Povežite se sa nama

OKO NAS

OSTACI FABRIKE CELULOZE I PAPIRA: Tragovi pljačke

Objavljeno prije

na

„Ušli smo u fabriku celuloze i papira da bi vidjeli u kavom stanju su hale, kako bi ih mogli ponuditi privatnicima i preduzetnicima na korišćenje. Mislili smo da u njima nema ničeg. Tim prije smo bili iznenađeni kada smo u jednoj velikoj hali pronašli desetak ispravnih elektromotora i izvjesnu količinu neprodatog papira. Tamo inače izgleda kao da je prošao cunami, i prosto je nevjerovatno da je bilo šta ostalo”, ispričao je Monitoru jedan opštinski službenik nakon obilaska predstavnika nove opštinske vlasti fabrike celuloze i papira.

Ostaci opreme, elektromotori i gotovi proizvodi biće, kako je rečeno, prodati na licitaciji u najskorije vrijeme. U protekle dvije i po decenije iz ove fabrike je odnošeno sve što je moglo da se odnese. Valja se prisjetiti žalosne priče o zatvaranju i pljačkanju ove nekada najznačajnije fabrike na sjeveru Crne Gore.

Bivša fabrika celuloze i papira Ivangrad otišla je u otpad po odluci rukovodstva AB revolucije, u trenutku kada je samo u magacinima tog socijalističkog giganta bilo opreme i rezervnih djelova u vrijednosti koja bi se danas mogla izraziti makar sa deset miliona eura.

Zvuči nevjerovatno, ali u otpad su otišli čitavi pogoni koji su sa sigurnošću mogli da nastave rad. „Tako je, recimo, kao otpad završila i kompletna fabrika za proizvodnju kreča, koja je radila za potrebe ove kompanije, ali je sigurno mogla da radi i samostalno”, priča posljednji direktor fabrike papira prije privatizacije i konačne propasti Milić Joksimović.

On dodaje da je pod velom tajne i mraka nestao i pogon za održavanje koji je takođe mogao da nastavi da pruža usluge i radi nezavisno od fabrike celuloze.„Sve iz tog pogona je pokradeno”, kaže Joksimović.

On smatra da zatvaranje ove fabrike predstavlja sramotu za one koji su to učinili i da je već tada pokazan diskriminatorski odnos centralnih vlasti prema sjeveru. „Ova fabrika je bila praktično nezadužena u odnosu na druge slične kompanije u Crnoj Gori koje su opstale do danas. Ali kada je to već učinjeno, prosto mi nije jasno zašto nije izvršena segmentacija, pa da pojedini djelovi tog giganta ostanu da rade sami za sebe”, priča Joksimović.

U staro gvožđe, prema njegovim riječima, nije otišla jedino fabrika za proizvodnju tapeta i papirne ambalaže, koja je data podgoričkom Kombinatu aluminijuma i čije mašine su, navodno, i dalje konzervirane u Beranama.

„Zašto se ta fabrike ne pokrene u eri kada se izbacuje plastika i najlon, i kada bi sigurno našla svoje mjesto na tržištu proizvoda ambalaže od papira”, pita ovaj inženjer.

Beranska fabrika celuloze i papira, koja je svojevremeno zapošljavala preko dvije hiljade radnika, pravljena je početkom šezdesetih godina prošlog vijeka a zatvorena je, kao nerentabilna, 1989. godine. Po preporuci komisije na čijem je čelu bio pokojni Risto Vukčević, odluku o zatvaranju, „sa suzom u oku”, saopštio je mladi antibirokrata Momir Bulatović. Neupućeni radnici su s pjesmom otišli na biro rada.

Da apsurd bude veći, neposredno prije zatvaranja urađen je skupi remont, a kanadski stručnjaci su ocijenili da bi fabrika mogla da radi uz optimalan broj zaposlenih koji ne bi prelazio 800. Zatvorena je takođe i nakon što je izvršena takozvana doinvesticija, ili, danas bi kazali, dokapitalizacija, u vrijednosti od preko pet miliona dolara.

„Ta fabrika je bila ‘sveta krava’ i u nju nije trebalo dirati. Kada se od njenih gubitaka oduzmu plate viška zaposlenih, dolazi se do zaključka da je ona zapravo uvijek bila rentabilna. Zato i danas tvrdim da je to bila neshvatljiva odluka”, kaže Joksimović.

Oni koji su radili u fabrici tvrde da je to bio „grad u malom”. Fabrika je imala svoj izvor energije, energanu od 14 megavata, koja takođe nije sačuvana. Magacini prepuni skupocjene opreme, našli su se na udaru lopova.

Krajem devedesetih godina papirni blok ponovo je pokrenut, kada je formirana fabrika papira Beranka. Na ruševinama nekadašnjeg giganta, ovu fabriku je, u jeku jedne od predizbornih utrka, otvorio Milo Đukanović. Pobjednički – nakon razlaza s Bulatovićem. Onda je i Beranka završila u starom gvožđu.

Mnogi koji su radili u fabrici celuloze i papira pričaju kako je ona zapravo sistematski bila na meti sitnijih i krupnijih lopova. Na kraju je ostalo samo željezo u raznim oblicima, bilo da su u pitanju metalne stepenice, cijevi ili mostovi u visokim i nekada nepreglednim halama. I to je nemilosrdno čupano iz spojeva na zidovima. Celulozni blok zato sada izgleda kao da je pretrpio bombardovanje.

„Jednom prilikom digla se čitava hajka na radnike koji su bez dozvole pravili mlinove za kafu, za lične potrebe. A kasnije su nestajali pod velom noći čitavi pogoni i niko nikada nije odgovarao”, kaže naš sagovornik.

Mada su dimnjaci fabrike celuloze i njene ruševne zidine danas spomenik socijalizma, bivši radnici ovog nekadašnjeg giganta ističu da ne treba zaboraviti da je upravo ova fabrika izgrađivala grad i da je sve značajnije u Beranama, pa i aerodrom, građeno za njene potrebe. Oni ne bi željeli da se zaboravi da je to, na žalost, bila prva socijalistička fabrika koja je zatvorena u Crnoj Gori i bivšoj Jugoslaviji, i da su radnici „fabrike sulfatne celuloze i papira” prve ekonomske žrtve antibirokratske revolucije. Tada su krenula raseljavanja i grad je polako počeo da umire.

„S gašenjem ove fabrike uništen je i njen veliki reprolanac i maltene kompletna privreda. Berane je u industrijskom pogledu vraćeno na početak devetnaestog vijeka”, tvrdi Joksimović.

Inženjer Milić Joksimović ukazuje na činjenicu da je, iako uvozi sve količine grafitnog i novinskog papira, Crna Gora dopustila da propadne jedina fabrika papira u državi i širem regionu. On tvrdi da je ova fabrika, prije nego je rasturena i pokradena, imala perspektivu i mogla da radi.

„Ekonomska logika je potpuno na mjestu. Fabrika papira u Beranama bila bi jedina u čitavom regionu. Trenutno nemate nijednu fabriku papira sve do Slovenije. Pogledajte samo kolike su potrebe Crne Gore za finim i novinskim papirima. Tržište postoji, i beranska fabrika bi sasvim sigurno bila potpuno rentabilna”, tvrdi Joksimović.

Onima koji smatraju da za velike fabrike poput ove više nema prostora i da ih je pregazilo vrijeme, ovaj čovjek poručuje da bace pogled na iskustvo iz zapadne Evrope, uključujući Sloveniju, Češku, Slovačku, pa čak i Rumuniju i Bugarsku. Ove države su do danas sačuvale sve svoje fabrike celuloze i papira, dok Crna Gora, pored tolike šume, nije imala želju i potrebu da sačuva jednu jedinu. Na sjeveru. Gdje i dalje živi oko četrdeset odsto ukupnog stanovništva Crne Gore, koji i prema uljepšanoj statističkoj slici čine 52,1 odsto siromašnih u cijeloj državi.

Od velike i bogate kompanije ostalo je svega desetak neukradenih elektromotora i izvjesna količina papira. Od silnog bogatstva, tuga i sjeta. I tragovi pljačke teško sagledivih razmjera.

Tufik SOFTIĆ

Komentari

Izdvojeno

SMRT PORODILJE IZ ULCINJA U BARSKOJ BOLNICI: Dug put do istine

Objavljeno prije

na

Objavio:

Tužilaštvo je pokrenulo istragu o smrti mlade Ulcinjanke Drite Tafe koja je umrla u subotu od komplikacija izazvanih porođajem u Opštoj bolnici u Baru sredinom septembra. Govori se i o nizu drugih tragičnih slučajeva, ali još niko nije spreman da za to preuzme odgovornost iako su sada javnost, a posebno žene, glasnije nego ikada ranije

 

 

Ako smo ranije imali nadu da će se istina o slučaju brzo utvrditi,  nakon nalaza nekakve komisije i izjava direktora Opšte bolnice u Baru Igora Karišika svjesni smo da nas čeka dug i težak put da bi saznali istinu“, kaže za Monitor Hatidže Neljaj,.direktorka ulcinjskog SOS telefona za žene i djecu žrtve nasilja.

Ona ističe da u saradnji sa drugim ženskim organizacijama sa kojima su u Ulcinju u četvrtak organizovali protestno okupljanje pod nazivom Želimo istinu za Dritu,  neće stati. “Dugujemo to Driti, Asmiri, Ajli, Naidi i svim drugim ženama, njihovoj djeci i sebi samima“, poručila je Neljaj.

Iz barske bolnice su kazali, da se tri dana nakon smrti porodilje nijesu oglašavali, “kako bi se provjerile sve činjenice uvidom u postojeću medicinsku dokumentaciju i uzele izjave od svih učesnika u liječenju pacijentkinja Drite Tafa i Asmire Aljošević“.

“Komisija za kontrolu kvaliteta u Opštoj bolnici Bar zaključila je da su u liječenju tih porodilja ispoštovana sva medicinska načela i sva pravila struke, u skladu sa trenutno važećim protokolima“, izjavio je Igor Karišik,  direktor te zdravstvene institucije.

Driti Tafi je 13. septembra urađen treći carski rez. No, tom prilikom je došlo do podvezivanja mokraćovoda. Tafa je hitno upućena u Klinički centar Crne Gore (KCCG), gdje joj je instalirana spoljašnja sonda, kako ne bi došlo do zastoja bubrega. Nakon novih analiza i snimanja, postavljena joj je sonda u organizam, ali je brzo došlo do sepse i u subotu, 2. novembra, Drita je preminula.

Dr Karišik tvrdi da je u barskoj bolnici komplikacija brzo prepoznata i da je pravovremeno reagovano. “Da nije bilo prepoznavanja komplikacije, radilo bi se o ljekarskoj grešci. Da nije pravovremeno reagovano, govorili bismo o krivici. Oba elementa greške i krivice u ovom slučaju nema”, istakao je.

Mustafa CANKA
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 8. novembra ili na www.novinarnica.net

 

Komentari

nastavi čitati

OKO NAS

ULCINJSKI PUT DO LUKE: Studija do nove godine, a onda…

Objavljeno prije

na

Objavio:

Ulcinj je jedini grad na Primorju koji nema luku ili marinu, za kojima je potreba očigledna.  Do kraja godine biće urađen dokument koji će pokazati kojom maršrutom treba dalje ići

 

 

„Ovo je san koji su generacije čekale, i od danas ćemo početi da ga ostvarujemo, vraćajući Ulcinju vjekovnu tradiciju pomorstva. Studija izvodljivosti je prvi korak koji radi Opština Ulcinj za izgradnju luke na svojoj teritoriji. Znamo kako, šta treba raditi da bi Ulcinj imao pomorsku luku i u budućnosti razvijenu djelatnost na moru“, kaže predsjednik Opštine Ulcinj Genci Nimanbegu.

On je prošle sedmice sa predstavnikom hrvatske firme Marecon, čije je sjedište u Rijeci, Ivanom Žigom, potpisao ugovor o izradi Studije izvodljivosti za izgradnju luke u Limanu.

Najavljeno je da će za tri mjeseca inženjeri te kompanije, koji su učestvovali u izgradnji pomorskih građevina duž cijele hrvatske obale, izraditi ovaj dokument koji će pokazati što je optimalno da se napravi ispod zapadnih zidina ulcinjskog Starog grada: marina ili luka.

Iz lokalne samouprave tvrde da će se nakon toga krenuti u izradu glavnog projekta, koji bi trebao biti gotov početkom 2026. godine, a da bi radove na budućem objektu morala da finansira Vlada Crne Gore.

Ideju o gradnji jednog takvog objekta u Limanu pozdravila je i opozicija u Ulcinju navodeći da ovaj grad sa svojim geografskim položajem, slavnom pomorskom tradicijom i turističkom budućnošću zaslužuje da ima luku.

Daleko je, dakle, još do prave luke ili marine u Ulcinju. Oni sa boljim pamćenjem sjetiće se da je u ljeto 2018. godine, upravo u zgradi lokalne uprave, predstavljen projekat izgradnje marine u Limanu koja je trebalo da ima oko 160 vezova, za plovila veličine od 5-15 metara. Navodilo se da bi “ta marina sa Pristanom, kao najfrekventnijim dijelom grada, bila povezana tunelom ispod Starog grada, a koji bi bio širok četiri metra, te isto toliko visok. Iz tunela bi lift vodio prema Starom gradu.”

Iz Opštine su optimistički poručivali da se do kraja godine mogu završiti sve administrativne procedure i nakon toga krenuti u traženje investitora. Ali, eto, poslije punih šest godina lako se može zaključiti da u akvatorijumu Limana nema ničega novog dok na tom prekrasnom dijelu ulcinjske obale niču nove zgrade i apartmani.

Prije dvije godine iz Vlade Crne Gore je objavljeno da bi, nakon ekološke rekonstrukcije, najbolje bilo da se marina nalazi u Port Mileni, koja je prirodna marina i koja je oduvijek bila mjesto gdje su u slučaju nevremena vlasnici čamaca sklanjali svoja plovila.

I Prostorno-urbanističkim planom Ulcinja je na Port Mileni predviđena izgradnja marine i privezišta sa 100 vezova. Prema procjenama eksperata iz osamdesetih godina 20. vijeka, marina u Port Mileni trebalo je da ima oko 400 vezova. Međutim, zbog ogromne nelegalne gradnje i uzurpacije opštinskog zemljišta u protekle četiri decenije moralo je doći do drastičnog umanjenja gabarita jednog takvog objekta.

Zato su se Ulcinjani, posebno ribari, morali zadovoljavati tek lučicom Kacema, koja se nalazi ispod istočnih zidina Starog grada, ali koja je u vrijeme jačeg nevremena nefunkcionalna, pa oni svoja plovila moraju izvlačiti na kopno ili ih sklanjati u Port Milena ili u Bojanu.

Već godinama se najavljuje i gradnja ribarske luke na početku Velike plaže, na prostoru od oko 81.000 metara kvadratnih, sa oko 80 vezova,. Sredstva za ovaj projekat obezbijeđena su iz programa MIDAS 2 sa Svjetskom bankom još 2018. godine.

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je saopštilo da očekuje da će građevinski radovi na rtu Đerane početi nakon ljetnje turističke sezone 2025. i da će izgradnja ribarske luke trajati dvije godine. Vrijednost radova procjenjuje se na 15 miliona eura.

“Ulcinj je dijete mora. Stoga je on uvijek napredovao postajući znamenito pomorsko, gusarsko ili trgovačko mjesto, kada su njegovi stanovnici bili okrenuti moru i Mediteranu. Posljednjih decenija smo, na svoju štetu, išli nekim drugim putevima. Sada je pravo vrijeme da se vratimo na staru maršrutu kako bi izgradnjom luke i/ili marine ovaj grad krenuo u novu razvojnu fazu”, kaže ulcinjska novinarka Arjona Resuljani.

Ona smatra da je realizacija projekta luke uz još nekoliko drugih infrastrukturnih objekata i izgradnju većih hotela preduslov da Ulcinj bude, kako to vole kazati naši zvaničnici, najveća razvojna šansa Crne Gore za 2030. godinu, odnosno veliki regionalni centar turizma.

 

Planovi za luku već gotovo pet stoljeća

Iako je Ulcinj imao prirodne luke (Valdanos, rijeka Bojana i Port Milena) koji su brodove štitili od južnih i sjevernih vjetrova, ipak je vazda postojala potreba da se bliže gradu sagradi veća luka. O tome je, na primjer, vladu u Veneciji izvjestio mletački sindik Đustiniani, koji je u Ulcinju boravio 1553. godine u studijskoj posjeti. On je predlagao da se od Starog grada u pravcu istoka napravi lukobran i da Mala plaža postane luka za ulcinjske brodove.

Ni ta se ideja nije realizovala, a Ulcinj je tri stoljeća kasnije imao oko 400 malih i velikih brodova, odnosno jednu od najvećih flota na čitavom Mediteranu.

Mustafa CANKA

Komentari

nastavi čitati

Izdvojeno

KAKO JE NOVINAR SAŠA RADOVIĆ POSTAO PERSONA  NON GRATA U OPŠTINI ZETA: Karleuša, priganice, mediji  i politika

Objavljeno prije

na

Objavio:

Na ovogodišnji Dan zetskih kolača i priganica koji  je predstavljen kako  najveći spektakl  u istoriji ove mlade opštine zbog nastupa Jelene Karleuše,  sjenku je svojim izvještavanjem, tvrde u Opštini Zeta, bacio novinar RTCG Saša Radović. Traže od rukovodstva Javnog servisa da ga oštro kazni, a oni su sa svoje strane novinara proglasili personom non grata

 

 

Pjevačica Jelena Karleuša je proteklog vikenda održala koncert u okviru festivala Dan zetskih kolača i priganica u kompleksu Plavnica u Zeti. Pred početak koncerta u Zeti saobraćajni haos, pa su mediji saopštili da je i muzička zvijezda od gužve jedva uspjela da dođe do bine.

Najveći muzički događaj od osnivanja ove opštine poklopio se sa praznovanjem Svete Petke. A pjevačicin  nastup je javno u televizijskoj emisiji ranije dogovorio poslanik Demokratske narodne partije Milan Knežević.

,,Zeta, čuvena po svojoj bogatoj istoriji i tradiciji, dočekala me je kao niko nikad. Hvala svima koji su bili u nepreglednim kilometarskim kolonama, hvala policiji Crne Gore, hvala Milanu Kneževiću i ministaru saobraćaja Maji Vukićević na divnom gostoprimstvu. Znam da mene Crnogorci vole kao i ja njih, ali je ovo prevazišlo sva moja očekivanja iako su mnogi govorili da ja u Podgorici neću zapevati”, izjavila je nakon koncerta Karleuša.

Njen koncert  bio je zakazan za 9. maj ove godine, ali ga je uprava Hotela Podgorica otkazala. Odluka je uslijedila nakon javnog Karleušionog oglašavanja povodom pitanja Rezolucije o Srebrnici. Ona je između ostalog navela da ,,Crna Gora po ko zna koji put glasa protiv Srbije, a da se pola Crnogoraca nalazi u toj istoj Srbiji i ne vidi neki moralni problem ili politički problem”. Onda je održala lekciju iz ,,istorije”, balkanskim narodima: ,,Jer svakom Crnogorcu je ded Srbin, svakom Hrvatu je ded ubijao Srbe, svakom Bošnjaku ded nije došao ni iz Turske, ni iz Saudijske Arabije jer smeta ono “ić” i razumevanje srpskog jezika, a svakom Albancu sa Kosova je ded bio u plemenskoj bandi koja je napadala srpsku vojsku koja se povlačila prema Grčkoj u Prvom svetskom ratu”.

Da se vratimo u sadašnjost. Dodatnu pozornost na ovaj spektakl, kako karakterišu iz Opštine Zeta, privukao je novinar RTCG Saša Radović svojim izvještavanjem o njemu. Radović poznat po svom opuštenom stilu izvještavanja, kao i po zabavno-humorističkom serijalu Zabjelo Republika, pitao je direktoricu Turističke organizacije Tatjanu Bojanić zašto je izbor baš pao na Karleušu, i da li (aludirajući na njen repertoar i stihove pjesme ,,Karli bič“)  „kokain ide s priganicama. Nakon uključenja tvrdi da ga je Bojanić upitala ,,Znači tako vi radite? A ostajete li duže da snimate?, pa dodala ,,U redu, snimite to što ste mislili, pa ćemo poslije toga razgovarati!”

,,Tu rečenicu sam, kao dugogodišnji novinar, koji je prošao mnogo toga, shvatio  kao direktnu prijetnju. Na šta je mislila tačno, mogu samo da pretpostavim, i kako bi ona ili neko drugi, ‘razgovarao’ sa mnom i ‘učio’ me poslu novinara”, saopštio je Radović. Dodao je da su odmah otišli sa manifestacije: ,,Sve ovo se dešavalo pred vozačem i snimateljem TVCG kao svjedocima. Danas sam cijeli dan pretrpan porukama. Ne samo iz Crne Gore, nego iz cijelog regiona, i 99 posto je pohvalno. Mene sada brine da će uticaj i pritisak politike i političara me po ko zna koji put kazniti u mojoj kući, TVCG i osjećam zabrinutost i stres. Nadam se da će oni koji rukovode kućom znati da se odupru tome”.

Da je bojazan novinara bila s razlogom, odmah su potvrdili iz Opštine Zeta koji su zatražili od RTCG da kazni Radovića zbog kako tvrde, ,,skandaloznog i nedopustivog” izvještavanja. ,,Manifestacija ,,Dani zetskih kolača i priganica” koju su posjetile hiljade i hiljada građana iz svih gradova Crne Gore i regiona od ranih jutarnih časova, prošla je bez ijednog incidenta, jedino se Saša Radović, porijeklom Zećanin, osjetio fizički ugrožen od Tatjane Bojanić. Iako televizijski snimak pokazuje da je jedino gospođa Bojanić trebalo da strahuje od fizičkog nasrtaja Radovića”, saopštili su iz Opštine Zeta.

Reagovali su i iz Sindikata medija koji su političare koji konstruišu i pozivaju na kažnjavanje, podsjetili na Zakon o nacionalnom javnom emiteru koji govori o nezavisnosti novinara: „Novinar i drugi zaposleni koji učestvuje u kreiranju programskog sadržaja Javnog medijskog servisa nezavisan je u svom radu i djeluje u interesu javnosti”. I upozorili da po istom zakonu ,,ne može prestati radni odnos, ne može mu biti umanjena zarada, promijenjen status u redakciji ili utvrđena odgovornost zbog stava ili mišljenja koje je izrazio u skladu sa profesionalnim standardima i programskim pravilima.“

Opština Zeta se žalila generalnom direktoru Borisu Raoniću i Savjetu RTCG. Traženo je da se pokrene hitna istraga u vezi sa postupanjem novinara Saše Radovića, kao i da se on disciplinski kazni.

,,Podsjećamo i da je pitanje etike nadležnost ombudsmana kojeg Javni servis uporno nema, da Savjet Javnog servisa ni na koji način ne može da preuzme ulogu ombudsmana ili kažnjava zbog načina na koji neko izvještava, a da Javni servis od aprila kada je donijet nezakonti Etički kodeks nije u stanju da formira etički odbor koji bi mogao da pokrene pitanje disciplinske odgovornosti”, upozorili su iz Sindikata medija.

Iz Opštine Zeta nijesu se zaustavili na ovome – zbog najave koncerta, kako tvrde u TO Zeta, svjetski poznate dive, Opština je najavila da će obavijestiti i Delegaciju EU u Crnoj Gori i sve relevantne adrese. Naveli su i da Radović,,u kontinuitetu sije mržnju i pokušava da diskredituje ljude koji imaju karijeru o kojoj on vjerovatno može samo da sanja“. Da je stvar otišla predaleko govori i to da je Opština Zeta proglasila novinara  personom non grata sa kojim neće imati više nikakvu saradnju, jer je, kako saopštiše,  on kao zetski potomak vrijeđao njih i njihove goste.

Predrag NIKOLIĆ

Komentari

nastavi čitati

Izdvajamo