Mještani Murine su Monitoru dostavili video materijal i fotografije koje su nedavno napravljene u rejonu Murinska rijeka, na kojem se vidi za sječu doznačeno stablo molike. Nije jedino, kažu
Mještani Murine zatražili su od nadležnih institucija da hitno reaguju zbog toga što je neko od šumskih radnika na teritoriji te varošice doznačio za sječu jedno ili više stabala zakonom strogo zaštićene endemske vrste molike. Do odlaska ovog broja Monitora u štampu, po ovom pitanju niko, međutim, nije zvanično reagovao.
Murinjani su Monitoru dostavili video materijal i fotografije koje su nedavno napravljene u rejonu Murinska rijeka, na kojem se vidi jedno od doznačenih stabala. Da ovo stablo molike nije i jedino, to je, kažu, sasvim izvjesno.
„Snimak i fotografije koje smo napravili govore vam sve o tome koliko se vodi računa o tome gdje se sječe i šta se sječe. Ljude preganjaju, tuže i sude im za pola kubika trule borovine, a u ovakvim situacijama ništa se ne preduzima. To vam je Crne Gora, i to vam je crnogorsko pravosuđe“ – kazao je jedan od stanovnika Murine.
Na video snimku i fotografijama koj se nam dostavljene, vidi se metalna pločica na stablu, sa oznakom „doznaka 2066078“.
„Ova doznaka vjerovatno datira od prošle jeseni. Pečat od čekića se ne vidi dobro zbog toga što ga prekriva smola koja se u međuvremenu razlila, tako da ne možemo znati ko je vlasnik pečata, odnosno koji je šumar izvršio doznaku, ali to uostalom treba nadležni da utvrde“ – kazao je taj mještanin Murine.
Upravo u februaru ove godine iz štampe je izašla monografija „Molika u Crnoj Gori“ autora Dragana Markovića, dipl. inž. šumarstva i Dragana Otaševića, magistra šumarstva. Molika (Pinus peuce) je vrsta drveća koja sa botaničkog i šumarskog aspekta predstavlja jedan od najinteresantnijh elemenata dendroflore Balkanskog poluostrva.
Ona predstavlja tercijarni relikt i endemit Balkanskog poluostrva. Autohtona je u Crnoj Gori, Srbiji, Makedoniji, Bugarskoj, Albaniji i Grčkoj. Raste u visokim planinama na nadmorskoj visini od 1300 m do 2100 m.
Moliku je otkrio njemački botaničar Avgust Grizebah 1839. godine na Pelisteru u Makedoniji. U Crnoj Gori moliku je otkrio botaničar Josif Pančić 1871. godine u Vasojevićima na planini Sjekirici iznad sela Gračanice, zapisali su autori monografije.
Molika raste na planinama sjeveroistočne Crne Gore, uglavnom na centalnim Prokletijama i njenim produžecima u pravcu sjevera, koje čini više visokih planinskih vijenaca, kao i na Visitoru. Areal molike u Crnoj Gori prostire se od Bjelasice na zapadu, Gusinja na jugu, do Belega (2006 mnv) na sjeveroistoku. Dužina ovog prostora po pravcu jugozapad-sjeveroistok, od Trojana do Belega, je oko 60 km.
Stare šume molike, prašumskog karaktera, sačuvane su na manjoj površini na Zeletinu.
Najdeblje stablo molike nađeno je na Zeletinu, prečnika 188 cm, visine 25 m. Na Zeletinu je takođe kod jednog stabla molike procijenjena starost oko 650 godina. Najviša izmjerena visina je 36,5 m na Visitoru (Nenova gora). Na Zeletinu stabla prečnika preko 1 m nisu rijetkost.
Molika svojim ekološkim, ekofiziološkim i horološkim osobinama pripada ugroženom dijelu genofonda i zaslužuje zaštitu u okviru flore i vegetacije visokih planina.
