Da li je do velikih očekivanja ili nerealnih obećanja, tek skoro nijedno obećanje građanima nije ispunjeno. Vlast je kao spas lansirala program Evropa sad. Nećemo dugo čekati da vidimo hoće li zaživjeti

Godina na izmaku  dočekana je tiho uz nadu da će nakon promjene trodecenijske vlasti biti bolja od prethodnih. Problemi su se mogli naslutiti i krajem protekle godine kada nije usvojen budžet, a do dogovora i njegovog usvajanja je došlo tek nakon pola godine – sredinom juna.

Kohabitacija između predsjednika države i nove vladajuće većine odmah je zapala u ćorsokak, odbijanjem Đukanovića da potpiše u Skupštini usvojene zakone, među kojima i Zakon o slobodi vjeroispovijesti. Krajem januara  Skupština je ponovo usvojila zakone pa je Đukanović po slovu zakona bio primoran da ih potpiše.

Očekivanja da će se DPS reformisati nakon izbornog poraza, pala su u vodu nakon kongresa ove stranke krajem januara. Đukanović je ostao neprikosnoveni lider, a iz vrha stranke su elimisani partijski veterani – bivši premijer Duško Marković, bivši ministar i predsjednik Opštine Nikšić Milutin Simović i bivši ministar i potpredsjednik Skupštine Branimir Gvozdenović.

Prvi zahtjevi za rekonstrukciju Vlade zabilježeni su već u januaru od strane Pokreta za promjene. Od tada do sada DF uporno insistira na rekonstrukciji, rušenju, ili kakvom god modelu nove Vlade u kojoj će ući članovi ove stranke. Funkcioneri DF-a  najavljivali su čak i proteste protiv ,,sopstvene” Vlade.

Prvih dana februara Apelacioni sud Crne Gore  je ukinuo prvostepenu presudu u slučaju Državni udar. Objašnjeno je da je ukinuta jer su počinjene  bitne povrede odredaba krivičnog postupka. Andrija Mandić i Milan Knežević koji su u ovom procesu nepravosnažno osuđeni na po pet godina zatvora poručuili su da imaju ozbiljnu namjeru da se suoče sa svima koji su im montirali lažni sudski proces, a kao nalogodavca su označili Mila Đukanovića. Iz Demokratske partije socijalista ocjenili su da je odluka Apelacionog suda donijeta u atmosferi kontinuiranih pritisaka nove većine na pravosudne institucije.

Specijalni tužilac Milivoje Katnić i pored najava da će momentalno podnijeti ostavku ako tužilaštvo ne ispuni očekivanja u slučaju Državni udar, ostavku nije podnio. Do danas. Vladajućim partijama, koje tokom cijele godine nijesu mogle da se dogovore oko izbora Tužilačkog savjeta, Katnić je dobrodošao kao opravdanje što pravna država nije uspjela da zaživi, kako su obećali i kako du građani očekivali.

Premijer Zdravko Krivokapić nastavio je da se čudno ponaša u dodiru sa crkvenim ritualima – ljubljenje odra, pričešće iz iste kašike u jeku pandemije, i ostale bogougodnosti… Premijer je tokom cijele godine izbjegavao da se vakciniše i da primjer građanima zemlje koja je tokom jeseni bila u samom svjetskom vrhu po broju oboljelih. Javnost je morala da trpi priče da je medicinski fenomen i da ima ogroman broj antitijela.

Ministar pravde i ljudskih i manjinskih prava Vladimir Leposavić je krajem marta u Skupštini povodom Srebrenice izjavio kako je spreman da prizna da je učinjen genocid tek kada se to nedvosmisleno utvrdi. Presude međunarodonog suda u Hagu – ne važe.  Nakon pritiska stranaca i dijela javnosti, premijer je zatražio njegovu smjenu. Realizovana je u junu. Tada je izglasana i Rezolucija o Srebrnici, koja je izazvala bijes DF-a iz kojeg su optužili premijera, Demokrate i URA-u da su u saradnji s DPS-om proglasili Srbe za genocidan narod. Najavili su  mogućnost vanrednih izbora i protesta. Uključila se i zvanična Srbija, čiji je državni vrh optužio Crnu Goru da donošenjem Rezolucije o genocidu u Srebrenici radi protiv srpskog naroda.

Uoči lokalnih izbora u martu šef države i DPS-a Đukanović optužio je svoje političke protivnike za izdaju države, povampirenje politike ’90-ih, te pripadnost Srpskom svetu – novoj oznaci za projekat velike Srbije.  Nije pomoglo. I pored najviše osvojenih glasova, nakon dvije decenije DPS je izgubio vlast u Nikšiću, a početkom decembra i u Mojkovcu i Cetinju.

Tokom proljeća kroz crnogorske gradove defilovale su patriotsko-komitske autokolone. U toku jedne od njih u martu u Bijelom Polju napadnut je i pretučen novinar Sead Sadiković. Dio ,,patriotskih” medija je sve učinio da Sadikovića predstavi kao napadača.

Tokom proslave Dana nezavisnosti, 21. maja, na Cetinju je razvijena najveća crnogorska zastava, veličine 5000 kvadrata i teška 700 kilograma. Nekako u isto vrijeme, Prijestonica je objavila da joj je propao posao sa  firmom Montenegro Bio Science o proizvodnji industrijske konoplje, poput neslavnog poduhvata sa otvaranjem fabrike čokolade.

Život je tekao. Početkom aprila, nakon mjesec i po, u 10 crnogorskih opština bašte kafića počele su ponovo da rade. A 4. maja, nakon mnogo peripetija i kašnjenja u nabavci vakcina, počela je masovna vakcinacija građana protiv korona virusa.

Nacionalni savjet za borbu protiv korupcije na visokom nivou je, krajem aprila, objavio da je 175 javnih funkcionera od bivše vlasti dobilo stanove ili stambene kredite po povoljnim uslovima iako su mnogi već imali stanove. Stanove i povoljne kredite Vlada je dijelila i sudijama  tužiocima iako je zakonom bilo propisano da u cilju očuvanja njihove nezavisnosti to rade Sudski i Tužilački savjet i Ustavni sud. Bivša vlast je sa stanovima i kreditima pripomogla ukupno 580 osoba i u tu svrhu potrošila 25 miliona eura. Nakon što je ova informacija objavljena pojedini su se branili da su nezakonite  privilegije zaslužili.

Da se na regule  slabo privikavaju i u novoj vlasti potvrdio je ministar ekologije, prostornog planiranja i urbanizma Ratko Mitrović. On je u TV emisiji priznao da je, nelegalno, već oko 30 godina pomalo gradio kuću na selu u zaleđu Budve. Nakon osude javnosti, premijer je presudio da Mitrović ostaje ministar uz obrazloženje da nije ništa nelegalno uradio otkada je stupio na funkciju.

Premijer Krivokapić se krajem maja naprasno obreo u Beogradu. Da, kako je rekao, usaglasi datum potpisivanja Temeljnog ugovora sa SPC-om. Iz crkve su ga optužili da je tom prilikom ugovor u Beogradu  trebao i da se potpiše. Pridružio se i DF koji je uz optužbe za izdaju  tražio  da premijer podnese ostavku. Demokrate i URA su tada odbili taj zahtjev.

Uprkos epidemiji, Vlada je odlučila da otvori granice tokom ljetnje turističke sezone. Sezona je bile veoma uspješna, prihodi do kraja septembra iznosili su 700 miliona eura.

U jeku sezone  jedna od najčuvenijih klasičnih superjahti Kristina O, koja je nekada pripadala Onazisu, uplovila je u marinu Porto Montenegro u Tivtu. Tada je i  Ministarstvo finansija i socijalnog staranja odlučilo da se za 8.164 korisnika materijalnog obezbjeđenja i 16.343 penzionera sa najnižom penzijom podijeli po tri litra ulja!

Česta poskupljenja goriva i namirnica doveli su do pada kupovne moći, pa je Vlada ograničila osnovnu cijenu hljeba na 50 centi.

Krajem avgusta desila se i najveća zapljena kokaina u istoriji Crne Gore. Policija je zajedno sa Upravom prihoda i carina u magacinu u Zeti oduzela skoro tonu i po ove droge. Droga je otkrivena u pošiljci banana koje su stigle iz inostranstva u luku Bar. Uhapšeni su Budo i Marijana Krstović koji negiraju povezanost sa švercerima i tvrde da im je sve namješteno. Procjenjuje se da je vrijednost zaplijenjene droge preko 100 miliona eura.

Tenzije oko ustoličenje mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija u Cetinjskom manastiru trajale su tokom cijelog ljeta, uz optužbe vlasti i opozicija za provociranje sukoba. Dotadašnji episkop budimljansko- nikšićki Joanikije izabran je, krajem maja, na Saboru Srpske pravoslavne crkve u Beogradu za novog mitrolopita crnogorsko-primorskog. Barikade, probijanje pilicijskih kordona, suzavci, gumeni meci, obilježili su ustoličenje 5. septembra na Cetinju. Epilog – više od 50 građana i policajaca povrijeđeno tokom sukoba na Cetinju, uz veliku sreću da nije došlo do žrtava.

U okviru globalne istrage o of-šor kompanijama pod nazivom Pandora papiri, a koju je vodio međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara u saradnji s partnerima iz 117 zemalja, početkom oktobra, MANS je otkrio tajne poslove predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića i njegovog sina Blaža koji su sklapali tajne ugovore o upravljanju imovinom skrivajući se iza komplikovane mreže kompanija na više of-šor destinacija. Glavni specijalni tužilac Katnić je to toliko ozbiljno shvatio da je od Đukanovića zatražio pismeno izjašnjenje. Objasnio je da su pitanja  greškom stigla na adresu premijera Krivokapića.

Specijalni izaslanik Sjedinjenih Država za Zapadni Balkan Gabrijel Eskobar u novembru je posjetio Crnu Goru. Nakon posjete plasirane su teze o povlačenju Đukanovića iz politike i formiranju manjinske vlade koja bi mogla da utiša tenzije i napravi iskorake na zakočenom putu u EU. Đukanović je izjavio da niko iz međunarodne zajednice od njega nije tražio da se povuče. Lideri URA-e, CIVIS-a, SNP-a i manjinskih nacionalnih  stranaka – potpisali su, sredinom decembra, Memorandum o saradnji.

Premijer Krivokapić je početkom godine obećavao da će postavljanje u institucijama javnog sektora biti sprovedeno u skladu sa načelom kompetentnosti kandidata. Desilo se sasvim suprotno, kao i ranije, presudna je bila partijska knjižica. Po dubini smo dobili partijsku podjelu izbornog plijena.

Zakon o porijeklu imovine bio je najavljen do kraja proljećnog zasjedanja Skupštine. Ništa od toga. Sada se Zakon o oduzimanju imovine stečene kriminalom najavljuje za početak sljedeće godine.

Naposljetku, Vlada je obećala realizaciju projekta – Evropa sad. To podrazumijeva povećanje minimalne zarade na 450 eura i svih zarada za najmanje 17 odsto. Za početak, Evropa sad,  mora  da prođe glasanje  u parlamentu. Ostalo je u božjim, i u rukama ministra finasija Milojka Spajića.

Predrag NIKOLIĆ