Osim dvojice pripadnika SAJ-a, koji su osuđeni na 17 mjeseci zbog torture u oktobru 2015, ostatak jedinice uredno obavlja  posao, primaju nagrade i fotografišu se u kancelarijama vrha policije.  Da ih štite institucije konstatovao je i Ustavni sud i međunarodne organizacije.  Nikom ništa

Pripadnici Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ)Boro Grgurović i Goran Zejak proglašeni su krivim za brutalno prebijanje  Mija Martinovića 2015. godine i osuđeni na 17 mjeseci zatvora.

Zejak i Grgurović su uhapšeni ubrzo nakon torture u kojoj je učestvovalo preko 30 pripadnika ove jedinice. Njih dvojica nijesu negirali da su učestvovali u prebijanju Martinovića, ali su negirali krivicu, tvrdeći da su samo radili svoj posao i da nijesu te noći prekoračili svoja ovlašćenja. Ustavni sud Crne Gore utvrdio je da se radilo o torturi.

Iako su i tokom sudskog procesa saslušavani ostali pripadnici ove jedinice,niko od njih ne samo da nije priznao da je  učestvovao u prebijanju Martinovića, nego su tvrdili da nijesu ni bili na mjestu torture, bez obzira na  snimak na kom se jasno vidi da u prebijanju Martinovića učestvuje oko 30 pripadnika te jedinice.

Ustvani sud utvrdio je da su policijski batinaši zaštićeni od strane nadležnih organa , odnosno da  državno tužilaštvo nije djelotvorno istražilo policijsku torturu posle protesta u oktobru 2015. godine i da Uprava policije nije sarađivala u identifikaciji odgovornih državnih službenika, koji su te večeri bili maskirani i bez ikakvih obilježja identifikacije.

Ustavni sud je, nažalost, odbio da naloži da sopstvene  presude- u kojima se konstatuje da se radilo o torturi i da je izostala reakcija nadležnih u utvrđivanju odgovornosti i identifikovanju batinaša- učini i izvršnim.

Predlog jednog od sudija tog suda, Miodraga Iličkovića, da taj sud naloži Vladi da identifikuje državne službenike koji su učestvovali u torturi nad građanima, podržalo je samo dvoje njegovih kolega,  sudije Mevlida Muratović i Milorad Gogić. ”Razočaravajuća je odluka Ustavnog suda da ne insistira kod Vlade da identifikuje državne službenike koji su učestvovali u torturi nad građanima”, prokomentarisala je tu odluku Ustavnog suda, direktorica  NVO Akcija za ljudska prava, Tea Gorjanc-Prelević, koja je pred Ustavnim sudom zastupala žrtve policijske torture.

Da je batinaše štitila država, konstatovao je i izvještaju Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja i nečovječnog i ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (CPT). Da su oni i nakon pokretanja istrage, i tokom sudskog procesa Grgureviću i Zejaku, uživali zaštitu nadležnih pokazuje i činjenica da se dešavalo da se na poziv da dođu na sud gotovo masovno ne pojave u sudnici, uz obrazloženje  tadašnjeg komandanta te jedinice Mirka Banovića da su na bolovanju ili službeno odsutni.

A da zaštitu  uživaju i danas, i nakon presuda Ustavnog suda i reakcije međunarodnih organizacija,  pokazuje i to što i dalje obavljaju svoj posao, primaju nagrade i fotografišu se uz počasti u kancelarijama vrha policije.  Napravljene su tek kozmetičke promjene, pa je ime jedinice promijenjeno u Protivteroristička jedinica (PTJ), a postavljen je i novi komandant –  Miloš Radulović, bivši načelnik CB Bar. Bivši komandant SAJ-a RadosavLješković je zbog toga što je odbio da pomogne u identifikovanju onih koji su učestvovali u oktobarskoj torturi, dobio pet mjeseci zatvora. Pazilo se da kazna ne bude preko šest mjeseci zatvora, jer bi tako izgubio mogućnost da se vrati na posao. Vraćen je u sektor obezbjeđenja ličnosti i objekata. Medji su spekulisali da je tamo premješten ne po kazni zbog oktobarske torture, već zbog rivaliteta bivšeg i aktuelnog premijera kad je u pitanju kontrola nad bezbjednosnim službama. Lješković je navodno Đukanovićev kadar.

Direktor Uprave policije Veselin Veljović primio je u februaru ove godine u svoju kancelariju, uz počasti, pripadnike SAJ-a. Povod je bilo deveto mjesto koje su sajovci osvojili na takmičenju u Dubajiu, u konkurenciji od 49 takvih policijskih timova.

Veljović je tim povodom natuknuo da je ta jedinica imala propusta u prošlosti, ali da za to, kako je rekao, „odgovaraju pojedinci“. Valjda je mislio na Grgurevića i Zejaka.

Čestitku je jedinici uputio i Savjet za građansku kontrolu rada policije. Savjet je čestitaoVeljoviću, novom komandantu Raduloviću i članovima tima SAJ-a ,,na ostvarenom  odličnom rezultatu na taktičkom takmičenju izazova svjetskog ranga specijalnih snaga”. U čestitki su kazali i da su ponosni na ostvaren i odličan rezultat crnogorske Specijalne antiterorističke jedinice, kojim su ,,promovisali duh, saradnju, razmjene ideja, zajedničke vrijednosti, solidarnost i poštovanje.”

Solidarnost u prikrivanju nasilništva  je svakako nešto što ih krasi. I njihove šefove. I to nesamo u prikrivanju pripadnika SAJ-a u torturi u oktobru, nego i ostalih policijskih batinaša, i u drugim slučajevima.

U međuvremenu, u oktobru ove godine,  šef Upravepolicije (UP) VeselinVeljović je  obavezao policijske šefove da posjete svakog građanina koji doživi torturu ili prema kojem  se njihovi podređeni budu neprofesionalno ophodili tokom i nakon radnog vremena. Radi se o preporuciSavjeta za građansku kontrolu policije, koju je usvojila UP.

,,Savjet je ocijenio da bi se Uprava policije na taj način dodatno distancirala od negativnih i neprimjerenih pojedinačnih postupaka koji ne odražavaju vrijednosti crnogorske policije”, pojašnjava se ova preporuka.

To što se u redovima Specijalne jedinice i dalje nalaze  oni koji su bez ikakve sankcije sprovodili torturu tokom oktobarskih protesta, ali i kadrovi za koje se od ranije vezuje nasilničko ponašanje, pa i veze sa organizovanim kriminalom, o čemu je Monitor već pisao, ne zabrinjava nikog.

Valjda je dovoljno da se ubuduće oblače drugačije, zovu drugačije, i posjećuju žrtve.

Milena PEROVIĆ KORAĆ

Komentari

U sve krimi priče o Atlas grupi i njenom vlasniku umiješana su i lica sa visokim pozicijama u jednoj, dvije a, možda, i sve tri grane vlasti u Crnoj Gori. Zato nadležni tim sumnjama pristupaju sa posebnom pažnjom: udalje se od njih koliko god je potrebno

Neki jubileji, jednostavno, nijesu za slavlje.

Negdje u ovo doba prošle godine Centralna banka (CBCG) i Specijalno državno tužilaštvo (SDT) privodili su kraju pripreme za ulazak (neki bi to radije nazvali upad) u IMB i Atlas banku koje su, pokazaće se, bile srce ovdašnje poslovne imperije biznismena Duška Kneževića.

Rezultat tih operacija poznat nam je samo djelimično. Znamo da su – nakon što je CBCG obznanila nelikvidnost Kneževićevih banaka i uvela prinudnu upravu, a Specijalno državno tužilaštvo skupa sa Upravom policije „realizovalo predmet Beta“ i pripremilo krivičnu prijavu protiv 174 osobe i preduzeća zbog sumnji da su preko ovih banaka „počinili krivično djelo pranje novca u iznosu većem od pola milijarde eura“ – obje banke otišle u stečaj, pa je CBCG započela postupak njihove likvidacije. Vlasnik Atlas grupe pobjegao je u London, odakle se  nekadašnjim partnerima sveti objavljujući dokumenta (i nedokumentovane glasine) o zajedničkim poslovima. Više od sto miliona eura sa računa klijenata tih banaka nije vraćeno vlasnicima. Možda nikad neće biti. Iz Fonda za zaštitu depozita malim deponentima (depoziti manji do 50 hiljada eura) isplaćeno je oko 100 miliona. Shodno Zakonu o zaštiti depozita bez prava na naknadu novca ostala je država, lokalne samouprave, javna i komunalna preduzeća…).  Atlas grupa je pokrenula sudski spor protiv Crne Gore u kome, kažu, zahtijevaju naknadu štete od pola milijarde eura.

Guverner Radoje Žugić je, u minulih 12 mjeseci, prešao put od optimiste bez razloga do pesimiste bez objašnjenja, da bi se danas pretvarao kako sa operacijom Atlas nema dodirnih tačaka.

PROĆITAJTE VIŠE U ŠTAMPANOM IZDANJU MONITORA OD 8. NOVEMBRA

Komentari

Iako su crnogorski zvaničnici, od Filipa Vujanovića do  Mila Đukanovića ,  nakon ubistva Vojičića    najavljivali  brzu i efikasnu istragu, ubrzo je postalo jasno da će i ovaj zločin, kao i mnoge koji dobiju etiketu „politički motivisanog“, prekriti zaborav. Iako neki dokazi i tragovi postoje. U međuvremenu, svi koji su bili zaduženi za  slučaj, od policije do pravosuđa,  unaprijeđeni su

Na trinaestu godišnjicu od ubistva Srđana Vojičića  – ni riječ. Zvaničnici ćute, kao i mediji. Samo čitulja Vojičićevog strica, Puniše Puca Vojičića.  Da podsjeti. „Tvoje rane bole, tvoja nevina krv boli i ne zastarijeva 13 godina. Vrijeme ubica, demona, kukavica, izdajnika, hohštaplera. Ako možeš počivaj u miru“,  riječi su kojima Vojičić podsjeća na ovo nikada rasvjetljeno ubistvo, koje je u izvještajima o ljudskim pravima opisivano u kategoriji politički motivisanih zločina.   „ U tim riječima je sve“, kaže za Monitor Puco Vojičić.

Srđan Vojičić je ubijen 24. oktobra 2006. godine  oko 21:50 sati u centru Podgorice,  u blizini stana književnika Jevrema Brković, koji je te noći napadnut. Vojičić je bio pratilac  Brkovića, i stradao je braneći napadnutog književnika.  Nakon što su parkirali automobil , Brković se  uputio prema ulazu svog stana, gdje ga je jedan od više napadača napao metalnom šipkom.  Nakon što je oboren, napadači su Brkovića nastavili da udaraju šipkama.  Istovremeno, jedan od njih je ubio  Srđana Vojičića, koji je bio naoružan. Na njega je ispaljeno više hitaca kad je krenuo da pomogne književniku.

Brković je tvrdio da je motiv za napad na njega politički i da su se nalogodavci zločina pronašli u njegovoj knjizi Ljubavnik Duklje, u kojoj se govori o vezama organizovanog kriminala i vladajuće političke elite u Crnoj Gori.  Pred istražnim organima tvrdio je da nije prepoznao napadače, ali da je siguran da je motiv napada politički. „Imam predubjeđenje da se može raditi o dvije ličnosti, ali nemam opopljivih dokaza i ne bih ta imena navodio“, saopšio je Brković na saslušanju kod istražnog sudije zaduženog za slučaj, Mušike Dujovića.

Zvaničnici, od tadašnjeg predsjednika države Filipa Vujanovića do bivšeg premijera Mila Đukanovića, najavili su brzu i efikasnu istragu.  No, ubrzo je postalo jasno da će i ovaj zločin, kao i mnogi koji dobiju etiketu „politički motivisanog“, prekriti zaborav. Iako neki tragovi i dokazi postoje.  U međuvremenu, svi koji su bili zaduženi za  slučaj, od policije do pravosuđa,  unaprijeđeni su. Mnoga od njihovih imena vezuju se i za druge nerasvijetljene zločine, pa i političke, ali ih to nije omelo u karijeri. Naprotiv. Kao da su zbog takvog rada – nagrađivani.

Na čelu policije u to vrijeme nalazio se  Veselin Veljović, čije se ime vezuje za brojne afere sa oznakom politički motivisanih zločina, a njegovi najbliži saradnici su nerijetko viđani na sudu i optuživani kao izvršitelji i pomagači takvih zločina.  Veljović je  i danas nalazi na tom mjestu. Izabran je nedavno za šefa policije, nakon kraće pauze.  Veljović je nakon prve reakcije i obećanja brze istrage i pronalaska ubica Vojičića  saopštio da je „slučaj može ostati neriješen“. Danas ga više ni ne pominje.

Iako je policija tvrdila da su tokom istrage o ubistvu Vojičića i napada na Brkovića saslušali oko 800 osoba , da postoje dva osumnjičena, te da postoje i DNK nalazi koji će dovesti do napadača, do podizanja optužnice nije došlo.  Policija nikada nije uhapsila  osobu koja se vezuje za DNK nalaz koji je poslat na vještačenje.  Monitor posjeduje dokument Instituta za sudsku medicinu u Beogradu, gdje su dan nakon ubistva Vojičića poslati predmeti nađeni na mjestu zločina, radi vještačenja. U tom se nalazu navodi da je „DNK analizom uzorka 2006452_9_1 utvrđen referentni profil Ivanović Branislava“.  Nije poznato ni da je Ivanović zbog ovog slučaja saslušavan u okviru ovih 800  o kojima je govorio vrh policije.

Inspektor koji je  vodio slučaj je  Siniša Stojković, čije se ime takođe vezuje  za afere koje se odnose na prijetnje i napade na novinare. To mu, kao i nerasvijetljena ubistva, očito nijesu bila prepreka u karijeri. Naprotiv,  po povratku Veljovića na čelo UP, a nakon skoro dvogodišnjeg statusa „neraspoređen“ ,  opet je aktivan policajac, i to  – pripadnik Odsjeka za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije. Stojković je, u međuvremenu,  postao šef budvanske kriminalistike, pa je suspendovan jer ga je Specijalno tužilaštvo  sumnjičilo da  da je osnovnoj tužiteljki Ljiljani Klikovac prijetio da može biti smijenjena ako bude preduzimala dalje službene radnje u postupku koji se vodio protiv policajca Milenka Rabrenovića, osumnjičenog u slučaju napada na Oliveru Lakić.  On je, saopštili su tada iz tužilaštva, tužiteljki Klikovac  preporučio da se više ne bavi osumnjičenima za prijetnje novinarki  Lakić, jer će to ugroziti dolazak u tom trenutku bivšeg direktora policije Veselina Veljovića na mjesto šefa tajne policije.  Sud je odbacio optužnicu protiv Stojkovića , poslije čega ga je tadašnji direktor policije Slavko Stojanović imenovao za šefa kriminalističke policije.   S tog mjesta smijenjen je prije dvije godine, da bi ga Veljović sada opet vratio na važnu poziciju.

Nalaz vještaka iz Beograda završio je kod istražnog sudije Mušike Dujovića, koji je u međuvremenu postao predsjednik Apelacionog suda. Dujović je kadar Vesne Medenice, koje je  u vrijeme ubistva Vojičića bila  vrhovna državne tužiteljka.  Monitor je pisao da je u obaranju presuda u predmetu za ubistvo Slavoljuba Šćekića, Dujović imao aktivnu potporu Medenice.   Medenica je u međuvremenu treći put postala predsjednica Vrhovnog suda, mimo Ustava.

Napredovao je i tužilac zadužen za slučaj Vojičić – Dražen Burić. Burić je postao zamjenik Vrhovnog državnog tužioca, a nedavno se pominjao i kao mogući v.d državnog tužioca umjesto Ivice Stankovića.  Burić nije podigao optužnicu u ovom slučaju, ni pored DNK nalaza.

Do hapšenja i optužnice  nije došlo  ni kada je policija sedam godina nakon ubistva,  u decembru 2013, što se navodi u izvještaju Akcije za ljudska prava (HRA),  saopštila da su došli do osnovane sumnje da je Vido Brajović, optužen za trgovinu narkoticima,  učestvovao u napadu i ubistvu Vojičića. Policija je saopštila da je od tužilaštva  zatraženo da se uzme njegov DNK zbog upoređivanja sa drugim.  Ostalo je nejasno  i zbog čega policija sedam godina kasnije sumnjičila Brajovića, a posebno zbog čega je izostala reakcija nadležnih.

Javnosti nije poznato ni da li su u okviru istrage saslušavane druge osobe koje su javno označavane kao nalogodavci, ali i izvršioci i pomagači u zločinu.  Stric ubijenog Srđana, Puniša Vojičić, javno je više puta kao nalogodavca označio crnogorskog biznismena Veselina Barovića,  što se navodi i u  Izvještaju Inicijative mladih za ljudska prava, iz februara 2008. Nije poznato da je Barović tim povodom ikada saslušan.  Vojičić je, takođe se navodi u ovom dokumentu,  kao jednog od izvršilaca označio Barovićevog telohranitelja Rada Živkovića, ali ni o njegovom saslušanju nema podataka u javnosti. Vojičić tvrdi da je zbog zataškavanja slučaja morao da vodi paralelnu istragu. On je, se navodi u izvještaju  HRA,  u istrazi tvrdio  da je njemu i njegovoj porodici  Jevrem Brković kazao ko je izvršilac, ali je Brković  to demantovao.

Javnosti nije saopšteno ni da li je saslušan Marinko Banović, kojeg je Vojičić javno, u medijima,  optužio  da je pomogao izvršiocu ubistva da se skloni, i tražio od policije da to ispita.  Banović je nekadašnji pripadnik crnogorske policije, koji je izbačen iz policije, nakon hapšenja u Beogradu zbog 17 kilograma marihuane. U julu 2012. godine prvostepeno je osuđen na 10 mjeseci zatvora zbog nanošenja teških tjelesnih povreda biznismenu Časlavu Neneziću. Tada je i Barovićev telohranitelj Rade Živković,  Banovićev prijatelj, osuđen na šest mjeseci zatvora. Marinko Banović   uhapšen je nedavno  nakon što su policajci u njegovom automobilu pronašli dvije snajperske puške i veću količinu municije. Spekulisalo se da je oružje bilo namjenjeno kriminalnim grupama. Sa tužilaštvom je potpisao sporazum da zbog toga odsluži kaznu od osam mjeseci zatvora.  Banović je  brat Mirka Banovića, bivšeg zamjenika SAJ-a, koji je smijenjen sa te pozicije kada i Radosav Lješković.  Mirko Banović je više puta sumnjičen, ali naj­ve­ći broj slučajeva nika­da ni­je is­tra­žen ili su po­stup­ci za­star­je­li.  Jedna od njih je i slučaj prijetnji  is­tra­ži­va­ču kr­še­nja ljud­skih pra­va Alek­san­dru Ze­ko­vi­ću, ali ni to nije procesuirano.  Mirko Banović je sada, po povratku Veljovića, načelnik novog Odsjeka za posebnu operativnu podršku u Sektoru za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije

Puniša Vojičić  je  više puta optužio vrh policije da zataškava zločin. Pored Veljovića, za opstrukcije je optužio tadašnjeg šefa podgoričke policije Predraga Ašanina, njegovog bivšeg pomoćnika  Tihomira Gačevića, koji je u međuvremenu disciplinski gonjen jer je prisustvovao političkom skupu koji je organizovao Veselin Veljović u kampu Zlatica, nakon čega je prebačen u službu u Agenciju za nacionalnu bezbijednost, i  bivšeg šefa Odsjeka za krvne delikte Ekana Jasavića.

On tvrdi da su za zataškavanje jednako odgovorni i u pravosuđu, da se radi o organizovanoj akciji s vrha., te da je  svih ovih godina, tokom kojih je obilazio institucije tražeći istinu, dobijao slijeganje ramenima I prebacivanje odgovornosti s jednih na druge.  Pred sjednicu skupštinskog Odbora za bezbjednost, kojoj je prisustvovao, zapaljen je grob Srđana Vojičića, što je on doživio  kao zastrašivanje zbog  insistiranja na istini.

Istina očito čeka neke nove tužioce, policajce, i sudije.

Milena PEROVIĆ KORAĆ  

Komentari