Zimsku sezonu Žabljak dočekuje sa starom žičarom na Savinom kuku i zatvorenim skijalištem Javorovača. Žabljačani se ne mire sa činjenicom da je doskorašnja Vlada novu žičaru, davno obećanu njima, ustupila mojkovačkom skijalištu u izgradnji
Umjesto godinama obećavanih milionskih ulaganja, na Savinom kuku ostaje stara skijaška infrastruktura. Vlada je 6. novembra, dva mjeseca nakon izgubljenih izbora, usvojila informaciju o raskidu ugovora između Ministarstva održivog razvoja i turizma (MORT), Uprave javnih radova i firme Novi Volvox. To preduzeće bilo je zaduženo za projektovanje i izvođenje radova na izgradnji šesotsjedne žičare i četiri kilometra skijaških staza na Savinom kuku, jednom od najviših vrhova Durmitora.
Sada već bivša vlada ujedno je predložila i da se nabavljene instalacije iskoriste za spajanje ski-centara u izgradnji Žarski i Smiljača, na području mojkovačke, odnosno, bjelopoljske opštine.
Ugovor, potpisan prije dvije godine, garantovao je da se na Savinom kuku izgradi žičara kapaciteta 2.600 skijaša na sat, a ugovorena vrijednost radova bila je veća od 8,7 miliona eura. Raskidom ugovora, Žabljačani ne samo da nijesu dobili nove staze i novu žičaru, već su, kako sada stvari stoje, vrlo daleko i od rekonstrukcije postojeće (i dotrajale) skijaške infrastrukture.
Odavno poznati stav UNESKO-a da se ne preporučuje proširenje kapaciteta u zaštićenoj zoni Nacionalnog parka (NP) Durmitor, Vlada je posljednja „čula“. I to tek onda kada je završena kompletna procedura nabavke nove žičare.
„Taj projekat nije bilo moguće realizovati zbog izričitih zaključaka Savjetodavne misije Centra za svjetsku baštinu pri UNESKO-u, kojima je ukazano ‘da se potencijalna gradnja većeg obima u okviru dobra, poput vodne infrastrukture, zamjene ili izgradnje ski-liftova, infrastrukture za vještački snijeg, zemljanih radova, uključujući djelimično uklanjanje drveća i žbunja – mora izbjegavati’“, saopštili su krajem novembra iz Vlade, odgovarajući na proteste koji su stizali sa raznih adresa. „Takav stav UNESKO-a, u prevodu – zabrana izgradnje žičare šestosjed – jedini je i isključivi razlog zbog čega se odustalo od njenog postavljanja na Savin kuk“, pravdali su se iz kabineta Duška Markovića ne objšnjavajući brojne kontroverze koje su pratile njihovu odluku, ali i kompletan postupak koji joj je prethodio.
Misija UNESKO-a u mišljenju iz 2019. godine nije isključila rekonstrukciju postojećih kapaciteta na Savinom kuku, ali, uz dva uslova. Postojeća infrastruktura može biti, rekli su, zamijenjena novom, ali ne smije biti nikave promjene (proširenja) u prostoru. Takođe, broj skijaša ne smije biti povećan.
„U julu ove godine donijet je jedinstven zaključak da je potrebno izvršiti preprojektovanje već nabavljene žičare, a potom i zamjenu postojeće koja je stara više od 30 godina, sa čim se složio i inženjer firme Novi Volvox… Jednostavno je neobjašnjivo da odlazeća Vlada, činom odustajanja od izgradnje žičare na Durmitoru, namjerava u formi kazne za neposlušnost sankcionisati građane Žabljaka“, saopštili su iz Uruženje građana Dalje nećeš moći. Turistički radnici, takođe, tvrde da šestosjedna žičara „namijenjena Žabljaku, treba i da ostane na Žabljaku“. Podsjećaju da je Žabljak naš najstariji zimski turistički centar, „koji ima i tradiciju i uslove, ali mu fali infrastruktura“.
Da li je to kraj priče i žičari i zimskom turizmu podno Durmitora? „Građani Žabljaka, neće dozvoliti da ta žičara bilo gdje drugo završi“, tvrde predstavnici turističke privrede tog grada. „Tražićemo od nove vlasti da nam pomogne da vratimo žičaru. Gdje ćemo je postaviti, kazaće struka. Biće postavljena tamo gdje ima snijega i gdje se može skijati, a takvih mjesta ima mnogo na području naše opštine“.
Iz Skijališta Crne Gore, državne firme čije je sjedište u Mojkovcu, objasnili su da se žičara koju je doskorašnja Vlada namijenila Mojkovcu ne može prilagoditi za Savin kuk, a da se pri tom ispoštuju preporuke UNESKO-a. Nova žičara je, kazali su iz tog preduzeća, šestosjedna, sklopiva, kapaciteta 2.600 skijaša na sat. Postojeća na Savinom kuku je dvosjedna, sa kapacitetom do 1.000 skijaša na sat.
„Nova žičara se kreće pet, a stara 1, 8 m/s i vožnja njom traje 18 minuta od podnožja do vrha. Novom bi trajala 4-5 minuta. Razlika je i u postojanju međustanice kod stare. Novom to nije predviđeno, pa bi se morala ugrađivati međustanica, koja bi, bukvalno, značila još jednu novu žičaru unutar žičare. Osim što ne bi bile ispoštovane preporuke UNESKO-a, zamjena bi iziskivala i dodatne troškove“, kazali su u Skijalištima Crne Gore. Opet ne objašnjavajući najvažnije – zašto su Žabljačani čašćeni opremom koja nije za njih i njihovo skijalište. Da bi, nakon izbora, ispalo po onoj „nije kome je rečeno…“.
Kada je riječ o skijaškoj infrastrukturi na Žabljaku situacija je nezavidna, priznaje i predsjednik Opštine Veselin Vukićević. Iz lokalne uprave, nekoliko dana nakon što je Vlada usvojila informaciju o raskidu ugovra, poslali su molbu da se odluka preispita. Ubrzo je stigao i odgovor. ,,Vaš zahtjev da se, uz određene korekcije, već nabavljena oprema upotrijebi za rekostrukciju postojeće dvosjedne žičare na skijalištu ‘Savin kuk’, u ovom momentu nije prihvatljiv, na način kako je predloženo. Naime, u pitanju je žičara čiji projektovani kapacitet premašuje nosivi kapacitet postojećih skijaških staza, pa bi se, pored neracionalnosti takvog pristupa, država oglušila i o jasne smjernice iz pomenutog izvještaja UNESCO-a da eventualna modernizacija ne smije rezultirati omogućavanjem prisustva većeg broja skijaša“, odgovorili su Vukićeviću iz doskorašnje Vlade.
Iz Markovićeve Vlade su pojasnili kako ni Uprava javnih radova, „koja je nabavila opremu za novu šestosjednu žičaru, nije nadležna za pristupanje sanaciji postojeće skijaške infrastrukture na Savinom kuku koja je u vlasništvu Investicionog razvojnog fonda (IRF)“. I, na kraju, preporučili su da rješenje za rekonstrukciju, odnosno neophodnu modernizaciju, postojeće dvosjedne žičare treba tražiti u komunikaciji sa tim fondom. Pa rukom od ruku. I pravac na Bjelasicu, čim padne prvi snijeg.
Ipak, Vukićević ne propušta da svaki put kada govori na temu zabrinjavajuće skijaške infrastrukture u svojoj opštini, saopšti kako je on optimista. Zahvalan dosadašnjoj Vladi za „ulaganja od sedam miliona eura sa nivoa države u opštinu Žabljak“.
Nezavidno stanje skijaške infrastrukture u najpoznatijem crnogorskom zimskom turističkom centru dodatno komplikuje činjenica da više neće postojati ni skijalište Javorovača, na periferiji Žabljaka. Ono je prestalo da postoji nakon što je sud donio odluku da zakupac prostora, d.o.o Javorovača sa tog mjesta mora da ukloni infrastrukturu (ski-lift i prateće objekte) koja je postavljena prije gotovo 50 godina. Javorovača je bila prvi urbanizovani sportsko-turistički objekat te vrste u Crnoj Gor. Prvi ski-lift na tom prostoru postavljen je početkom 80-ih godina prošlog vijeka.
Nepovoljna epidemiološka situacija desetkovala je ljetos prihode od turizma u toj sjevernoj opštini. Sa neizvjesnošću Žabljačani dočekuju i predstojeću sezonu. Jasno je da ni ove godine ne mogu računati na vještačko osnježavanje skijaških staza. Pa ko dočeka bolja vremena – pričaće.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
FOKUS4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice