Mještani više bjelopoljskih sela, duže od godinu, bore se da preduzeće Imperijal ne otvori kamenolom u njihovom kraju. Država ćuti, Opština pere ruke od tog projekta, a koncesionar tvrdi da ima sve dozvole i da se njegovim poslovnim planovima protive samo oni koji nelegalno trguju kamenom
Za nekoliko desetina mještana bjelopoljskih sela Srđevca, Poda, Bioče i Lozne i ova godina počela je protestima, blokadom magistrale i nepokolebljivim stavom da neće dozvoliti da firma Imperijal izgradi kamenolom blizu njihovih domova. Od Vlade, po ko zna koji put, traže raskid ugovora s koncesionarom. Taj projekat je naumio da sprovede Vojislav Smolović, brat predsjednika Opštine Bijelo Polje Petra Smolovića.
Mještani, koji se protive tom projektu, još od kraja 2023. godine, ponavljaju da Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu, urađen za kamenolom, nema veze sa stanjem na terenu. Kažu da je u dokumentu mnogo netačnih podataka, u šta se, tvrde, lako uvjeriti na terenu.
,,Recimo, najbliža kuća je oko 100 metara udaljena od kamenoloma, a ne, kako piše u Elaboratu oko 300 metara. Da su ga spustili još 300 metara, bio bi u centru Srđevca. A ovim kamenolom nije samo zagađen Srđevac, već i Poda, Jagoče, jedan dio Crnče, Štitari, sve je to u opsegu kamenoloma. Investitor kaže da tu nema vodoizvorišta, da nas nagovara Bemax i još neki pojedinci. Nas interesuje samo zdravlje građana”,poručuju mještani sela na granici bjelopoljske i beranske opštine.
Preduzeće Imperijal je ugovor o koncesiji zaključilo 1. decembra 2020. godine, sa Ministarstvom ekonomije, u tehničkoj Vladi Duška Markovića. Smolovićeva kompanija tako je postala vlasnik koncesionih prava za eksploataciju tehničko-građevinskog kamena na ležištu Poda. Predviđena je eksploatacija površine od 23,42 hektara. Za prvih deset godina planirana je eksploatacija od 27,291 metara kvadratnih, ili 11 odsto ukupne površine koncesionog ležišta. Cijeli postupak koji je prethodio potpisivanju koncesionog ugovora vodila je bjelopoljska Opština, odnosno,Sekretarijat za ruralni i održivi razvoj. Mještani tvrde da u taj postupak nije uključivana javnost, pa tako ni Mjesna zajednica (MZ) Lozna.
,,Poziv za javnu raspravu i tribinu o elaboratu o procjeni uticaja na životnu sredinu dostavljen je MZ na dan održavanja, odnosno dva sata nakon početka. Na taj način Opština Bijelo Polje je onemogućila zainteresovanu javnost – mještane da iznesu primjedbe na Elaborat i da zahtijevaju određena pojašnjenja od stručnjaka. Zato smo zahtijevali ponovno održavanje javne rasprave “, objašnjavaju u toj MZ.
Podsjećaju da na tom prostoru živi više od 2.000 stanovnika, koji se pretežno bave poljoprivredom, a mnogi su i organski proizvođači. Riječ je, kažu, o dolini rijeke Lim sa plodnim zemljištem,a brdo Strmica, gdje hoće da otvore kamenolom, prije 50-ak godina pošumljeno je crnim borom.
,,Ako bi došlo do sječe tih četinara, došlo bi i do erozije. Otvaranje kamenoloma mještanima bi povrijediti pravo na privatni i porodični život, mnogima će biti ugrožena egzistencija i krenuće iseljavanje. Biće nam ugroženo pravo na zdravu,pitku vodu, jer su vodoizvorišta za naša sela na samom brdu. Takođe, 150 metara vazdušne linije nalazi se međunarodni dalekovod, koji će biti ugrožen kada krenu bušenja i miniranja. Uz to, na ovom području, unazad 15 godina, na nekoliko kilometara udaljenosti trenutno postoje i rade tri kamenoloma, od kojih mi trpimo direktne ili indirektne posljedice “, objašnjavaju predstavnici onih koji se protive Smolovićevom projektu.
Na tom području, prema nezvaničnim podacima, godišnje se proizvede 20 tona kupusa i to je karakteristika sela u okolini lokacije za kamenolom. Od države traže odgovor ,,jesu li preči 2.000 mještana ili Smolović”. Tvrde da koncesionar namjerava da gradi kamenolom na 200 metara od asfaltnog puta,sve kako bi njemu bilo jeftinije. Mogao je, kažu, da pravi u nizu gdje su postojeći kamenolomi, koji nisu blizu kuća, ali neće.
Iz preduzeća Imperijal ostaju pri stavu da su mještani instruirani od vlasnika legalnih i nelagalnih kamenoloma. Tvrde da su pribavili ,,sva neophodna dokumenta i sve potrebne dozvole za posao eksploatacije kamena”, ali i da ,,na tom koncesionom području nema kuća, voda ili izvora, koje pominju mještani”.Lokacija je, podsjećaju, u naposrednoj blizini trase budućeg auto puta.
,,Kamenje na našoj lokaciji je u aluvijalnom stanju, to jest, u stanju šljunka tako da nije potrebno miniranje i njegova eksploatacija je jeftina. To ugrožava interese određenih kamenoloma legalnih i nelegalnih u našoj blizini. Jedan dio tih mještana koji manipulišu narodom rade u drugim kamenolomima i konkretno rade na nelegalnim eksploatacijama.”, poručuju iz Smolovićevog preduzeća.
Nelogično je, tvrde, da se ,,mještani bave kamenolomom, koji nije ni otvoren”. Sumnju da su mještani izmanipulisani za Monitor su nezvanično iznijeli i neki od opštinskih službenika. Kažu da pojedini vlasnici kamenoloma drže monopol, pa je cijena pijeska astronomskih 60 eura po metru kvadratnom, umjesto 10 eura, koliko bi, prema njihovim riječima, bila realna cijena.
Iz Opštine u zvaničnom odgovoru odbijaju optužbe da je Smolović dobio koncesiju zahvaljujući tome što mu je brat predsjednik Opštine. Objašnjavaju da je za dozvole bila zadužena država, te da da na istom području već postoje tri kamenoloma, ,,koji su prošli veoma zahtjevnu četvorogodišnju proceduru dobijanja mnogostrukih ispitivanja i saglasnosti, a da je završnu izdao državni Geološki zavod”. Tvrde i da su objavili dva javna poziva za javne rasprave,kao i da je Ministarstvo rudarstva formiralo zajedničku komisiju sa mještanima koja nije dala nikakvu primjedbu na postupak.
Blokada magistrale će, prema najavama mještana, biti sve češće, a trajaće sve duže. Sve dok država ne kaže ,,ne” kamenolomu. Iz Imperijala ne namjeravaju da popuste, pa će, najavljuju, realizovati legalne poslovne planove.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DANAS, SJUTRA1 sedmica
DRUŠTVO3 sedmice
FOKUS3 sedmice
HORIZONTI3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FELJTON4 sedmice