Na sajtu Ministarstva održivog razvoja i turizma osvanuo je spisak učesnika nedavno raspisanog konkursa za idejno urbanističko-arhitektonsko rješenje hotelskog rizorta Miločer. Do objavljivanja imena učesnika ovog kontroverznog konkursa u organizaciji MORT-a došlo je, po svemu sudeći, pod pritiskom kritika objavljenih u medijima. Naročito, nakon autorskog članka podgoričkog arhitekte Aleksandra Ašanina, objavljenog u Vijestima, u kulturnom dodatku Art, u kome je između ostalog, naveo da je konkurs „organizovan kao pozivni, bez prethodno definisanih kriterijuma učešća, na šta obavezuje Pravilnik o načinu i sporovođenju javnog konkursa i bez javno objavljene liste pozvanih učesnika”.
Kritika za netransparentnost je imala uticaja, pa je lista odabranih ekspresno objavljena. Tako se može vidjeti kako u organizaciji Ministarstva uređenja prostora izgleda „međunarodni, pozivni, idejni, jednostepeni, anonimni” konkurs od izuzetnog značaja, natjecanje za urbanizaciju najatraktivnijeg prostora na Crnogorskom primorju, elitnog ljetovališta Miločer i Sveti Stefan.
Ne pamti se da je neki konkurs pobudio toliko interesovanja i negativnih reakcija u javnosti kao ovaj koji je pripremilo Ministarstvo održivog razvoja i turizma za urbanizaciju prostora od 35 hektara i gradnju preko 41.000 kvadrata stanova i apartmana na najatraktivnijoj lokaciji na Jadranu.
Upućen je 21 poziv projektantskim biroima i pojedincima iz Crne Gore, Srbije, Hrvatske i naravno, Grčke, zemlje iz koje dolaze posljednji po redu zakupci elitnog ljetovališta, braća Petros i Teofanis Statis.
Firma Adriatic properties, preko koje upravljaju hotelima u Miločeru i na Svetom Stefanu, potpisuje se kao investitor konkursa.
Iz Grčke učestvuju tri projektantske firme. Arhitektonska firma Elastic Arhitects iz Atine, na čijem je sajtu naveden podatak da im je jedan od internacionalnih klijenata hotelska grupa Aman Resorts. Aktuelni hotelski operater na Svecu i Miločeru. Pozvane su i firme DNP Arhitects and enginneers i Statekton O.E. Hrvatska je zastupljena sa dva predstavnika, Srbija sa pet, dok je polovina pozvanih autora iz Crne Gore.
Međunarodna odrednica zadovoljena je učešćem tri biroa iz Grčke, inače bi se ovaj konkurs, čiji nagradni fond iznosi 68.000 eura, mogao kvalifikovati kao natječaj nižeg, regionalnog karaktera, ponižavajućeg za dragocjeni prostor Miločera i Svetog Stefana.
Na osnovu stručnih referenci pozvanih učesnika može se sa lakoćom prognozirati rang lista nagrađenih. Većina pozvanih naručeni su da bi bili pobijeđeni u „oštroj” konkurenciji, u kojoj je pobjednik određen.
Pored Grka, jedan od favorita je svakako beogradski ARCVS Studio, koji vodi poznati srpski arhitekta Branislav Redžić. Nimalo ne čudi poziv ministra Branimira Gvozdenovića uspješnom i priznatom Redžiću da se okuša u Miločeru, nakon brojnih ostvarenja u Crnoj Gori, posebno na primorju.
Redžić je projektovao više objekata za firmu Planet, dok je bila u vlasništvu Gvozdenovićevog pašenoga Ljubiše Šestovića. Autor je projekta stambenog kompleksa pod magistralom u naselju Pržno, ucrtanom na neprikladnoj lokaciji u zoni magistralnog puta, u vrijeme Gvozdenovićevog mandata na čelu MORT-a.
Projektovao je i stambeno-poslovnu višespratnicu u Budvi, čiji je vlasnik takođe firma Planet. Kula Planet podiže se na mjestu nekadašnje kapetanske vile, najljepše kamene kuće i tropske bašte u centru Budve, za čiju se kupoprodaju, navodno, vezuje ministar Gvozdenović.
Poziv, očekivano, nije zaobišao sveprisutni arhitektonski Studio Synthesis iz Podgorice. U pitanju je kompanija koje je doživjela meteorski uspjeh za kratko vrijeme u oblasti arhitekture i urbanizma u Crnoj Gori. Uspjeh duguje posebnim vezama sa ministrom Branimirom Gvozdenovićem, čiji interes, navodno, stoji iza povezanih firmi koje se bave poslovima prostornog planiranja, urbanizma i arhitekture, kompanijama Synthesis i CAU, Centru za arhitekturu i urbanizam.
Osnivači obje firme kojima su uvezani visokobudžetni poslovi na urbanističko-arhitektonskoj sceni Crne Gore, su građevinski inženjer Predrag Babić i arhitekta Sonja Radović-Jelovac.
U vrijeme Gvozdenovićevog službovanja u JP PTT, u sektoru za investicije kojim je rukovodio, bio je nadređeni u Pošti zaposlenom inženjeru Predragu Babiću. Osnivanje projektantskih kompanija CAU i Synthesis poklapa se sa izborom Gvozdenovića za ministra uređenja prostora i zaštite životne sredine, tokom 2009. godine. U stručnim krugovima CAU je prepoznata kao „ljubljena” firma sa visokog, državnog nivoa.
Neposredno nakon osnivanja, 2008. godine, neiskusni CAU dobija poslove izrade velikog broja državnih studija lokacije, vrijedne više miliona eura, tvrde izvori Monitora.
Letimičan pogled na takozvani portfolio jedne i druge firme pokazuje na nevjerovatan zbir poslova čiji je investitor država. Obje firme nakačene su na državni budžet i kase opština i državnih javnih preduzeća. Na listi klijenata objavljenih na sajtu, prvo mjesto zauzima Ministarstvo održivog razvoja i turizma.
CAU je obrađivač niza planskih dokumenata, lokalnih i državnih studija lokacije, prostornih planova, urbanističkih projekata, DUP-ova.
Firma se specijalizovala za izradu planske dokumentacije za lokacije na kojoj grade vodeći strani investitori, poput Kumbora, planova za kompleks Dubovica u Baru, Pržno u Tivtu, brojnih lokacija u Budvi, Ulcinju, Herceg Novom… U fazi izrade su Prostorni plan za Durmitor, PUP za opštine Kolašin, Šavnik, Ulcinj… DUP za Jadransko-jonski autoput….
CAU je favorizovan i za javne prostore u zoni morskog dobra. Firma je dobila poslove izrade idejnih projekata brojnih šetališta i riva na primorju, u Ulcinju, Sutomoru, Čanju, Đenovićima, Krašićima, u Tivtu, pa čak i na rijeci Morači.
Studio Synthesis dopunjava angažman CAU izradom velikog broja idejnih projekata za turističke komplekse, hotele i vile u Budvi, Tivtu, Kotoru i Baru, koji broje na stotine hiljada kvadrata.
Sa ovakvim kvalifikacijama i ministrovim vjetrom u jedrima, Synthesis ulazi u trku za Miločer.
Konkursna idila narušena je javnim odbijanjem poziva arhitekte Ašanina, koji je osudio praksu naručenih konkursa koje sprovodi Ministarstvo održivog razvoja i turizma „u kojima se arhitekti takmiče zavezanih usta, ruku i nogu, u kojima na kraju svi gube, a ponajviše naš prostor. Ubijeđen sam da učešće na takvim konkursima više nikom ne služi na čast”, kazao je Ašanin.
Komentarišući uslove pod kojima se odvija konkurs za područje Miločera i kontakt zone Svetog Stefana koja nije „pokrivena” planskom dokumentacijom i koje se nalaze van građevinskih zona definisanih PPO Budve GUP-om priobalnog pojasa Opštine, kao i činjenicu da stanove i vile za prodaju predviđene u miločerskom parku Vlada proglašava objektima od opšteg interesa, Ašanin navodi: „Pozivate arhitekte da postanu instrument u službi precizno definisanog investicionog plana i to u prostoru koji je i u fizičkom i u simboličkom smislu poslednji void u kome tinja nada da možda još uvijek nismo bespovratno uništili našu obalu. Pozivate ih da se svrstaju u krug privilegovane ćuteće klijentele koja radi isključivo za novac, srozavajući svoju struku na nivo uslužne djelatnosti. Možda vam dosadašnja utilitaristička tišina i intelektualna atrofija crnogorske arhitektonske scene daju za pravo da se tako ponašate, ali je način na koji arhitekte već duže vrijeme pozivate da služe interesima privatnog kapitala postao isuviše vulgaran.
Zato vam zahvaljujem na pozivu. Ne želim da glumim u lošoj simulaciji arhitektonskog nadmetanja…”, napisao je Ašanin u svom reagovanju koje je imalo veliki odjek u javnosti.
Upućeni sagovornici Monitora tvrde kako nema sličnog primjera u Evropi da ministarstva organizuju urbanističko-arhitektonske konkurse. To rade strukovna udruženja ili savezi arhitekata, koja iza svega stoje u stručnom i moralnom smislu. Rezultati pozivnog arhitektonskog nadmetanja za degradaciju ekskluzivnog crnogorskog ljetovališta biće poznati u septembru.
Deklaracija za Miločer
Većina odbornika SO Budva potpisala je Deklaraciju o zaštiti parka Miločer i neposrednog zaleđa ostrva Sveti Stefan koja je donijeta kao reakcija na namjeru Vlade i zakupca da ovaj prostor komercijalizuje.
Inicijativu odbornika nove stranke URA, Radosava Tomovića, podržali su svi odbornici opozicije, dva odbornika SDP-a i jedan iz redova DPS-a. Budvanski parlamentarci traže da se izjašnjavanje o Deklaraciji uvrsti u dnevni red sjednice lokalnog parlamenta. Predlaže se uvođenje zone zaštite kompleksa Miločer i Sveti Stefan u postojećim granicama u kome nije dozvoljena gradnja novih stambeno-poslovnih objekata.
Odbornici osporavaju pravo Vlade da po osnovu novouvedenog člana 60a Zakona o uređenju prostora odobri gradnju u prostoru koji predstavlja kulturno i prirodno dobro od nacionalnog interesa.
Branka PLAMENAC
DANAS, SJUTRA4 sedmice
Izdvojeno2 sedmice
OKO NAS4 sedmice
Izdvojeno2 sedmice
FOKUS2 sedmice
Izdvojeno2 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice