Sjever Crne Gore odavno je postao jedan od najvećih ,,izvoznika” krupnih narkodilera prema zemljama zapadne Evrope, pa i preko okeana, koji se potom vraćaju u svoja rodna mjesta da peru novac zarađen od prodaje droge, najčešće ulaganjem u nekretnine. Veliki broj velelepnih građevinskih objekata u sjevernim gradovima nikao je, ili i dalje, niče na ,,bijelom prahu”.
Tako, primjera radi, nekoliko kupaca nekretnina u stambeno- poslovnom centru u Rožajama, čiji je vlasnik Velija Hot, ovih dana strahuju da bi mogli ostati i bez objekta i bez para koje su za njih dali, nakon što je policija raspisala potjernicu za Hotom zbog sumnje da je gradeći, između ostalog, i ovu veliku zgradu u centru grada na Ibru oprao novac stečen od šverca droge.
Podgoričke Vijesti pišu da su građani Rožaja najavili da će ukoliko ostanu bez kupljenih prostora u toj zgradi i novca tužiti državu, jer je sumnjivom investitoru prodala zemljište i dala potrebne dozvole kako bi kroz izgradnju zgrade prao prljavi novac.
Stambeno-poslovni objekat Velije Hota prostire se u osnovi na šesto kvadrata. Na prva tri sprata su poslovni, a na preostala četiri stambeni prostori. Zemljište u centru grada Hotova firma Eurocentral kupila je na tenderu za 450 hiljada eura. Odluka o prodaji opštinskog zemljišta ovom narkodileru donesena je i potvrđena na sjednici lokalnog parlamenta. Prema zakonu koji je važio 2007. godine, građevinsku dozvolu za objekte od preko hiljadu kvadrata izdala je Vlada, odnosno resorno ministarstvo.
Prema pisanju Vijesti firma Eurocentral ostala je Opštini dužna osamdeset hiljada eura, zbog čega je tužila kupca i dobila spor. Iako je ova presuda pravosnažna, još nijesu naplatili novac, jer je žiro-račun Eurocentrala u blokadi. Hot je, navodno, na ime duga nudio Opštini stambeni ili poslovni prostor, ali iz lokalne uprave ovu kompenzaciju nijesu prihvatili.
Hot je samo jedan od narkodilera na sjeveru koji su nesmetano nastavili da rade i poslije pada velikih narko ,,imperija” Kalić i Šarić. Monitor je ranije, u jednom od tekstova o švercu droge, opisao situaciju kada je početkom dvijehiljadite godine jedan od braće Šarić, u kasnim večernjim satima, zaustavljen u rutinskoj saobraćajnoj kontroli na Rudešu kod Berana, iz pravca Rožaja. Budući da su u tom periodu Šarići bili samo ,,bezbjednosno interesantne osobe”, saobraćajni policajac se javio dežurnom inspektoru u policiji, od kojeg je dobio nalog da vozača dovede u stanicu.
,,Tu je trebalo da bude obavljen informativni razgovor. Ništa posebno, ali jednostavno da vidimo gdje je bio, sa kim i tome slično”, prisjeća se Monitorov izvor iz policije.
Ispitivanje nije trajalo dugo, kada je u prostoriju gdje je Šarić priveden ušao jedan službenik tadašnje državne bezbjednosti. Rekao je inspektoru da ne bi trebalo da ga dalje zadržava i da on garantuje za njega.
,,Inspektor je bio mlad, na početku karijere. Poslušao je kolegu iz državne bezbjednosti, valjda da mu se ne bi zamjerio. Bezbjednjak ga je zauzvrat poveo na piće. Dok su sjedjeli u obližnjem kafeu, bezbjedanjaku je zazvonio telefon. Sa druge strane bio je Safet Kalić, koji se službeniku državne bezbjednosti zahvalio što su mu učinili uslugu i pustili prijatelja”, priča izvor iz policije.
Taj slučaj je odavno zaboravljen, ali svjedoči o tome da je između pljevaljskog klana Šarića i rožajske Kalićeve grupe, već tada, prije skoro deceniju i po, postojala takozvana konekcija, koja je kasnije konkretizovana i dokazana. Kao i ,,konekcija” sa ljudima iz državne obavještajne službe.
U isto vrijeme međunarodne agencije za borbu protiv droge već su bile ucrtale na mapama ,,avganistansku transverzalu”, na kojoj je Kosovo označeno kao veliko skladište heroina i distributivni centar za Evropu, pa i ostatak svijeta. Mađarski mediji su, recimo, pisali da sa Kosova samo u toku jednog dana izađe oko stotinu kilograma heroina. Jedan zapadni diplomata na službi na Balkanu iznio je procjene obavještajnih izvora da se na području Kosova, Albanije i zapadne Makedonije u svakom trenutku nalazi „bar sedam tona heroina” spremnog za put na Zapad.
U analizi koju je Centar za mir na Balkanu uradio te dvijehiljadite godine, podsjeća se na podatak njemačke policije koja tvrdi da kosovski Albanci izvoze 80 odsto evropskog heroina. U ovoj analizi se navodi da je heroin vrijedan 12 puta svoje težine u zlatu. Kilogram heroina vrijedi na Tajlandu hiljadu američkih dolara, u Kanadi ima veleprodajnu vrijednost 110 hiljada USD, dok mu ulična vrijednost dostiže čak 800 hiljada američkih dolara. Vrijednost heroina koji kroz Tursku, Makedoniju, Kosovo i Albaniju godišnje putuje na zapadnoevropsko tržište još tada je procijenjena na oko 400 milijardi američkih dolara.
U medijima koji se pozivaju na policijske izvore mogu se naći i informacije o tome koje albanske kriminalne grupe kontrolišu granicu prema Crnoj Gori, prvenstveno putni pravac preko Kule. Monitor je u seriji napisa o prekograničnom švercu dobio iz policijskih izvora precizne operativne informacije o tim kriminalnim grupama koje sa Kosova heroin distribuiraju prema zapadu. Odavno je poznato i sa kojim kriminalnim grupama su kosovski narkodileri konektovani u Crnoj Gori.
Kada su pali prvi kilogrami kokaina na putu od Luke u Baru, pa dalje preko Berana i Rožaja, postalo je jasno da su se u ovim gradovima ukrstili putevi droge: heroina, koji je dolazio sa Istoka, i kokaina iz Južne Amerike, odnosno sa druge strane svijeta. Takođe je postalo jasno da su se ukrstili i kriminalni krugovi u ovom regionu, i da veoma dobro međusobno sarađuju.
Pri ovim činjenicama ne treba zato da čudi što su već tada sjever Crne Gore po svijetu više ,,proslavljali” sumnjivi momci, narkodileri i kriminalci međunarodnog kalibra, nego mnoge druge znamenite ličnosti. Internet stranice punila su imena kriminalaca.
Dok su, sa jedne strane, u tranzicionim procesima državni tajkuni i stečajna mafija počeli da ,,jedu” fabrike, ostavljajući za sobom gomilu nezaposlenih radnika, narkobiznis je ostajao i postajao najjača ,,privredna” grana, posebno za nezaposlenu omladinu. Na ukrštenim putevima droge regrutovana je armija mladeži iz sjevernih gradova, što je bilo skoro ,,normalno”.
Dugo je trabalo da bude raskrinkan prvo Šarićev klan, koji je preko Evrope pružio pipke čak do Južne Amerike. Zatim je polako, sve pod pritiskom stranaca, razbijena i kriminalna organizacija Safeta Kalića. Poslovi su bili dobro podijeljeni. Na kokain i na heroin. Padom kraljeva droge, bez posla je ostalo ko zna koliko narko kurira.
Izvjesno je da je padom velikih narkobosova, poput braće Šarić, Safeta Kalića i Nasera Keljmendija, došlo do izvjesnih promjena na takozvanoj avganistanskoj transverzali. Sasvim je, međutim, sigurno da poslovi nijesu prekinuti. Velike količine prljavog novca su ranije ušle, ali i dalje ulaze u Crnu Goru.
Slučaj Rožajca Velije Hota pokazao je slikovito da ti poslovi nijesu mogli biti rađeni bez znanja države. Kako bi inače ovaj narkodiler mogao od Opštine kupiti zemlju, a od Vlade dobiti dozvolu za gradnju velelepne zgrade u tom gradu. Oduzimanje te imovine je neminovno, ali šta poslije toga? Odavno je oduzeta imovina Šarića i Kalića. Država mora imati jasnu strategiju šta nakon oduzimanja imovine narkodilera, kako se ne bi događalo da ta imovina propada, i da se za njenu kupovinu interesuju samo ljudi bliski tim narkodilerima ili čak njihovi advokati, kao što je slučaj u Pljevljima gdje je bivši advokat Darka Šarića Vojvođanin Radovan Štrbac jedini učestvovao na tenderu i nesmetano zakupio veliku imovinu svog nekadašnjeg klijenta.
Tufik SOFTIĆ
DRUŠTVO4 sedmice
HORIZONTI3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
INTERVJU3 sedmice
ALTERVIZIJA4 sedmice
FOKUS3 sedmice