Rešenjem Republičkog zavoda za zaštitu prirode (Sl.list CG 76/2006 ) stavljena je pod zaštitu čime je zabranjena njena sječa i korišćenje. Veliki dio šuma molike nalazi se u okviru NP Prokletije, šume od Trojana pored albanske granice do kote Tromeđa (2366 m) na Bogićevici.
Molika se, po svom habitusu, s pravom može nazvati kraljicom crnogorskih šuma. Razloga za to krunisanje ima više nego dovoljno. Elegantna piramidalna i gusta kruna i visoka i vitka stabla čine je posebnom.
Upravo na prostoru Zeletina je prije nekoliko godina raniji koncesionar posjekao čak pet hiljada kubika molike. Šumarska inspekcija je tada podnijela krivičnu prijavu protiv tog koncesionara, ali od tada do danas se ne zna šta se desilo sa tom prijavom, odnosno nikakav postupak nije poveden.
Drugi, dobro obaviješteni insajder iz službi vezanih za gazdovanje šumama, za Monitor je objasnio da je Uprava za šume suprotno zakonu vršila doznaku molike 2009. godine, i to upravo na području planine Zeletin.
„Ja ne isključujem mogućnost da Uprava za šume nije znala u tom trenutku da je nekoliko godina ranije stupio na snagu zakon kojim je molika kao četinarska vrsta zaštićena. Oni su jednostavno doznačivali za sječu. To, međutim, ne opravdava tadašnji menadžment Uprave za šume i oni su trebali da krivično odgovaraju. Vjerujem da su tada i podnesene neke krivične prijave, ali šta je bilo sa tim prijavama, i zašto ništa nije pokrenuto sa mrtve tačke, nije mi poznato“ – rekao je taj sagovornik.
Da doznaka stabla molike koja je Monitoru dojavljena nije slučajna, govori u prilog i provjerena činjenica da je prošle godine, u jesen, jedna kooperativa, odnosno bivša zemljoradnička zadruga, koja je imala pravo na sječu šume, posjekla veliki broj molike na teritoriji plavske opštine.
„I ovaj slučaj je prijavljen, ali nema nikavog epiloga“ – dodao je taj dobro obaviješteni insajder.
Stanovnici Murine koji su se javili našem nedjeljniku ističu da su ogorčeni zbog toga, a posebno zbog činjenice da se nastavlja stara praksa, i da je ponovo došlo do doznačavanja stabala molike.
„Nama je ranije rečeno da je molika zakonom zaštićena i da je nemoguće doznačiti u bilo kakvom stanju. To znači čak ni ako se radi o stablu koje je eventualno oboljelo, o takozvanoj izvali, osušenom stablu, a o zdravom stablu da ne pričamo“ – kazali su oni.
U Mjesnoj zajednici Murino podsjećaju da je to odjeljenje i područje koje pokriva Uprava za šume Područna jedinica Plav. Oni kažu i da znaju ko je šumar na tom terenu, ali da treba neko u čijoj je to nadležnosti da saopšti i podnese krivičnu prijavu.
„Mi ne želimo nikoga unaprijed da optužujemo. Obzirom da se ne vidi jasno pečat, neka se sprovede istraga. Sigurno je da ovo nije slučajno i da se pretragom terena može naći još doznačenih stabala molike. Možemo i mi to da radimo, ali to je posao za inspekciju“ – ističu mještani Murine.
Na području plavske opštine i teritorije Mjesne zajednice Murino, proteklih godina koncesionari su napravili veliki broj krivičnih djela, kada su na Čakoru bespravno posjekli čitava šumska odjeljenja koja nisu uopšte bila doznačena. Zbog toga niko nije do sada odgovarao. Ništa čudno, ako se zna da nema odgovornosti čak ni za doznaku i sječu molike u carstvu tajkuna i koncesionara.
Tufik SOFTIĆ
Izdvojeno4 sedmice
SVIJET4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno2 sedmice