Loša naplata potraživanja od građana i privrede, veliki broj zaposlenih i ogromni poreski dugovi zajednički su za većinu opštinskih preduzeća na sjeveru. Među njima prednjače ona koja pružaju komunalne usluge
Blizu 70 lokalnih preduzeća i javnih ustanova u crnogorskim opštinama Poreskoj upravi (PU) duguju oko 11 miliona eura. To su samo obaveze koje su reprogramirane, a do sada je izmireno nešto više od četiri milona eura.
„Kod pet lokalnih preduzeća koja su kasnila s izmirivanjem obaveza ukinuta su rješenja o reprogramu, a ona su bila i predmet mjera prinudne naplate, te je kod jednog preduzeća predloženo i pokretanje stečajnog postupka. Ta preduzeća obavezala su se da sprovedu planove reorganizacije i smanje broj radnih mjesta. Na taj način bi se doprinijelo uspostavljanju dinamike redovnog plaćanja dospjelih poreskih obaveza”, kazali su iz PU.
Pored dugova, opštinska preduzeća opterećuje višak zaposlenih i nesposobnost da naplate potraživanja. Iako grcaju u dugovima, mnoga od njih su redovna samo u isplati naknada članovima upravnih odbora. Ti upravljački organi služe, uglavnom, za uhljebljenje politički podobnih. A radnicima na održavanju čistoće, u nekim opštinama, duguje se po 10 i više mjesečnih zarada.
Nevolje u pljevaljskom preduzeću Komunalne usluge ovih dana su kulminirale. Prije par sedmica zaposleni su zaprijetili obustavom rada. Tražili su isplatu bar jedne od 11 mjesečnih zarada, koliko im poslodavac duguje. Pristali su i da umjesto toga dobiju pomoć u osnovnim životnim namirnicama.
U zahtjevu Vladi radnici Komunalnih usluga su ukazali kako nemaju novca da kupe osnovne životne namirnice, plate račune za struju i vodu, a krediti se gomilaju. „Kako da se pridržavamo preporuka u vrijeme pandemije, kada ne možemo da priuštimo ni neophodna sredstva za higijenu?“, napisali su oni.
Dobili su samo obećanja, ali i to je bilo dovoljno da nastave da rade, nakon što su samo jedan dan štrajkovali. Iz Opštine su, jer drugo nijesu mogli, obećali avansno plaćanje za poslove koje budu za njih odrađivali. U tom preduzeću je oko 50 zaposlenih.
Dospjele finansijske obaveze preduzeća su preko 700.000, od kojih je preko 300.000 eura poreskih obaveza. U Opštini tvrde da je broj radnika duplo veći od potrebnog. Zaposleni su, navodno, lani vodili česte parnične postupke za naplatu svih neisplaćenih zarada i troškova prevoza, „uz stvaranje dodadnih sudskih i advokatskih troškova“. U Opštini kažu da trećina zaposlenih ne dolazi na posao.
U Agenciju za stambeno poslovni fond, u istom gradu, u kojoj je redilo 19 Pljevljaka nedavno je, zbog finansijskih nevolja, uveden stečaj. PU nije odobrila novi reprogram poreskog duga Agenciji i nije prihvatila njen sanacioni plan. Uslijedila je blokada računa tog preduzeća na iznos od 240.000 eura. Više od 10 zarada i u tom preduzeću duguje se bivšim zaposlenim.
Štrajk su najavljivali i zaposleni u pljevaljskoj gradskoj toplani. Njima duguju šest zarada. Odustali su nakon što im je isplaćena jedna. Iz lokalne uprave kažu da su im „ruke vezane“, a mogućnost za pomoć lokalnim preduzećima ograničena, od kada su te firme postale društva sa ograničenom odgovornošću.
„Dok su preduzeća bila javna lokalna, Opština je mogla da pomogne rad preduzeća čiji je osnivač. Sada je ta mogućnost praktično onemogućena. Mi jedino možemo da pomognemo tako što sve ono što ta preduzeća svojim radom ostvare platimo tog mjeseca“, kažu u Opštini.
U mnogo manjoj susjednoj opštini Žabljak, preduzeće Komunalno i vodovod, prije reprograma, dugovalo je više od 800.000 eura, po osnovu poreza i doprinosa na lična primanja zaposlenih. Većina duga napravljena je tokom minulih šest godina.
Rožajsko DOO Komunalno, takođe, se suočava sa ozbiljnim teškoćama. Ima čak 78 zaposlenih, od kojih više od polovine radi u administraciji. Uprkos finansijskim teškoćama i odlukama rožajske Skupštine opštine (SO) to preduzeće je prošle godine, članovima Upravnog odbora (UO) isplatilo 10.800 eura. Odobrenje parlamenta imalo je samo za polovinu tog iznosa.
U većini sjevernih opština preduzeća koja se bave komunalnim uslugama i ona koja gazduju gradskim vodovodima ne uspijevaju godinama da postignu ažurnost u naplati svojih usluga.
Ne zna se duguju li više građani ili pravna lica. Ta vrsta potraživanja u žabljačkom Komunalnom nedavno je dostigla 650.000 eura. Fizička lica duguju 365.000, zastarjela potraživanja iznose oko 340.000 eura.
Građani i privreda u opštini Pljevlja duguju skoro milion i po za odvoženje smeća, a najveći dužnici su firme. Za tu uslugu Komunalno mjesečno fakturiše oko 160.000 eura, što znači da se duguje prosječno 10 računa. Pljevljaci za vodu duguju 700.000 eura.
Bjelopoljsko Komunalno preduzeće prošle godine je od sugrađana potraživalo oko milion, a beransko oko 800.000 eura
U Rožajama, građani za vodu duguju oko 470.000, a firme oko 220.000 eura. Vodovod ima 3.320 korisnika iz kategorije domaćinstva i 366 pravnih lica. Grad na Ibru ima oko 23.500 stanovnika koji za odvoženje smeća duguju oko 480.000. Preduzetnici po tom osnovu duguju oko 630.000.
U svega nekoliko opština dugovanja građana i privrede po tom osnovu su ispod 100.000 eura.
Za vodu i odvoz smeća Mojkovčani preduzeću Gradac duguju oko 93.400, od čega firme 48.700 eura. Domaćinstva u Plužinama po istom osnovu duguju oko 33.000 eura, a firme gotovo 46.000. Andrijevačko preduzeće Vodovod potražuje od građana i firmi oko 10.000 eura.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
FOKUS4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice