Ove je nedjelje Mljekara Lazine, jedan od mnogih njenih zagađivača, ponovo ispustila velike količine toksičnih otpadnih voda u Zetu. Iako je mljekara dužna da izgradi postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda koje ispušta u zaštićeno prirodno dobro – od toga ništa . Nadležni žmure
U nedjelju, prema video snimku koji je objavio portal Volim Danilovgrad, Mljekara Lazine je ispustila velike količine otpadnih voda u Zetu. Prizor je zastrašujući. Boja vode u određenim djelovima rijeke je potpuno bijela. Nije to prvi put da otpadne vode završavaju tamo gdje ne treba. Za to godinama niko ne odgovara.
Iz Odsjeka za kvalitet voda i vazduha Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju su, na zahtjev Agencije za zaštitu životne sredine (AZŽS), prethodno uradili ispitivanje na mjestu gdje mljekara inače ispušta otpadne vode. Uzorak koji su uzeli 22. jula sa izlazne cijevi odakle voda ide dalje u Zetu pokazao je da su fizičko-hemijske i biološke karakteristike rijeke – loše. U izvještaju, u koji je Monitor imao uvid, a koji potpisuje načelnica Nevenka Tomić navodi se da voda ne odgovara uslovima Pravilnika o kvalitetu i sanitarno-tehničkim uslovima za ispuštanje otpadnih voda, načinu i postupku ispitivanja kvaliteta otpadnih voda i sadržaju izvještaja o utvrđenom kvalitetu otpadnih voda.
Iz mljekare na pitanje Monitora zbog čega ta firma do sada nije osposobila valjanu aparaturu za prečišćavanje otpadnih voda kako bi zaštitila životnu sredinu do zaključenja ovog broja nije stigao odgovor.
,,Hrani me, pazi me – Mljekara Lazine. Sva ironija odnosa te firme i kompanije Šimšić-Montmilk – Danilovgrad u okviru koje ona posluje, prema životnoj sredini, a time i prema svim kupcima sadržana je u njihovom sloganu. Kompanija koja na svom zvaničnom sajtu ističe kvalitet, zdravlje, visokotehnološke procese i odgovoran odnos, oslikava ukorijenjeno licemjerje našeg društva i institucija”, kaže za Monitor Danilovgrađanin i osnivač portala Volim Danilovgrad Milan Mijajlović.
U Elaboratu procjene uticaja na životnu sredinu za projekat Proširenje proizvodnog kapaciteta sa pet hiljada litara na 20 hiljada litara mlijeka na dnevnom nivou i izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda kompanije Šimšić-Montmilk iz februara ove godine, u dijelu kontrole zagađenja, navodi da je usvojena odluka o izgradnji postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda definisanog tehnolškim projektom. ,,U slučaju da dođe do zastoja na tom postrojenju, neophodno je obustaviti proces proizvodnje i pozvati ovlašćenog servisera za postrojenje za prečišćavanja otpadnih voda, sa kojim nosilac projekta ima potpisan Ugovor o redovnom servisiranju. Zastoj može nastati usljed njegovog neredovnog održavanja, pa je potrebno izgraditi proceduru redovnog održavanja”, piše još u ovom dokumentu.
U Odluci o određivanju lokacije sa elementima urbanističko-tehničkih uslova za izgradnju lokalnog objekta od javnog interesa koju krajem 2021. potpisuje donedavna predsjednica Opštine Danilovgrad Zorica Kovačević dogovoreno je mjesto za izgradnju postrojenja za prečišćavanje voda. Nigdje se ne precizira kada bi se ta izgradnja trebalo završiti.
Lokalne institucije, prema riječima Milana Mijajlovića, odavno nemaju gotovo nikakvog smisla u Danilovgradu. ,,Godinama obećavaju rješavanje problema, a kompanija samo povećava količinu otpadnih voda. Na to joj Opština indirektno daje saglasnost odobravajući elaborat u kojem nije odredila rokove za rješavanje problema otpadnih voda. U prevodu – prosipajte dok god možete”, objašnjava on.
Dolina rijeke Zete proglašena je parkom prirode 2019. godine. Vrijednost njenog biodiverziteta je neprocjenjiva. Tu je pronađeno pet tipova staništa koja su od posebnog značaja za zaštitu prirode u Evropskoj uniji, kao i nekoliko vrsta gljiva, mahovina i puževa koji su prvi put registrovani u Crnoj Gori. Od 19 vrsta riba koliko je popisano na ovom području – deset su endemi. Utvrđeno je da ovdje žive 774 biljne vrste, kao i da je mjesto od ekstremnog značaja za ptice.
Mijajlović smatra da nije daleko dan kada će svakom biznisu sa teritorije opštine Danilovgrad biti isplativije da vodi računa o životnoj sredini. ,,U tom slučaju neće plaćati kazne, a proizvodi i usluge će vrijedjeti više. Nevladine organizacije iz Danilovgrada bave se izradom brojnih dokumenata koji će pomoći da se područjem pravilno upravlja. Građani su podigli i usadili hiljade sadnica ugroženog hrasta, započinje se nemali broj biznisa zasnovanih na prirodnim ljepotama Danilovgrada – kampovi, uređene plaže, rijeka se u jednom dijelu redovno koristi za kajakarenje”.
Monitor je i ranije pisao o zagađenju koje Zeta, gotovo svakodnevno, trpi.
Prema Strategiji održivog razvoja Crne Gore do 2030, donji tok rijeke Zete spada u jedan od šest najzagađenijih riječnih tokova u Crnoj Gori.
U Socio-ekonomskoj analizi Parka prirode Rijeka Zeta iz aprila 2021. godine koju je naručila globalna ekološka organizacija The Nature Conservancy navodi se da najveći efekat ima upravo zagađenje koje potiče iz netretiranih otpadnih voda. ,,Ovaj vid zagađenja ogleda se u prisustvu fosfata i nitrita duž čitavog toka Zete. Rješenje leži u izgradnji adekvatne komunalne infrastrukture koja će pokriti čitavo stanovništvo ovog prostora. Veliki je broj subjekata koji utiču na kvalitet voda Zete – od industrijskh pogona, preko poljoprivrednih gazdinstava, do domaćinstava, i to ne samo na prostoru Parka, već u čitavom slivnom području. Za to treba da bude zadužen čitav sistem državnih institucija koje se bave donošenjem i sprovođenjem propisa i minimalnih standarda koji se odnose na oblast zaštite životne sredine od otpada i otpadnih voda (ministarstva, agencije, inspekcije, opštine…)”, navodi se u ovoj analizi.
,,Što se mene tiče, a i dobrog broja sugrađana, proizvodi Mljekare Lazine neće biti kupovani sve dok se ne riješi problem otpadnih voda. Na nama je da preskočimo proizvode na rafu, onima koji ne vode računa o životnoj sredini”, kaže Mijajlović.
Stanje rijeke pokazuje da se nadležni ne bave stvarnom zaštitom Zete i da žmure na nedjela zagađivača. Mljekara Lazine jedna je od nekoliko crnih tačaka u zagađenju ove rijeke. Tu su i farma svinja i kokošaka, pojedine kamenoreznice, brojne deponije, Željezara Toščelik, Mljekara Nika, naselja, kao i privatne farme…
Odnekle preuzimanje odgovornosti mora otpočeti.
Andrea JELIĆ
HORIZONTI3 sedmice
FOKUS3 sedmice
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice