Požari u Rožajama su se dogodili polovinom maja 2020. godine i prema računici Uprave za šume, izgorjelo je 160,37 hektara šuma. Iz Osnovnog državnog tužilaštva ovih dana je samo saopšteno da je formiran predmet po nepoznatim (NN) počiniocima, ali da počionioci požara, za koje se vjeruje da su podmetnuti, nijesu otkriveni i da niko nije procesuiran
Veliki požari u Rožajama od prije dvije i po godine, za koje se vjeruje da su bili podmetnuti, kao da se nisu ni dogodili, a višemilionska šteta koja je pri tome pričinjena polako ali sigurno pada u zaborav. Reklo bi se da ni novim crnogorskim vlastima nije previše stalo da se dođe do istine ko stoji iza birokratske formulacije ,,ljudski faktor”.
Kako drugačije objasniti činjenicu da ni toliko vremena nakon katastrofalnih požara koji su zadesili teritoriju ove opštine još uvijek nije utvrđena nikakva odgovornost za štetu koja je pri tome nastala, osim konstatacijom da se državnim institucijama ne žuri da taj posao završe.
Požari u Rožajama su se dogodili polovinom maja 2020. godine i prema računicama koje je ranije iznijela Uprava za šume, izgorjelo je 160,37 hektara šuma.
Iz Osnovnog državnog tužilaštva u ovom gradu ovih dana je samo saopšteno da je formiran predmet po nepoznatim (NN) počiniocima, ali da počionioci požara, za koje se vjeruje da su podmetnuti, nijesu otkriveni i da niko nije procesuiran.
,,Uprava za inspekcijske poslove – Šumarska inspekcija podnijela je zapisnike o utvrđenom činjeničnom stanju, odnosno o požarima i po tome je sačinjen predmet po nepoznatim učiniocima. Mi smo dali nalog službenicima Odjeljenja bezbjednosti Rožaje, kao i službenicima Šumarske inspekcije da rade na otkrivanju počinilaca krivičnog djela i da o ishodu obavijeste ovo tužilaštvo, ali izvršioci nijesu otkriveni i sve se na tome završilo”, rečeno je u ODT-u Rožaje.
I aktuelni direktor Uprave za šume, Armin Mujević, kazao je da niko od njegovih prethodnika nije podnio nijednu krivičnu prijavu po osnovu sumnje da su požari u šumskim kompleksima na prostoru Rožaja podmetnuti.
U vrijeme kada su se požari dogodili, direktor Uprave za šume je bio Nusret Kalač, i on je tada saopštio da je ukupna šteta od požara 1.262.050 eura.
Dobro upućeni i obaviješteni sagovornik Monitora izračunao je, međutim, da je šteta koja je nastala usljed požara na teritoriji opštine Rožaje višemilionska i mnogo veća od zvanične i preliminarne koju je tada saopštio Kalač.
Prema njegovim riječima od zasada na jednom hektaru obično bude minimalno četiristo kubika drveta, a maskimalno osamsto, odnosno u svakom slučaju ne stotinu kubika kako je to očigledno uzeto u računici Uprave za šume.
Preliminarni rezultati Uprave za šume govore da je u požarima ukupno opožareno 160,37 hektara šume raznih kategorija, od privatnih, preko privrednih, takozvanih šumskih kultura od 6 do 10 godina starosti, pa do zaštitnih.
Cijena kubika u svim tim šumama je ista. Naravno, ne i za povlašćene koncesionare kao i za one koji do nje uspiju doći iz druge ili treće ruke.
Sagovornik Monitora kaže da je za njih cijena kubika čamovine na panju, preko posrednika, sedamdeset eura.
To bi, kako napominje, značilo da bi broj izgorjelih kubika šume trebalo množiti sa sedamdeset eura, i u tom slučaju bi se došlo do štete u iznosu od blizu četiri i po miliona, ili precizno 4.490.360 eura.
,,Postoji još jedna računica, a to je ona da cijena posječene šume, takozvane oblovine, u izvozu iznosi stotinu eura, pa i više. Kada računamo na taj način, šteta koja je nastala zbog požara na području opštine Rožaje, iznosi šesti i po miliona, ili 6.414.800. Treba naglasiti da smo u ovoj računici uzeli u obzir i minimalni broj kubika drveteta po hektaru”, kaže taj preduzetnik.
Šteta koja je nastala kada se radi o šumama ne može se, kako ističu, sagledavati samo u materijalnom smislu, već prvenstveno u ekološkom smislu, odnosno u smislu smanjenog emitovanja kiseonika, a potom i u turističkom pogledu.
Opštinska komisija je vrlo brzo završila procjenu štete na privatnoj imovini, koja je prešla vrijednost od trista hiljada eura. Predsjednik Opštine Rahman Husović (BS), koji je po funkciji i predsjednik Opštinskog tima za elementarne nepogode, već tada je kazao kako je ubijeđen da je u najvećem broju slučajeva u pitanju ljudski faktor.
U to su vjerovali i u policiji, a i tadašnji Koordinacioni tim Vlade za suzbijanje bespravnih aktivnosti u šumarstvu takođe je nedvosmisleno saopštio da je za požare kriv ljudski faktor i da će nadležni organi intenzivno raditi na rasvjetljavanju okolnosti i počinilaca.
Ova osjetljiva i važna tema potisnuta je, međutim, u drugi plan najprije sa izbijanjem novog talasa koronavirusa, a potom i predizbornom kampanjom.
Očekivalo se da će poslije promjene vlasti u avgustu 2020. godine pitanje odgovornosti za višemilionsku štetu nastalu od podmetnutih požara na području opštine Rožaje biti ponovo pokrenuto, ali do sada niko to nije učinio. Možda je neko tek, onako usput, to pomenuo u posljednoj izbornoj kampanji, nakon koje se prethodna vlast Bošnjačke stranke u tom gradu samo učvrstila i betonirala.
Njihov član i funkcioner, Adem Fetić, bio je direktor Direktorata za šume, a nije baš zgodno ponovo sjedjeti u Vladi i prozivati svog funkcionera. Fetić je neko vrijeme bio i predsjednik Opštinskog odbora ove stranke (BS) u glavnom gradu. Naravno da nije dobro nikoga ni lokalno pominjati tamo gdje vršite apsolutnu vlast.
Nusreta Kalača (DPS) više niko ne pominje, niti zna gdje se sada nalazi. Posljednji put je u javnosti bio kada je poslije smjene sa mjesta direktora Uprave za šume naplatio devet hiljada eura za godišnje odmore koje sam sebi nije napisao. Od tada ni glasa o njemu u medijima.
Ne bi bilo ni dobro etiketeirati ljude samo zbog toga što su u to vrijeme pokrivali značajne funkcije u šumarstvu, ali baš zbog tih visokoh funkcija postojala je makar nekakva moralna odgovornost, koja, takođe, nikada nije pomenuta.
Na sajtu Uprave za šume Crne Gore i danas stoji onaj isti poziv za prijavljivanje požara, i objašnjava se kako je ,,95 odsto šumskih požara izazvano namjerno, iz nehata ili neznanja”.
Takođe se navodi da je ,,za lica koja svojim nesavjesnim radnjama izazovu pojavu i širenje požara većih razmjera i sa znatnom materijalnom štetom, propisana zatvorska kazna od šest mjeseci do dvanaest godina”.
Štete od požara koje su se dogodile polovinom maja 2020. godine na privatnim posjedima i na šumama na trećini teritorije opštine Rožaje, više su nego ,,većih razmjera i sa znatnom materijalnom štetom”, da bi prošle nekažnjeno, a sve vodi ka tome.
Ne može biti nikakvog opravdanja za činjenicu da ni poslije dvije i po godine nema konkretne odgovornosti zbog podmetnutih požara u Rožajama.. Moglo bi se i reći – sve je isto, samo šuma nema.
Tufik SOFTIĆ
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
FOKUS4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice