Dan nakon što je najavljeno da je u završnu fazu ušla Studija zaštite Solane i najavljeno potpisivanje peticije za zaštitu uvale Valdanos, u Ulcinj je stiglo deset ambasadora evropskih zemalja predvođenih šefom Delegacije Evropske unije u Podgorici Aivom Oravom. Oni su posjetili ta dva lokaliteta potvrđujući značaj koji imaju za evropski kontinent.
Posebno se to odnosi na Solanu gdje je, kako ističe autor Studije, poznati slovenački ornitolog Andrej Sovinc, registrovano 250 vrsta ptica od ukupno 500 koliko ih ima u Evropi. On ističe: „Solana je najvažnije mjesto za razvoj halofitne vegetacije. Identifikovana su tri tipa staništa sa Aneksa EU Direktive o staništima, što ih čini potencijalnim Natura 2000 područjem, a što zahtijeva posebne mjere zaštite i očuvanja”.
Studija je potvrdila da je opstanak staništa i vrsta gotovo u potpunosti zavistan od održavanja vodnog režima, koji se upotrebljavao kod tradicionalne proizvodnje soli. Nje nema već četiri godine, pa je rezultanta toga otpuštanje solara, urušavanje nasipa i smanjenje broja ptica na prostoru od preko 15 miliona metara kvadratnih, koje od slankastog ubrzano postaje slatkovodno područje.
Onakvo kakvo je bilo prije devet decenija kada je počela gradnja ove najveće solane na Jadranu, firme koja je, uz Ulcinjsku rivijeru, izgradila moderni Ulcinj.
Sada predstoji sličan, vizionarski posao, ali je preduslov za to da se ona zaštiti na nacionalnom i na međunarodnom nivou, što je Vlada godinama odbijala, jer bi to značio kraj za planove njoj bliskih osoba o izgradnji turističkog kompleksa sa marinom na Solani. Sovinc je kao najadekvatnije kategorije predložio park prirode i rezervat prirode, a uz upis na Ramsarsku listu močvarnih područja od međunarodnog značaja, to bi spriječilo betonizaciju Solane.
Sličan scenario bio je namijenjen uvali Valdanos. Čini se da je prihvatanjem zaključaka Skupštine opštine Ulcinj za izradu Prostorno-urbanističkog plana (PUP) Opštine Ulcinj, koji je finansirala i izradila Vlada Crne Gore, bar na neko vrijeme to izbjegnuto. To rješenje je unijeto i u prijedlog Prostornog plana posebne namjene za obalno područje. No, Skupština Crne Gore je usvojila Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata, kojim se Vladi ostavlja apsolutno pravo da upravlja prostorom.
,,Bitka za Valdanos nije završena. Nova opasnost se nadvila nad našim prostornim resursima. Novi zakon razobličava ambicije onih koji su upropastili ulcinjsku privredu, da sa našim resursima raspolažu bez uticaja građana i lokalne samouprave”, kaže izvršni direktor Monitoring grupe Ulcinj (MOGUL) Džemal Perović. On smatra da je neophodno da čitava ta uvala, uključujući i njeno podmorje, bude proglašena zaštićenim područjem. Perović najavljuje da će uskoro početi prikupljanje potpisa građana Ulcinja, a nakon toga će se inicijativa o proglašenju Valdanosa parkom prirode uputiti lokalnom parlamentu.
To je lakmus papir za stranke u Ulcinju, jer će se u toj opštini u januaru naredne godine održati izbori. U uvali tišine se nalazi oko 18 hiljada stabala stoljetnih maslina koje su prije četiri decenije oduzete od građana Ulcinja. I pored sporazuma DPS-a i koalicije Albanci odlučno nema najava da će se bivši vlasnici uskoro vratiti u svoje posjede. Iz opštinske uprave je, nakon ovonedjeljne posjete premijera Duška Markovića tek saopšteno da je „postupak povraćaja u proceduri”. Raniji dogovor da će se do 1. juna ove godine ta procedura okončati, niko ne spominje. Ponovna igra na kartu Valdanosa, mogla bi se nekim strankama vratiti kao bumerang.
Marković je bio konkretniji oko rješavanja nevolja na Bojani. To se posebno odnosi na odluku o dodjeli oko 4,9 miliona eura za trajnu sanaciju i održavanje rječnog korita kojim protiče trećina vode manje nego prije tri decenije. Jedan od razloga za to su i gotovo 600 kućica na desnom kraku Bojane, od kojih Javno preduzeće za upravljanje morskim dobrom, odnosno Vlada, i Opština Ulcinj prikupe godišnje preko 300 hiljada eura. Do sada na tom prostoru nije praktično bilo nikakvih investicija.
Da centralna vlast i njene institucije djeluju po principu ,,toplo-hladno” pokazuje odluka Uprave za vode koja je raspisala ,,Javni oglas za izbor najpovoljnijeg ponuđača za uklanjanje i kupovinu viška materijala iz prostora desnog rukavca rijeke Bojane”. Upravo su nanosi pijeska stvorili i Veliku plažu i Adu. Zbog gradnje u Albaniji četiri hidrocentrale na rijeci Drim, glavnoj pritoci Bojane, i izvlačenja pijeska u okolini Skadra, do mora je već četiri decenije dolazilo znatno manje nanosa što je suzilo plažu u delti Bojane. Na pojedinim djelovima Ade širina plaže je tek nekoliko metara! Umjesto da se obavi tzv. ,,prihranjivanje plaža”, vladine institucije nastoje da rasprodaju oko 100.000 metara kubnih pijeska koji se nataložio na desnom ušću Bojane.
Poznati stručnjak dr Sava Petković ranije je saopštio, a to usvojeno na sjednici Vlade početkom ovog mjeseca, da se radovi na bagerisanju ,,trebaju obustaviti kada porastu proticaji Bojane, to jest u momentu kada je tok vode sam sposoban da pronese naslage pijeska u more”.
Ovo se ne razumije ni u ulcinjskoj lokalnoj vlasti, čija instalirana većina opstaje samo uz podršku Podgorice. Da se ogromne razlike ne mogu sakriti pokazuje i to što su u srijedu odbornici Nove demokratske snage – Forca, sa liderom Nazifom Cunguom, gradonačelnikom Ulcinja, napuštili zasjedanje opštinske Skupštine. Optužili su predsjednika tog doma Ljora Nrekića, šefa lokalnog DPS-a, da nije tačno prebrojao izjašnjavanje odbornika o jednoj odluci koju je predložila njegova stranka.
„Kada je tu bio premijer Marković, uvjeravani smo da je u vladajućoj koaliciji sve idealno. Biće da su vas urekli”, našalio se predsjednik Kluba odbornika opozicione SDP Skender Elezagić. Dodajući: „Sada pomaže samo amajlija iz Podgorice”.
Mustafa CANKA
HORIZONTI4 sedmice
FOKUS4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice