I ovog novembra održana je najbarskija od svih manifestacija – već trinaesta po redu Maslinijada. Kada je u kafani Galerija, prvom ambijentalno uređenom objektu u starobarskoj čaršiji, prije 13 godina potekla ideja o održavanju Maslinijade, ni njeni začetnici nijesu znali na šta će izaći. Znali su samo da Stari Bar, osim lijepe predizborne priče, kaldrme niz koju se lome ruke, noge i rebra, bravljeg pazara na platou nekadašnje gimnazije, zapuštenog Starog grada, gomile problema u namjenski napravljenim naseljima u njegovoj blizini, te eloksirom i ruinama obezličene čaršije s rijetkim i egzotičnim ugostiteljskim entuzijastima – zaslužuje mnogo više. Znali su da je došlo vrijeme, jer hiljade turista koji, u sezoni i van nje, hodočaste u Stari Bar, moraju dobiti više.
Istinski se vratiti njegovim duhovnim korijenima bila je ideja koja je okupila ljude u NVO Antivari-Stari Bar. Maslinari, među kojima, opet, dominiraju Starobarani, okupili su se nekoliko mjeseci kasnije, s isto tako uzvišenom idejom – organizovanog i institucionalizovanog povratka najstarijoj mediteranskoj kulturi – maslini. I ništa prirodnije nije bilo da se te dvije ideje sliju u jednu zajedničku, najbolje ispoljenu kroz manifestaciju Maslinijada, koja je prvi put, uz ideju izgradnje zaobilaznice, spomenuta na osnivanju NVO Antivari.
Sado Peričić, Dado Martinović, Suljo Mustafić, Dino Bećović, Tomo Markolović, Naro Bećović, Zoran Ćalović, Vebija Abazović, Krsto Mijović, Veko Pekić, Jovica Martinović, Šero Begzić, Branko Maljević i Omer Peročević utemeljivači su ove manifestacije. Oni su bili jezgro organizacionog odbora koji je, uz letimičnu pomoć mjesne zajednice, ,,na mišiće”, i najviše iz svog džepa, i iz ličnih poznanstava s brojnim sponzorima, izgurao prvu manifestaciju.
Opštinske vlasti su, u početku, slabo otvarale kasu. Međutim, i riječ podrške i obezbijeđen fond za nagrade, koji su te 2002. godine došli iz Opštine, značili su podstrek i motivaciju da se napravi prvi i najvažniji korak. A onda i ostali, sve do ovogodišnjeg, trinaestog.
Od deset sati izjutra velika kolona vozila, ali više od svega autobusa (bilo je besplatnog autobus prevoza, ali i onog koji se plaćao), kretala se od Topolice k Starom Baru, uz dobro odrađeno regulisanje saobraćaja.
A na Starobarskom platou i ulici koja vodi od nekadašnjeg restorana Tri duda do ulaza u tvrđavu, bilo je smješteno pedesetak aranžiranih štandova na kojima su bili izloženi autohtoni proizvodi ovog kraja – masline i maslinovo ulje, prije svega, ali i ostale slatke i slane delicije: priganice, sir, prijesnac, japraci, hljebovi s maslinama, od ječma, heljde, raži, zatim alve, tespište, gurabije, urmašice, uz obavezne šipkove i agrume… Posebnu pažnju izazvali su štandovi najmlađih – onaj OŠ Anto Đedović iz Šušanja, pored koga su se mogli naći i dječiji likovni radovi, te Srednje poljoprivredne škole, tik jedan uz drugoga.
Na ostalima, uglavnom poznata lica – izlagači: Božo Šaltić s ,,Umakom Šalta”, Vehbija Abazović s vrhunskim extravergine uljem, Mira Babić sa sapunima od maslinovog ulja i mediteranskog bilja, Nebojša Ivović sa sokovima od raznog voća, Pipo Jovović s likerom od šipka, uz put poređani prodavci pečenih i sirovih kestena, krajinskog duvana, pržene ukljeve, suvih smokava ,,u vijence”… U ,,boksu” u starobarskoj pjaci smjestili su se prodavci iz ostatka Crne Gore: medari, proizvođači sokova i džemova, skupljači ljekovitog bilja, oni što su nudili dimljenu ribu, preparate na bazi bilja, rukotvorine i antikvitete, kuvan je kačamak na licu mjesta… Obavezno zaustavljanje u slastičari Karađuzovića na kadaif i ferik-jabuke prelivene glazurom. Jednom riječju, za svačije čulo po nešto.
Manifestaciju je zvanično otvorio predsjednik Opštine Bar dr Zoran Srzentić: ,,Okupila nas je maslina, za koju kažu da je među biljkama ono što je golubica među pticama – uvijek je bila stablo mira, plodnosti, stablo koje je domaćinima bilo oslonac u opstanku”. On je najavio da će Opština u narednom periodu još više pomagati poljoprivrednim proizvođačima.
Sekretar Društva maslinara Sadetin Peričić, jedan od organizatora manifestacije, naveo je kako ove godine umalo da ne bude Maslinijade, te da je odražana uz važnu pomoć lokalne samouprave i resornog Ministarstva. ,,Ove godine smo razmišljali da li da uopšte organizujemo Maslinijadu, jer se dogodilo ono što se rijetko dešava – da su dvije godine uzastopno bile nerodne.
Kulturno-zabavni program se odvijao na tri punkta: centralnom – na Starobarskom platou, zatim blizu ulaza u Stari grad, i u samom Starom gradu. Nastupili su KUD Jedinstvo i KUD Rumija, Etno grupa Zora, Klapa KUD-a Jedinstvo, Orkestar Omera Hodžića s vokalnom solistkinjom Dijanom Hazirović, Bjelopoljski tamburaši, Šukrija Žuti Serhatlić, bend Akademia, prof. Safet Drljan i pjesnik Rajko Joličić.
Prvu nagradu za najbolje održavani maslinjak, koju dodjeljuje Fondacija Miodrag Mili Martinović, dobio je Matija Ćetković iz Zubaca, a drugi je bio Milorad Novaković iz Čeluge. Prvu nagradu za najbolji mladi zasad, koju je dodijelila Fondacija Lazara Božovića, dobio je Senad Petović iz Kunja. Drugu nagradu je obezbijedilo Društvo maslinara, a osvojio ju je Ahmed Bajramović iz Kunja. Prva nagrada za najljepše uređen štand dodijeljena je Ibrahimu Durakoviću iz Starog Bara, drugi je bio Vebija Abazović iz Pečurica, a treću su podijelila dva maslinara – Etem Mujić iz Starog Bara i Šaban Kolari iz Ulcinja.
Maslinijada je danas najmasovnija gradska fešta, dobar prilog turističkoj ponudi Bara, zapravo njegov ukras. To je smotra maslinarstva i drugih tradicionalnih proizvoda, izložba ulja, maslina, sira, meda, agruma. To je i najraznovrsnija ponuda tradicionalne kužine i gastronomski praznik za sladokusce. Maslinijada je i pohod na izvore, vraćanje korijenima, tradiciji, ali i pučka fešta koju imaju samo, i to znatno drugačije i manje originalno, još neki gradovi Mediterana. Ona je i pokretna etnografska postavka i izložba narodnih nošnji, prezentacija pozorišnog, literarnog, likovnog i muzičkog stvaralaštva sa samo jednom temom – maslinom.
Maslinijada je i susret prijatelja, epicentar čuvenog ,,starobarskog humora”, sabor posljednih istinskih boema i zabavljača, i narodno veselje s mjerom. Ona je i preplitanje jezika, kultura, vjera, običaja, koje su se vjekovima susretale i saživjele. Maslinijada je priča o multikulturi, o jedinstvu i mogućem suživotu različitosti. O njihovom prepoznavanju, ali i upoznavanju.
Maslinijadu su pod pokroviteljstvom Opštine Bar, organizovali NVO Maslinijada i Društvo maslinara, u saradnji s Kulturnim centrom Bar i Turističkom organizacijom Bara, uz pomoć Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, potpredsjednika Vlade za regionalni razvoj, Ministarstva uređenja prostora, te niza sponzora.
Pop rock usred zidina
Muzički program je, kao i svake godine, bio baziran na narodnoj muzici, izvornoj i onoj manje izvornoj, na dvije glavne bine: centralnoj i onoj pored starobarskih bedema. Međutim, pravu poslasticu za sladokusce iz kluba 30+ predstavljao je nenadani intermezzo unutar samih zidina. Uz samu Carinarnicu, tik pored velike rijeke ljudi koja je prolazila, grupa Grim, odnosno Nebojša Đukanović i Ivana Janković instalirali su ozvučenje, uključili midi fajlove, mikrofone i ,,naelektriziranu” gitaru, i počeli nastup. Ulični, ali dobar. Izvodili su uglavnom hitove osamdesetih, i za kratko vrijeme imali pravu malu bazu okupljenih fanova (mahom starije generacije). Bila je to gotovo nestvarna zvučna slika na mjestu i u danu gdje se i kada to svakako ne bi očekivalo.
Željko MILOVIĆ
HORIZONTI4 sedmice
FOKUS4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice