„Neophodno je duže zatvaranje i stroga kontrola granica”, kaže za Monitor epidemiološkinja Milena Popović-Samardžić. O neophodnosti novog i strožeg zatvaranja sve se više govori i u Evropskoj uniji
Posljednje dvije nedjelje karte na kojima se vidi situacija sa korona virusom u Evropi pokazivale su najcrnje stanje, crnu boju za teritoriju Crne Gore i Portugalije. Dok je Portugalija u totalnoj izolaciji, u Crnoj Gori mjera skoro da nije bilo.
Statistički, Crna Gora je posljednje dvije sedmice prva u Evropi po broju oboljelih od kovida. Sa terena su počela da dolaze upozorenja o katastrofalnoj situaciji, posebno u primorskim opštinama.
Ministarstvo zdravlja je uvelo nove mjere. Oštrije zaključavanje propisano je za Budvu i Tivat u kojima je, u narednih 15 dana, zabranjen rad ugostiteljskih objekata, tržnih centara, kozmetičkih i frizerskih salona, kladionica i slično. Đaci će u ovim opštinama učiti onlajn, a Budvanima i Tivćanima je preporučeno da bez prijeke potrebe ne napuštaju svoje opštine.
Na nivou Crne Gore policijski čas je uveden sat ranije, od 21 i ponovo je zabranjen međugradski saobraćaj vikendom.
Stopa aktivnih slučajeva na 100.000 stanovnika u Budvi je katastrofalna i iznosi 3.762, dok je u Tivtu 1.467. Veću stopu aktivnih slučajeva od Tivta imaju Cetinje sa 1.851, Kotor – 1.657, Podgorica sa 1.659, ali su za sada još uvijek izvan režima oštrijeg zaključavanja.
Ljekari su na izmaku snage. Sllike iz Budve gdje pacijenti po kiši čekaju prijem uz objašnjenje ljekarke da zbog opšteg nezadovoljstva često interveniše i policija, govore da strpljenje izdaje i pacijente. Dosta je i onih koji su oguglali pa ne haju: „Šetam Goricom i ispred mene čovjek hoda i razgovara na mobilnom sa nekim…’Evo dobro sam, peti mi je dan, ali dobro se osjecam… evo me na Goricu, ah, nemam simptome…”, jedan je od statusa na Fejsbuku o poštovanju preventivnih mjera. Iz svih opština upozoravaju da se dešavaju slučajevi da oboljeli i oni koji su u samoizolaciji nesmetano šetaju. Iz Ministarstva zdravlja najavljuju izmjene zakona kojima će se dati veća ovlašćenja inspekcijama, policiji i komunalnoj policiji kako bi unaprijedile do sada loš rad u sprečavanju ovakvih slučajeva.
„Vidio sam i snimke iz krcatih lokala po Podgorici, gomilu bez maski kako uživa do prvog kuku, lele, doktore, spašavaj… Biće za nekoliko dana još veća gužva ispred covid-ambulanti po Crnoj Gori, a jutros je bila ogromna. Vidio sam previše snimaka rentgena pluća koji su se u tri dana pogoršali za ne prepoznati. Vidio sam previše padova saturacije kiseonika u krvi, vidio dovoljno naprasnih urušaja zdravstvenog stanja. Izgubili smo mnoge drage ljude. Umorni smo, iscrpljeni, vojnički rečeno, imamo gubitaka”, napisao je na svom Fejsbuk profilu ljekar Goran Jovanović.
Nadležni moraju da prelome – da li je preči turizam ili zdravlje. Mediji su nedavno objavili da je u zimskim centrima zabilježena jedna od najboljih sezona. Ljekari iz Budve upozorili su da je širenju virusa doprinio povratak građana sa odmora i zimskih centara u zemlji i regionu ali i masovno nepoštovanje epidemioloških mjera. Po povratku sa sjevera 130 učenika srednje škole „Bratsvo i jedinstvo” iz Ulcinja je u samoizolaciji. Njih 20 je pozitivno na korona virus.
„Čovječanstvo je razmaženo mikrobi nisu. Ako mislimo da imamo išta od ljetnje turističke sezone, neophodno je duže zatvaranje i stroga kontrola granica. O tome pričam već godinu”, kaže za Monitor epidemiloškinja Milena Popović-Samardžić.
Granice su i dalje otvorene. Pored građana Velike Britanije, novim mjerama je predviđen obavezan PRC test za ulazak u Crnu Goru i za građane: Francuske, Portugalije, Španije, Danske, Holandije, Irske, Belgije, Češke, Izraela, Malte, Litvanije, Estonije, Letonije, SAD, Brazila, Južnoafričke republike, Indije, Bahreina i Libana.
