Ni ostrvo Sv. Nikola nadomak Budve neće biti pošteđeno od brutalne urbanizacije prirodnih vrijednosti budvanske rivijere koja je poput prirodne katastrofe pogodila ovaj atraktivni dio Crnogorskog primorja. Pečat i potpis na betoniranje poslednjih, rijetkih, neizgrađenih predjela na teritoriji opštine Budva, stavilo je Ministarstvo održivog razvoja i turizma preko dugo iščekivanog Prostornog plana obalnog područja (PPPNOB) koji je od 26. januara izložen na javnu raspravu.

Nakon nehumane degradacije gradskih centara Budve i Petrovca, naselja Bečići, poznatih ambijentalnih cjelina Pržno, Miločer i Sveti Stefan, betoniranja Rta Zavala, zaleđa plaže Mogren i zelenih pluća grada, brda Spas, preko urbanističkih planova koja su odobravana u Ministrastvu (ne)održivog razvoja, na red je došlo jedino ostrvo u budvanskom zalivu, Sv. Nikola ili Školj, poznato i pod popularnim imenom Havaji.

Nenaseljeno, gustom šumom i makijom obraslo ostrvo, smješteno nadomak Starog grada, poznato izletište Budvana i turista, postaje građevinsko područje na kome se planira izgradnja oko 750 kreveta sa marinom od 150 vezova. Ostrvo Sv. Nikola planom je označeno kao – prioritetna razvojna zona – u kojoj je dozvoljena kombinovana gradnja, hotela i turističkog stanovanja. To u prevodu znači da su na budvanske Havaje doplovili graditelji stanova za tržište. Poslije iskustva sa Miločerom, u čijem je stoljetnom parku Vlada uz pomoć Pozitivne CG omogućila gradnju stanova za tržište, ništa nas više ne može iznenaditi.

Beton, spratovi, apartmani i stanovi, ubrzo će nići na Školju, najvećem crnogorskom ostrvu, dugom 1.759 metara, površine 47 hektara. Većim dijelom ostrvo je u vlasništvu brojnih paštrovskih porodica, zatim Opštine i države. Planom je urbanizovana gotovo trećina ostrva, komercijalno najvredniji dio, lokacija naspram Starog grada, površine 13 hektara, onaj dio ostrva koji je u vlasništvu nekolicine privatnika, među kojima je srpski biznismen Stanko Subotić Cane, koji posjeduje oko 37.000 kvadrata kupljenih 2007. od zemljaka Nenada Đorđevića, za vrtoglavih 20 miliona eura.

Zemljište se vodi na budvansku firmu San Investments doo, crnogorsku ekspozituru of-šor kompanije Adriatic Overseas iz Paname. Na Subotićevim parcelama upisana je hipoteka Prve banke u iznosu od 19,2 miliona eura, na ime kredita koje je Subotić podizao od 2008, za potrebe kupovine imanja na ostrvu. Podgorička kompanija Montecco Inc doo, čiji je osnivač Predrag Pavličić, suprug sutkinje Valentine Pavličić, zastupnice Crne Gore pred Sudom za ljudska prava u Strazburu, na ovom dijelu ostrva posjeduje oko 50.000 kvadrata. I ovo zemljište ima upisane hipoteke više banaka u iznosu od 6,5 miliona eura.

Školj je svrstan u posebne površine za turizam označene plavom bojom, zajedno sa ostrvom Sveti Marko u tivatskom zalivu, površine 30 hektara, na kome je planirana izgradnja turističkih kapaciteta sa 836 kreveta. U uvali Lučice kod Petrovca planirano je 600 ležajeva, na brdu Spas oko 600, u turističkom kompleksu Kamenovo 300, a na plaži Jaz 1.500 kreveta, što ukazuje na razmjere urbanizacije dijela ostrva Sv. Nikola. Hotel Splendid na primjer, raspolaže sa 350 kreveta. To znači da su autori Plana na ostrvu udjenuli dva Splendida, tri Avale i tako redom…

Prostornim planom obalnog područja pumpaju se kvadrati na svakoj atraktivnoj lokaciji. Pritisak građevinskog lobija je očigledan. Obala je i bukvalno zazidana. Gradnja novih kapaciteta planirana je i u elitnoj zoni Svetog Stefana i Miločera. U gradu-hotelu Sveti Stefan, na poluostrvu, planirano je oko 200 kreveta, iako hotel nakon rekonstrukcije ima samo 50 dvokrevetnih soba. Znači li to da će se Svetac dograđivati? Na maloj Kraljičinoj plaži Plan na površini od pola hektara upisano je 35 kreveta. Na velikoj, miločerskoj plaži, izdvaja se 1 hektar za gradnju 80 kreveta. Na kojoj lokaciji miločerskog parka u zaleđu plaže su smješteni navedeni ležajevi, nije poznato.

Degradacija elitnih predjela budvanske rivijere Planom je potpuna. Kategorizacijom turističkih zona vrijedne lokacije su obezvrijeđene i svsrstane u zone u kojima gradnja ne predstavlja nikakvu smetnju. Obala je podijeljena u pet turističkih zona, od kojih prvo mjesto zauzimaju zone smještene unutar Kotorskog zaliva, pod zaštitom UNESCO, sa nešto strožim režimom planiranja i gradnje. Drugu grupu čine predjeli od posebnog prirodnog značaja, dok u treću kategoriju ulaze zone koje ne uživaju posebnu zaštitu i izgrađeni turistički predjeli, u kojoj su uslovi gradnje daleko liberalniji i predstavljaju otvoren poziv vlasnicima zemljišta i investitorima da navale.

Ostrvo Sv. Nikola kategorisano je kao najgora, treća zona, D3, u koju se ,,svrstavaju turističke zone bez posebne zaštite (prirodne ili kulturne), postojeće izgrađene ili planski nedovršene zone, koje se prenamjenjuju u turističku namjenu (kamenolomi, napuštena industrija,..), a izgrađeni su više od 20% od površine”. Planeri su neizgrađeni Školj procijenili kao neki napušteni kamenolom.

Situacija je još gora sa Miločerom i Svetim Stefanom. Obje miločerske plaže, od kojih je mala Kraljičina jedna od najljepših plaža na Jadranu, svrstane su u treću kategoriju, s tim što je Kraljičina plaža označena kao turistička zona od prirodnog značaja ali bez posebne zaštite, (D2/D3). Ni Sveti Stefan nije zavrijedio turističku zonu prvog reda, pa je ostao bez zaštite.

Novi regionalni plan obuhvata teritoriju šest primorskih opština u njihovim administrativnim granicama, površine 1.591 kvadratni kilometar i morski akvatorijum od 2.540 km2. Na ovom dokumentu Vlade, u izvedbi Ministarstva održivog razvoja i turizma, radio je konzorcijum obrađivača, Republički zavod za izgradnju iz Podgorice, Monte Cep iz Kotora i Horwath HTL iz Zagreba. Planom je izdvojena zona užeg obalnog pojasa širine 1.000 metara od obalne linije u kojoj je zabranjena gradnja stanova, odnosno nije predviđeno stanovanje tipično za naselja. Uspostavljena je i zona ,,obalnog odmaka”, linija od 100 metara udaljenosti gradnje od obale, kao pokušaj poštovanja međunarodnih konvencija, posebno Barselonske konvencije o zaštiti obale.

Ove zone zaštićene su samo naizgled. Gradnja stanova unutar obalnog pojasa dozvoljava se stalnom stanovništvu.U strogo rezervisanoj zoni obalnog odmaka, neposredno uz morsku obalu povlašćeni investitori i dalje imaju prolaz. U toj, kobajagi zaštićenoj zoni, dozvoljena je gradnja ,,objekata od javnog interesa, hotela i drugih objekata javne namjene…” Takvih je, sudeći prema odredbama novog Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, priličan broj.

Najkvalitenije turističke zone u obalnom području planiraju se za izgradnju desetak rizort projekata, poznatih pod nazivom ,,mix-use” turistički kompleksi, koje promoviše i gura ministar Branimir Gvozdenović, sa 4 ili 5 zvjezdica, najviše do 600 ključeva. Mješavina hotela, vila i apartmana za prodaju. Gvozdenoviću je pošlo za rukom da luksuzno crnogorsko ljetovalište Sveti Stefan-Miločer, sa statusom ekskluzivne, jedinstvene turističke ponude, prevede u prosjek, u omiljeni ,,mix-use” resort – od svega pomalo.

Projekcije Plana kažu da će kapaciteti u takvim rizortima narasti do 94.969 kreveta. Zajedno sa klasičnim hotelima ta brojka ide do 125.000 kreveta. Udio hotelskih i rizort kreveta povećaće se sa sadašnjih 21 odsto na 55 odsto, do 2030. godine.

Javne rasprave Nacrta Plana obalnog područja održavaju se po primorskim opštinama do 26. februara. Oštre primjedbe građana već stižu do obrađivača i ministarstva. Da li će biti uvažene, znaće se uskoro.

Branka PLAMENAC

Komentari