nakon čega su i oni otvorili paljbu.

Mladići su se velikom brzinom izgubili u noći a potjera, koja je uslijedila, nije dala rezultate. Prema svemu sudeći, krijumčari su odmah nakon što su prošli obližnji tunel, skrenuli u prvu ulicu desno koja vodi k Baru kroz Goranu.

Monitorov dobro obaviješteni izvor vjeruje da su bjegunci koristili jedan od dva ilegalna puta kojima se zaobilazi granični prelaz Sukobin.

,,Granični prelaz Sukobin zaobilazi se u albanskim mjestima Šas i Dajc. Vjerovatno su mladići pobjegli jednim od ova dva puta. To su dva vrlo poznata ilegalna prelaza”, kaže naš izvor.

Prema njegovim riječima, između Crne Gore i Albanije postoji još nekoliko ilegalnih prelaza, koji su običnim građanima skoro nepoznati, ali su zato vrlo dobro poznati švercerima i raznim krijumčarima.

,,Jedan od tih puteva vodi preko Skadarskog jezera, od albanskog mjesta Zogaj do Malog Ostrosa. Preko Skadarskog jezera ide i put iz Bajze i Alaja, odnosno iz Skadra, i izlazi u Golubovce”, otkriva Monitorov izvor.

Kod Ulcinja postoji ilegalni put od albanskog mjesta Velipoje, kojim se dolazi do Donjeg Štoja. Automobilom se iz Albanije u Crnu Goru može preći i putem od Zogaj Valasa.

,,Van graničnog prelaza iz Albanije prema Tuzima vodi put od Skadra preko Kopilika. Na ovom potezu postoji vjerovatno još nekoliko ilegalnih prelaza koje znaju samo šverceri. Iz Albanije se, gore sjevernije, može ilegalnim putevima stići u Gusinje na makar dva mjesta”, kaže naš izvor.

Prema Kosovu su do sada manje poznati ilegalni putevi koji iz Murine vode preko Boga i preko Pepića, a iz Rožaja preko sela Balotići.

,,Iz Rožaja se može zaobići granični prelaz prema Srbiji tako što se ide preko Biševa i izlazi na regionlni put za Tutin. Iz Bijelog Polja preko Stožera i Kamene Gore izlazi se kod Prijepolja. Kada se radi o teritoriji Pljavalja, na tom dijelu postoje putevi kojima se prelazi i u Bosnu i u Srbiju”, objašnjava Monitorov izvor.

Ovaj dobro obaviješteni izvor smatra da ilegalnih puteva ima toliko da granična policija sve i da hoće ne može stići da sve pokrije i kontroliše.

„Mi smo do sada baratali s određenim brojkama i određenim putevima koje smo detaljno locirali. Ali, u planinskim predjelima prema susjednim državama tih makadamskih puteva, koji su lako prohodni za terenska vozila, ima mnogo više. To je idealna situacija za švercere”, kaže naš izvor.

Prema njegovim riječima, na graničnom pojasu Crne Gore i Kosova, na području opština Rožaje, Berane, Andrijevica i Plav, postoji najmanje sedam ilegalnih planinskih puteva kojima se zaobilaze zvanični carinski prelazi.

„Ti putevi su nekada dobro zamaskirani, ali ih je prema operativnim saznanjima i po koordinatama vrlo lako naći” – kaže taj policijski izvor.

Jedan od puteva koji je naš izvor ranije detaljno locirao vodi od sela Boge, iz Crne Gore, preko planine Hajle, do sela Hadžovići. Ovo selo, čije su koordinate 2330-3169, veoma je poznato po švercu svih vrsta roba. Nalazi se praktično na samoj granici, malo unutar teritorije Kosova.

Drugi ilegalni put na crnogorsko-kosovskoj granici vodi od švercerski takođe dobro poznatog sela Bandžov, zatim preko Hajle do Rugovske klisure.

„Treći put vodi preko sela Bjeluhe na Čakoru. To je nekadašnji prelaz koji je kontrolisala vojska. Danas nije u funkciji, osim, naravno, za švercere i kriminalce”, kaže izvor iz policije.

Prema njegovim riječima, ukoliko Bjeluhe „zataje”, onda na planini Čakor postoje još dva ilegalna švercerkska puta, sa takođe poznatim koordinatama. Ona se nalaze u blizini nekadašnjeg planinarskog doma na ovoj planini iznad Murine i Plava.

Sedmi put kojim se zaobilazi granični prelaz na Kuli, a kojim mogu da idu i cisterne s naftom, malo prije carinskog prelaza ulazi u šumu, i silazi do sela Radavac na Kosovu.

„Ovi putevi naročito su frekventi i u punoj upotrebi u toku ljeta, kada nema snijega. Tu se koriste sva prevozna sredstva, od motokultivatora, traktora i „tamića”, odnosno malih kamiona, do šlepera. Ljeti su u upotrebi motori i bagi, a zimi konji i motorne sanke” , objašnjava izvor iz policije.

Ako se žele zaobići zvanični granični prelazi prema Hrvatskoj, onda se, kako kaže naš sagovornik iz policije, najčešće koriste putevi preko brda Ilinica ili Studeno, koji izlazi na Viteljinu, kao i preko Ravnog Brijega, odnosno sela Dubravka ili Mrcine. Ovaj put je jedan od starih puteva, ali je veoma dobro očuvan.

Iz Crne Gore se prema Bosni i Hercegovini ilegalno najčešće prelazi preko pet do šest puteva, koji vode iz više opština. Jedan od poznatijih policijski neobezbijeđenih puteva je onaj kojim se od Risna i Graba, preko Kruševice stiže do Trebinja. Riječ je o starom austrougraskom putu.

Makar dva ilegalna puta prema Bosni i Hercegovini vode iz pravca Nikšića. Jedan preko sela Crkvice i tim putem stiže se do Bileće, a drugi put je Grahovo – Nudo – selo Aranđelovo, koji vodi do Trebinja. U Bosnu i Hercegovinu ilegalno se može stići i s područja Pljevalja. Jedan od tih puteva vodi preko planine Kovač, i izlazi na Čajniče. Drugi vodi prema Foči, preko Krnje jele i sela Šula. Iz Pljevalja se može ilegalno i u Srbiju, neobezbijeđenim putem preko Jabuke. U Srbiju se ilegalno ide i putem preko Trešnjevice kod Bijelog Polja, ali i starim putem od Petnjice preko udaljenih sela Savin Bor i Kruščica.

Konferencija o suzbijanju prekograničnog kriminala između Crne Gore i Kosova, koju su početkom ljeta u Plavu organizovale ambasade SAD u Podgorici i Prištini, potvrdila je da je ovaj problem prepoznat i da predstavlja jedno od gorućih pitanja organizovanog kriminala u regionu. Moglo se čuti kako su u svijetu bez granica kriminalci nekoliko koraka ispred pravde i kako organizovane kriminalne grupe iz raznih država bolje sarađuju preko granice nego zvanične državne institucije.

Tufik SOFTIĆ