Nadležni su samo mogli da konstatuju: početkom avgusta na ulcinjskoj rivijeri je zvanično registrovano oko 31 hiljada gostiju. No, kako je rekao predsjednik opštine Fatmir Đeka, stvaran broj turista je bio bar tri puta veći, možda i četiri. Oni hrabriji, kao što je direktor Turističkog centra Kosova Škeljzen Rizaj, veoma dobar poznavalac turističkih (ne)prilika u Ulcinju, tvrdi da je gostiju bilo čak pet puta više nego što ih je prijavljeno, odnosno 150 hiljada, navodeći da oni dnevno troše tri miliona eura.
To je realno, ako se sa mora posmatra Velika plaža. Gotovo da više nema mjesta đe se možete osamiti. Cijelih 12 kilometara te jedinstvene pjeskovite plaže je praktično zauzeto. A po međunarodnim standardima tu se može komotno kupati oko 165 hiljada ljudi. Đe su druga ulcinjska kupališta: od Ade, preko Borove šume, Male plaže, Limana i Valdanosa, pa sve do Kruča? Još punih 21 kilometar prekrasne obale.
Uostalom, samo na potezu od Đerana pa do Ade, odnosno u naselju Štoj, u neposrednom zaleđu Velike plaže, ima oko 70 hiljada ležajeva, od kojih je tek svaki deseti prijavljen!
Ove sezone špic je, zahvaljujući prije svega lijepom vremenu i povoljnom kalendaru vjerskih praznika, trajao 35 dana, a to znači da tada u Ulcinju odmara preko 80 hiljada gostiju. Ako se zna da je od početka godine do sada na ulcinjskoj rivijeri evidentirano oko 950 hiljada noćenja, onda je lako izračunati da je toliko ostvareno samo za 12 dana u jeku sezone! Sve je drugo, dakle, ostalo neregistrovano, a radi se o broju koji je bar četiri puta veća. U Opštini Ulcinj procjenjuju da se svake godine, samo po osnovu boravišne takse, izgubi oko 1,2 miliona eura.
Za grad čiji je godišnji budžet oko 6,5 miliona eura, to je velika suma. Posebno ako se zna da bi taj novac prije svega išao za turističku promociju ove opštine.
Malo je efekta ove sezone u praksi imalo dobro zamišljeno zakonsko rješenje o elektronskoj prijavi boravka. Inspekcije su se više usredsredile na neke druge prioritete. Nastavljena je praksa većine hotelskih preduzeća i apartmana da se novac od boravišne takse ne prosljeđuje Turističkoj organizaciji, tako da su ukupni efekti znatno slabiji od očekivanih.
Ponovo se, prema zvaničnim podacima, na teritoriji Opštine Ulcinj iznajmljivanjem privatnog smještaja turistima bavi oko 1450 domaćinstava. Oni turistima stavljaju na raspolaganje blizu sedam hiljada soba sa oko 17 hiljada ležaja, dok je stvaran broj kreveta koji se nude gostima u sezoni bar pet puta veći. Zbog ogromne ponude, u Ulcinju se i u špicu može prenoćiti za pet eura. Ako se zna da se uz mještane izdavanjem kreveta u velikom broju bave i nerezidenti, odnosno oni koji u Ulcinju imaju kuće, vikendice ili stanove za odmor, a mnogi od njih su čak strani državljani, onda su ove brojke lakše shvatljive. Kao što je i logično da sve primamljivije i profitabilnije postaje sezonsko zanimanje – diler soba.
Nerezidenti su, kada im inspekcije pokucaju, uvijek puni priča o rodbini, kumovima i prijateljima koji im baš u ljeto dolaze. Naravno, uglavnom se radi o biznisu, iako je zakon sve regulisao. Prema procjeni, čak oko osam hiljada kuća, vikendica i stanova u Ulcinju posjeduju nerezidenti.
Logika da je najvažnije da mi gradimo, a da neko dođe i kupi stan ili drugu nekretninu – o prijavi boravka niko nije ni mislio u trenutku kada se se obrtali milioni, iscrpjela je naše resurse i budžete lokalnih uprava na Crnogorskom primorju, te osudila turizam, kao izuzetno osjetljivu privrednu djelatnost, na prostu reprodukciju.
U tzv. metropoli crnogorskog turizma građevinska euforija ne jenjava ni nakon posljednjih dešavanja. Prema podacima sa posljednjeg popisa Budva je grad u kojem ima pet hiljada stanova više nego stanovnika. Opštinski Sekretarijat za privredu i finansije u Budvi kroz turističku taksu legalizovao je u vikend stanovima oko 38 hiljada ležajeva, što je tri puta više nego u hotelskom smještaju na području te lokalne samouprave. U nekim dokumentima crnogorske vlade navodi se da je Budva čak prostor u kojem više nema mjesta za hotele!
No, unosnom biznisu se nije lako oduprijeti. Zato se i dalje gradi. I to soliteri, u samom srcu grada. Kvadratni metar stambenog prostora koji se, sa svom savremenom tehnikom i mehanizacijom izgradi za 500 do 600 eura, prodaje se pet puta skuplje. Onaj ko napravi jednu zgradu postaje milioner. Na taj način se zarađuju milioni, umjesto da se grade hoteli i pokušava naplatiti boravišna taksa.
Slična je situacija u Ulcinju. Hoteli učestvuju u ukupnom broju smještajnih kapaciteta sa svega oko tri odsto. I pored toga, gradnja apartmana za tržište i vila ne prestaje. Istovremeno na teritoriji te opštine ima neoporezovano oko 2,2 miliona kvadratnih metara izgrađenih površina. Samo po tom osnovu opština godišnje gubi oko dva miliona eura, što predstavlja 40 odsto njenog budžeta.
Inače, ukupni dugovi ulcinjske privrede i građana prema lokalnoj upravi za neplaćene poreze i komunalije prelaze šest miliona eura, a približno toliko su i dugovi te opštine. Dug opštine Budva je čak 20 puta veći. U svakom slučaju, rezultati ovakvog odnosa prema turizmu i prostoru su veoma mjerljivi. Sve je postavljeno naglavačke, odnosno sistem funkcioniše u interesu pojedinaca, a ne opšteg dobra, države i turizma. Zato je ova privredna grana postala najveće sivo tržište u Crnoj Gori, u Ulcinju posebno. Mjere i aktivnosti koje su do sada preduzimane garancija su da će tako ostati i narednih decenija.
Ekspresna ,,snaga države”
Kada se želi pokazati ,,snaga države” onda se lako otkriju nelegalni izdavaoci smještaja. Tako su, na primjer, početkom ove sedmice u Ulcinju kažnjeni sa po 300 eura petorica mladića sa Kosova, koji žive u Njemačkoj zato što su na Pristanu remetili javni red i mir uzvikujući nacionalističke parole. Istovremeno je sa 150 eura kažnjen Ulcinjanin, kod kojeg su oni imali smještaj, a koji nije bio registrovan.
Mustafa CANKA
HORIZONTI3 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
FOKUS3 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
FOKUS4 sedmice
INTERVJU4 sedmice