U Institut za javno zdravlje još nijesu stigli rezultati iz Njemačke o vjerovatnoj potvrdi prisustva britnaskog soja korona virusa u Crnoj Gori. Ljekari upozoravaju da novi soj izaziva teže kliničke slike i kod mlađe populacije.
Slovenački infektolog Andrej Trampuž upozorio je ove nedjelje da je zbog opasnosti širenja novih sojeva korona virusa vrijeme za zaoštravanje epidemioloških mjera. Mogući novi talas posebno bi mogao pogoditi mlađu populaciju.
Uozorenja stižu i iz Njemačke. Virologinja Melani Brinkman, članica savjetničkog tima Angele Merkel, se zalaže da se odmah proglasi potpuni karantin, sveobuhvatan i kratak. Ako se bude oklijevalo, britanski soj natjeraće nas u dugotrajni i lokdaun.
Teško da će oštrije mjere zatvaranja izbjeći i država sa procentualno najviše oboljelih u Evropi u kojoj vakcinacija još nije počela.
Vakcina kao dobro bogatih
Kompanija Astra Zeneka je prva kompanija koja je podnijela zahtjev za registraciju vakcine u Crnoj Gori. Proces odobravanja regularno traje do pola godine, ali su iz Ministarstva zdravlja objasnili da postoji zakonska mogućnost da se zbog hitnosti odobrenje dobije za najviše nedjelju dana.
Najavljeno je i da će hitnu saglasnost za upotrebu u Crnoj Gori dobiti ruska vakcina Sputnjik V. Ljekar Sergej Boljević sa Sečenovskog univerziteta u Moskvi, koji je neposredno uključen u pregovore za nabavku vakcine Sputnjik V, izjavio je za TV Vijesti da bi ova vakcina u Crnu Goru trebala da stigne u drugoj polovini februara. On je kazao da bi Crna Gora u prvom talasu trebalo da dobije od pet do 15 hiljada doza te da će dalje ići dinamikom u razmaku od 21 dan, koliko je potrebno za nove doze.
Stav prema ruskoj vakcini mjenja se i u EU, usljed zastoja u isporuci vakcina zapadnih kompanija evropskim zemljama. Za ovu nedjelju najavljena je posjeta ruske delegacije Institutu Torlak u Beogradu kako bi procijenili tehnološke i kadrovske kapacitete Instituta za proizvodnju vakcine Sputnjik V.
EU je naručila 2,3 milijarde vakcina, mnogo više nego je potrebno za imunizaciju 450 miliona stanovnika zemalja Unije. Međutim, pored problema sa isporukom Fajzer Biontekovih vakcina i Astra Zeneka je obavijestila da će u prvom kvartalu godine EU isporučiti samo 31 milion vakcina umjesto dogovorenih 80 miliona.
Predsednik Saveta EU Šarl Mišel izjavio je ove nedjelje da vakcina nema dovoljno, pa se toga očekuje da će tek krajem aprila i u maju postojati mogućnost da se one doniraju partnerima iz trećih država. Među partnerima je i Crna Gora.
Istraživanja govore – ukoliko se vakcinacija nastavi na ovakav način, a farmaceutske kompanije u proizvodnji vakcina vide profit a ne zdravlje ljudi, imunizacija će potrajati godinama. Sve su glasniji zahtjevi za odricanjem od intelektualnog vlasništva nad vakcinama i poštovanje apela Svjetske zdravstvene organizacije da je vakcina opšte dobro. No, nije baš realno očekivati da će bogate zemlje onemogućiti monopol farmaceutskih kompanija i profite mjerene milijardama dolara.
Da ne postoji monopol na znanje, potvrdila je Kuba koja je završila posljednju fazu provjere sopstvene vakcine Soberana 02, koja bi trebalo da bude raspoloživa od 1. marta. Kubanska laboratorija Finlaj je saopštila da će tu vakcinu moći da primi svih 11 miliona Kubanaca, a takođe i svi inostrani turisti. Mediji u EU su ocijenili da to može biti šansa i za Evropljane da nabave novu vakcinu
Prema podacima Duke Global Health Institute za sada je 16 odsto svjetske populacije bogatih zemalja obezbijedilo 60 odsto dostupnih vakcina. Ponavlja se scenario iz 2009. kada su bogate zemlje tokom pandemije svinjskog gripa prigrabile sve dostupne količine vakcine za sebe. Za utjehu je što se virus ne osvrće na ljudsku pohlepu i glupost, pa ni bogati neće biti mirni dok se ne vakcinišu i stanovnici siromašnih zemalja.
Predrag NIKOLIĆ
Izdvojeno1 sedmica
Izdvojeno4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
DETEKTOR4 sedmice
INTERVJU2 sedmice
INTERVJU4 sedmice
FOKUS3 sedmice
DUHANKESA3 sedmice