Od 317 ekonomskih državljanstava koje je dodijelila odlazeća Vlada dvije trećine – 198 su licima iz Rusije, iz Kine 19, Ukrajine 14, Libana 14, Kazahstana, Uzbekistana i Srbije po devet i ostalih 45. Nakon početka rata sve je više zahtjeva bogatih ruskih državljana za ekonomsko državljanstvo Crne Gore
Spisak osoba koje su tražile ekonomsko državljanstvo na osnovu ulaganja od 250.000 eura, objavio je ove nedjelje na Tviteru poslanik Demokratskog fronta Milan Knežević. On je sračunao da je 29 aplikanata uplatilo ukupno 7,25 miliona eura i istakao da se radi o urgenciji nečije djece.
Knežević je i u januaru, kada je Vlada Crne Gore naprasno, uz oštre kritike Evropske unije, produžila program dodjele ekonomskog državljanstva zatražio od tužilaštva da pokrene istragu. S ciljem da se utvrdi da li su djeca najvećih Vladinih funkcionera posredovala u prodaji ekonomskih državljanstava i da li je zbog nečije djece protivno stavovima EU produžen ovaj program.
Jasno je na koga Knežević cilja ako se zna da je najviše predloga za prijem u počasno državljanstvo, preko 300, prema podacima Centra za građansko obrazovanje (CGO), uputio odlazeći premijer Zdravko Krivokapić. A on je u ovome bio široke ruke za 15 mjeseci njegova Vlada je dodijelila ukupno 317 počasnih državljanstava. To je nešto manje od polovine ukupnog broja dodijeljenih, DPS vlade kontinutiteta su od 2009. do kraja 2020. dodijelile 390 ekonomskih državljanstava. Čak je i vlada Duška Markovića za 11 mjeseci 2020. imala manju produktivnost po ovom pitanju od Krivokapićeve Vlade, dodijelila je samo 115 počasnih državljanstava.
Kako Crna Gora kuburi sa natalitetom, za nešto više od deceniju, bogati koji su kupili državljanstvo popravili su statistiku. Prema podacima Agencije za investicije, ukupan broj onih koji su kupili državljanstvo i članova njihovih porodica je 2.297.
Kako su na ovaj način državljanstva dobijala i lica sa potjernice, poput Taksina Šinavatre, Mohameda Dolhana, Vejn Seng Pua, iz Brisela odavno protestuju protiv ove prakse. Evropska komisija je 2019. ocijenila da se šeme preko kojih se dobija državljanstvo kvalifikuju kao bezbjednosni rizik zbog moguće infiltracije organizovanog kriminala, pranja novca, utaje poreza i korupcije.
Svjesna kritika, a i zbog obećanog otklona od prošle vlasti, nova Vlada je u martu prošle godine obećala da će ukinuti program ekonomskog državljanstva, saopštivši da bi „produženjem programa ekonomskog državljanstava bile ugrožene evropske integracije države i kompromitovan njen evropski put”.
Možda i zbog toga što smo na tom putu tapkali u mjestu, Vlada krajem decembra odlučuje da ipak produži ovaj program na godinu dana. Protiv ove odluke su bili ministri unutrašnjih i vanjskih poslova Sergej Sekulović i Đorđe Radulović, ali su preglasani.
Kritike nijesu prestajale, pa je sredinom februara, Komitet za pravdu i unutrašnje poslove Evropskog parlamenta (EP) usvojio izvještaj o zakonodavnoj inicijativi kojim se utvrđuje niz mjera za rješavanje problema povezanih sa „investicionim šemama za državljanstvo i boravak“. U saopštenju se tvrdi da su „zlatni pasoši” etički, pravno i ekonomski nepoželjni i predstavljaju nekoliko ozbiljnih bezbjednosnih rizika. Uz zaključak da ga treba postepeno ukinuti. Nakon toga je Delegacija EU u Crnoj Gori zatražila od Vlade Crne Gore da što je prije moguće ukine šemu ekonomskog državljanstva. U pismu koje je, krajem februara, ministru ekonomskog razvoja Jakovu Milatoviću uputila šefica Delegacije EU Kristina Oana Popa navodi se da žale zbog odluke crnogorske Vlade da program produži na godinu. Popa u pismu podsjeća da je EU konstantno savjetovala Crnu Goru da razmotri obustavu tog programa i da je to naglašeno u godišnjem Izvještaju Evropske komisije, sa preporukom da se program obustavi što prije.
Ovaj problem je dodatno usložnjen nakon ruskog napada na Ukrajinu. Od 317 ekonomskih državljanstava koje je dodijelila odlazeća Vlada dvije trećine, 198 su licima iz Rusije, iz Kine 19, Ukrajine 14, Libana 14, Kazahstana, Uzbekistana i Srbije po devet i ostalih 45. Iz CGO su ranije naveli da u više slučajeva sticanja državljanstva prijemom Krivokapićeva Vlada čak nije ni saopštila osnov dodjele. Oni su naveli deset rješenja koja ne sadrže osnov prijema, šest za osobe ruskog i četiri za osobe ukrajinskog porijekla. Nakon početka rata sve je više zahtjeva bogatih ruskih državljana za ekonomsko državljanstvo Crne Gore.
Međutim, početkom ove nedjelje MUP je poslao dopis odlazećem premijeru, Agenciji za investicije Crne Gore ali i agencijama, koje imaju ovlašćenja za posredovanja prilikom apliciranja i promociju programa ekonomskog državljanstva, da neće donositi odluke po zahtjevima za prijem u crnogorsko državljanstvo lica od posebnog značaja za privredni i ekonomski interes države sve dok im se ne dostave dodatna mišljenja agenta za ocjenu međunarodne podobnosti, ali i Sektora za finansijsko obavještajne poslove Uprave policije. MUP je do dobijanja dodatnih mišljenja blokirao dalje izdavanje ekonomskih državljanstava zbog toga što je Evropski parlament, 1. marta 2022. godine, izglasao Rezoluciju kojom se traže strože sankcije protiv Rusije i očekuje od zemalja EU i saveznica da preispitaju sve korisnike takozvanih ,,zlatnih viza” i da ukinu, one koje se pripisuju ruskim državljanima i njihovim porodicama, sa ogromnom imovinom, a posebno onima ,,koji su povezani sa sankcionisanim pojedincima i kompanijama u Ruskoj Federaciji”.
Iz odlazeće Vlade su uporni i nedavno su, kako prenosi RTCG, kazali da neće ukinuti ekonomska državljanstva jer su procijenili da taj program ne može ugroziti naš evropski put.
Iz Milatovićevog resora podsjećaju da su program naslijedili od prethodne Vlade i dodatno ga unarijedili, kao i da će sa krajem 2022. definitivno staviti tačku na dodjelu ekonomskih pasoša. ,,Ministarstvo je utvrdilo da je Program ekonomskog državljanstva dao doprinos crnogorskoj ekonomiji, prevenstveno razvoju sjevera”, naveli su iz Ministarstva.
U isto vrijeme dok tvrde da se zahvaljujući ovom projektu sjever razvija, iz Vlade je saopšteno da je šest projekata uklonjeno sa liste razvojnih u oblasti turizma preko kojih se moglo doći do ekonomskog državljanstva. Razlog uklanjanja je taj što nijesu dostavili bankarske garancije u korist Vlade i zbog neispunjavanja investicionih obaveza. Većina ovih projekata odnosila se na sjever – Hotel Bobotov hotel and resort na Žabljaku, po kondo modelu poslovanja, zatim Elite Hotel & Residence Kolašin, takođe po kondo modelu poslovanja, projekat izgradnje turističkog kompleksa Hotel sa vilama Žabljak, po klasičnom modelu poslovanja, projekat izgradnje kondo hotela Kolašin Resort & Spa, projekat izgradnje Hotela Black Pine Mojkovac, no kondo modelu poslovanja.
I Centar za građanske slobode (CEGAS) pozvao je, ove nedjelje, državno tužilaštvo, Finansijsko obavještajnu jedinicu Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) i Agenciju za sprečavanje korupcije da ispitaju rad Agencije za investicije u dijelu datih mišljenja o aplikantima za dodjelu ekonomskog državljanstva. Istakli su da dodjeljivanje ,,ekonomskih državljanstava proizvodi nelagodu, pravnu nesigurnost kod crnogorskih građana, osjećaj nepravde i upućuje na činjenicu nemanja jasnih i izvedenih politika dobijanja crnogorskog državljansta”. Govori i o tome da je nova vlast nastavila praksu stare, da za bogate pravila ne važe.
Predrag NIKOLIĆ
Stav2 sedmice
FOKUS4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice