Dva poslanika iz Italije u Evropskom parlamentu izrazili su ove sedmice zabrinutost zbog planova Crne Gore da eksploatiše naftu i prirodni gas u Jadranskom moru. Poslanici Fabio Masimo Kastaldo i Ignacio Korao su zbog toga podnijeli amandman na Nacrt rezolucije Evropskog parlamenta o Crnoj Gori. Oni smatraju da bi eksploatacija nafte u Jadranu mogla da ugrozi životnu sredinu, kvalitet vode i morsku faunu, te su pozvali Crnu Goru da se fokusira na obnovljive izvore energije.
,,Nijedna intervencija u prirodi ne može proći bez uticaja. Stav Vlade Crne Gore je da se ti uticaji u ovom procesu svedu na najmanju mogući mjeru, odnosno, da imamo konkretne mehanizme zaštite, u smislu prevencije kroz upotrebu najboljih rješenja u oblasti zaštite životne sredine, bezbjednosti i zaštite na radu, kao i u smislu definisanja odgovarajućih osiguranja od svih ekoloških rizika, uključujući i korporativne garancije matičnih kompanija”, saopštio je crnogorski ministar ekonomije Vladimir Kavarić najavljujući da će se nacrti ugovora o eksploataciji nafte uskoro naći pred poslanicima u Skupštini Crne Gore.
Činjenica je da na drugoj obali našeg mora, u Italiji, ima gotovo 40 naftnih polja i nešto više od 100 plinskih.
„Ali, kod nas takođe postoji veliki pokret protiv naftnih bušotina koji okuplja ne samo organizacije koje se bave zaštitom životne sredine, već i lokalne institucije, ribare, poljoprivrednike, crkvu i mnoge druge. Kao rezultat, na protestima se okuplja preko 60.000 ljudi”, kaže Matia Loli iz društva Legambiente.
Pristisak na crnogorsku vlast će iz EU biti sve veći, naročito zato što se u Briselu smatra da Crna Gora nije pripremljena za jedan ovako ozbiljan i visokorizičan projekat. Ona nema agenciju za ugljikovodonike, niti kadar obučen i iskusan u organizovanju, praćenju, kontroli i zaštiti od rizika curenja nafte i gasa. Sve će to biti stavljeno do znanja Vladi u Podgorici tokom izuzetno osjetljivog pregovaračkog poglavlja 27, koji se odnosi na životnu sredinu.
„Prijetnje Jadranu s kojima se suočavamo nadilaze nacionalne granice i uspješno se mogu riješiti samo na međunarodnom nivou jer Jadran je jedan, zajednički, i njegova dobra možemo koristiti isključivo na način da istovremeno zajedno štitimo ekološke procese i sisteme”, navodi biolog Mosor Prvan iz Udruge Sunce iz Splita.
Hrvatska je, sudeći prema izjavama budućeg premijera Tihomira Oreškovića, sve dalje od ostvarenja plana prethodne vlade u Zagrebu da „Hrvatska postane malom Norveškom”. On ne skriva da neće dopuštiti istraživanje nafte u Jadranu. ,,Ne daj Bože da se dogodi kakva havarija. Jadransko more je relativno zatvoreno”, kaže Orešković, koji je eventualno sklon razgovarati tek o istraživanju gasa u moru, a nafte samo na kopnu.
Prema riječima Nataše Kovačević iz Green houma, u Crnoj Gori javnost uopšte nije informirana o planovima Vlade po pitanju eksploatacije nafte u Jadranu. „Onog trenutka kada građani i građanke počnu dobijati pravu informaciju o uticaju naftnih istraživanja na njihovo zdravlje i životnu sredinu, njihovo mišljenje se bitno mijenja što pokazuju i najnovija istraživanja”, kazala je ona.
Najveće negativne posljedice bušenja Jadrana predviđaju se za ribarstvo, već u samoj fazi istraživanja, a potom i na turizam. U zemlji kao što je Crna Gora, kojoj je to najvažnija privredna grana i kojoj se turizam bazira na kupanju u moru, tek treba očekivati reakcije turističkih poslenika, te posebno novih investitora u velike smještajne kapacitete.
Jasno je takođe da se naftnim kompanijama veoma žuri, jer je nakon velikog samita UN u Parizu o klimatskim promjenama porasla globalna dinamika po pitanju razvoja tehnologija za korištenje energije Sunca, vjetra i biomase. Takođe, biće sve strožiji ciljevi na međunarodnim i lokalnim nivoima za ispunjavanje kriterijuma za ublažavanje klimatskih promjena.
„Ozbiljan nacionalni strateški zaokret prema tome da budemo zemlja pokretana zelenom energijom je nužnost, ako smo se već 2,5 decenije proglasili ekološkom državom”, kaže direktor ulcinjske NVO Zeleni korak Dželal Hodžić i ističe da je najavljeni početak gradnje vjetroelektrana na planini Možuri, koja pripada opštinama Bar i Ulcinj, hvale vrijedan projekat, jer predstavlja prvu investiciju u oblasti obnovljivih izvora energije u Crnoj Gori.
Vrijednost tog posla, koji bi trebalo da se realizuje od marta, je 80 miliona eura, a instalisana snaga vjetroelektrane je 46 MW, što će činiti ukupno tri odsto proizvodnje električne energije u Crnoj Gori. Ova sredstva će uložiti Enemalta plc, kompanija koja je u većinskom vlasništvu države Malta. Tim povodom je premijer te zemlje Džozef Muskat prošle nedjelje boravio na Možuri.
Hodžić ističe da za grad, kakav je Ulcinj, obnovljivi izvori energije predstavljaju i egzistencijalno i razvojno pitanje. ,,To se posebno odnosi na energiju sunca, koju imamo u izobilju, ali je, na svoju štetu, ne koristimo”, kaže on i navodi da je prosječno godišnje sijanje sunca u Ulcinju preko 2.700 sati.
Podaci govore da je u toku ljetnjih mjeseci insolacija 11,5 časova dnevno, te da se najveći dio električne energije u ulcinjskim domaćinstvima koristi za grijanje vode!? ,,Ako se zna da bi solarni bojler mogao da grije i u noći, zbog tropskih temperatura, te da se sistemi isplaćuju tamo gdje su velike potrošnje tople vode, da je održavanje lako, da se, dakle, smanjuju troškovi, a povećava komfor, onda se nameće jednostavan zaključak da je potrebno brzo donositi odluke u tom pravcu”, zaključuje Hodžić.
Direktiva Evropske komisije postavila je cilj da do 2020. godine, petina ukupne energije koja se koristi u Evropskoj uniji bude proizvedena iz obnovljivih izvora. U Crnoj Gori je postavljen još zahtjevniji cilj: da u finalnoj potrošnji trećina energije bude iz obnovljivih izvora.
Mustafa CANKA
HORIZONTI3 sedmice
FOKUS3 sedmice
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice