U gotovo cijelom periodu višestranačja na vlasti u Opštini Ulcinj su nacionalne partije Albanaca. U aktuelnom sazivu lokalnog parlamenta od 27 odbornika koji podržavaju izvršnu vlast čak 18 su iz nacionalnih stranaka ili grupacija (Nova demokratska snaga – Forca, Koalicija „Zajedno za budućnost Ulcinja” i Demokratska unija Albanaca).
Jedan od njihovih stalnih političkih zahtjeva na državnom nivou bio je da se poboljša informisanje na albanskom jeziku, da se taj jezik, kao jedan od najvažnijih elemenata identiteta Albanaca, koristi što više u javnim institucijama. Postao je jezik u službenoj upotrebi, a u Ulcinju zvanični. Logično, ako se ima u vidu činjenica da su oko 70 odsto stanovništva pripadnici te nacionalne zajednice.
Ali, nedavno sprovedeno istraživanje NVO Novi horizont pokazalo je da albanske nacionalne stranke ne primjenjuju ta dostignuća upravo u Ulcinju. Naime, osim opštinskog statuta i jednog formulara Poreske uprave, nijedan drugi dokument nije objavljen na internet stranici ove lokalne samouprave na albanskom jeziku!? Kod javnih rasprava, od 20 obavještenja za četiri je objavljen samo naslov na albanskom jeziku. U kategoriji „Usvojene odluke” na internet stranici Opštine, nijedna odluka nije publikovana na albanskom jeziku. Nijedan organ lokalne samouprave nema objavljen Vodič za slobodan pristup informacijama na albanskom jeziku.
„Opština Ulcinj na ovaj način direktno otežava pravo građana na slobodan pristup informacijama. Većina građana ne može pristupiti informacijama na albanskom jeziku. Dakle, lokalna samouprava koja bi trebala pokazati dobru praksu u primjenjivanju dvojezičnosti na nacionalnom nivou, upravo šalje suprotnu poruku. Nema administrativne logike da se zahtjevi šalju na albanskom jeziku, a da dostavljeni dokumenti budu na crnogorskom. Krši se Ustav, Zakon o manjinskim pravima i slobodama, Zakon o lokanoj samoupravi”, kaže za Monitor istraživač na projektu Almir Čaušević.
Istovremeno, od proklamovanog principa transparentnosti do njegove realizacije u praksi nije se mnogo odmaklo. Istraživanje je, naime, nedvosmisleno pokazalo da Opština Ulcinj samo djelimično objavljuje informacije od javnog značaja. Iako je njihovo proaktivno objavljivanje obavezno, ova lokalna samouprava nedovoljno primjenjuje princip odgovornosti javne uprave.
„Skupština Opštine Ulcinj neobjavljivanjem tačnog spiska svojih odbornika, zapisnika sa sjednica tog organa vlasti, izvještaja radnih tijela skupštine, informacija o podnijetim amandmanima, kao i rezultate glasanja, otežava informisanje građana o rezultatima rada svojih legitimnih predstavnika, a samim tim i kontrolu njihovog rada”, navodi izvršni direktor Novog horizonta Nazif Velić.
On ocjenjuje da se neobjavljivanjem svih usvojenih odluka, a prethodno njihovih nacrta i prijedloga, onemogućava učešće zainteresovanih strana u odlučivanju i njihovo uključivanje u kreiranju javnih politika značajnih za lokalnu zajednicu. „Sve se praktično iscrpljuje u direktnom prenosu zasjedanja skupštine na lokalnim medijima, što je svakako praksa koja se treba nastaviti”, dodaje Velić.
Da je u pitanju krajnja indolentnost u radu trenutne vlasti pokazuje sljedeći primjer: aktuelni predsjednik Opštine Ulcinj (Nazif Cungu), dva potpredsjednika (Hadidža Đoni i Arian Murati), ministar za ljudska i manjinska prava (Mehmed Zenka) i potpredsjednik Skupštine Crne Gore (Genci Nimanbegu), prema internet stranici Skupštine, i dalje obavljaju funkciju odbornika u lokalnom parlamentu!? Čak ni Poslovnik o radu Skupštine, kao najvažniji dokument ovog organa, nije objavljen na internet stranici Opštine Ulcinj.
„Opština Ulcinj ne objavljuje ni listu javnih funkcionera, službenika i namještenika lokalne uprave, kao ni poslove koje oni obavljaju. Ovim se ne samo krše zakonske norme i princip odgovornosti, već se i šalje poruka široj javnosti da za Opštinu nije od velike važnosti komunikacija i direktni kontakt između službenika i građana”, smatra Velić.
Inače, za nešto više od dva mjeseca u Ulcinju će se održati redovni lokalni izbori, a još ne postoji Opštinska izborna komisija koja je formirana shodno zakonu. Opozicione stranke su nekoliko puta javno tražile da se to uradi, zahtijevali da reaguje i Državna izborna komisija. Rezultata nema.
Ali, da su lokalni čelnici veoma ažurni u ostvarivanju svojih ličnih interesa pokazao je Opštinski odbor URA koji je objavio dokument „iz kojeg se jasno vidi da se novcem građana finansira reklamiranje privatnih parcela aktuelnog gradonačelnika”.
,,Naime, ugovorom koji potpisuje Nazif Cungu traži se snimanje dronom, između ostalog i njegove privatne parcele”, navodi se u saopštenju te političke stranke i naglašava da ,,nije problem da Opština reklamira i privatne parcele, ali to mora da bude na transparentan način, a ne na način što će prvi čovjek grada zloupotrijebiti službeni položaj”.
Kasnije je objavljeno da je o istom trošku ulcinjskih poreskih obveznika na Sajmu nekretnina u Minhenu reklamirana imovina i njegovog savjetnika Džaudeta Cakulija.
Iz ovog slučaja čelnici Opštine nijesu izvukli nikakvu pouku, pa su najavili da će narednog mjeseca učestvovati i na Sajmu investicija u Kuvajtu.
Istekao mandat Albanskom nacionalnom savjetu
Posljednja Elektorska skupština Nacionalnog savjeta Albanaca (NSA) održana je prije više od četiri godine. Novo rukovodstvo izabrano je 20. oktobra 2013. godine, a za predsjednika je izabran Genci Nimanbegu, visoki funkcioner Force. U Zakonu o manjinskim pravima i slobodama se navodi da se “savjet manjinskog naroda ili druge manjinske nacionalne zajednice bira na period od četiri godine”, što znači da je istekao mandat aktuelnom sazivu te krovne nacionalne institucije albanskog naroda. Očekuje se da će stoga Ministarsvo za ljudska i manjinska prava uskoro objaviti poziv za učešće na Elektorskoj skupštini pripadnicima albanske zajednice za izbor članova NSA. Taj resor, po navedenom pravnom aktu, donosi pravila i uputstva za izbor članova savjeta, odnosno određuje broj članova savjeta, sazivanje i način rada elektorske skupštine, kao i način izbora članova savjeta na elektorskoj skupštini.
Mustafa CANKA