Mnogi se nadaju da će novootvorenom dionicom auto-puta u Kolašin, osim turista, stići i mnogo onih koji su se ranije odlučili da napuste rodni grad. Iako je sada više nego ikad razloga za tu vrstu optimizma, jasno je da je prethodno potrebno riješiti brojne probleme
Otvaranje dionice auto-puta donijelo je Kolašinu pune turističke smještajne kapacitete i značajno više vikend i jednodnevnih pojestilaca. To je potvrđeno i zvaničnom statistikom, ali i zadovoljstvom Kolašinaca koji žive od turizma. No, da li će među benefitima od auto-puta biti i povratak Kolašinaca koji su minulih godina odselili iz rodnog grada, još je neizvjesno. U lokalnoj upravi, ali i u opoziciji, saglasni su da bi, za popravljanje poraznih podataka o broju onih koji su otišli, trebalo raditi mnogo više, predanije i odgovornije.
Takva je i ocjena sagovornika Monitora, Kolašinaca koji su već godinama Podgoričani. Za povratak, saglasni su, treba im pouzdaniji pokazatelj da je u Kolašinu moguće „zaraditi za život“, zatim, veći izbor obrazovnih profila u srednjim školama, bolja zdravstvena zaštita, trajno rješenje bar jednog krupnog infrastrukturnog problema…
Broj stanovnika te opštine od 2011. do 2019. smanjio se za 13,76 odsto, odnosno, za 1.153 ljudi. Nazvanično, na stotine Kolašinaca napustilo je grad i tokom minule tri godine.
„Statistika unutrašnjih migracija ukazuje da se stanovništvo Kolašina u 2019. godini masovno selilo za Podgoricu (73 odsto svih odseljenih iz ove opštine). Od ostalih migracionih destinacija se još ističu Budva (8,3 odsto odseljenih) i Danilovgrad (3,4 odsto)“, piše u aktuelnoj opštinskoj strategiji, kojom se nastoji povećati broj zaposlenih.
Negativan migracioni saldo i negativan prirodni priraštaj, objašnjavaju autori nacrta Strategije, reflektuju i u smanjenom broju djece upisane u osnovne škole. Tako je od 2011. do 2019. godine taj broj smanjen za 182 ili 22 odsto. Trend smanjenja broja učenika koji upisuju prvi razred u kolašinskoj Srednjoj mješovitoj školi (SMŠ) „Braća Selić”, nastavljen je i ove godine. U tri odjeljenja prvog razreda te škole ove godine biće samo 37 đaka.
Predsjednica Opštine Marta Šćepanović za Monitor kaže da je uvjerena da će auto- put uz turiste vratiti Kolašinu i Kolašince, koji su odselili. Ona računa da će, među onima koji se odluče na povratak, biti mnogo mladih školovanih ljudi.
„Auto-put je naš dugo očekivani generator razvoja. Vratio nam je turiste, vratiće nam i Kolašince koji su odselili. Apsolutno sam sigurna da će među njima biti i mladi školovani ljudi iz Crne Gore ali i regiona, koji će u Kolašinu prepoznati nove prilike u zapošljavanju, koje će im donijeti i nove životne šanse, usavršavanje i napredovanje u karijeri. Ko će drugo da radi u desetinama hotela i turističkih naselja visoke kategorije, do naši mladi, školovani u zemlji i inostranstvu“, kaže ona.
Sve to nosi i velike izazove „kako da se na adekvatan način odgovori infrastrukturnim potrebama investitora i turista“. Cilj je, ocjenjuje predsjednica Opštine, da Kolašin kroz nekoliko godina bude pozicioniran „kao jedna od najprestižnijih turističkih destinacija“ u ovom dijelu Evrope. „To ne možemo sami. Za to nam je potrebna domaća, ali i pamet sa strane. Ja pozivam mlade koji žive u Kolašinu, da predstojeći period iskoriste za usavršavanje stranih jezika, svojih znanja i vještina, jer će im to biti ulaznica u svijet beskrajnih mogućnosti koje će im donijeti razvoj grada, koji će izvjesno je, auto-put dodatno ubrzati“.
Da je auto-put jedna nova perspektiva razvoja Kolašina, konstatuje za Monitor i poslanik Demokratske Crne Gore i Kolašinac Vladimir Martinović. Sadašnje okolnosti su, objašnjava Martinović, mnogo povoljnije „i sve zavisi od samog Kolašina i, prije svega, ljudskih, ali i drugih resursa“.
„Neophodno je da Opština Kolašin obezbijedi sve preduslove da infrastruktura Kolašina spremno dočeka najezdu novih turista, investitora, da ih zadrži i podstakne da se u Kolašin vraćaju. Kolašin je i prije auto-puta bio veliki turistički centar za svoje uslove. Sada svjedočimo kako se, zahvaljujući auto-putu, njegove šanse za razvoj uvećavaju geometrijskom progresijom. Uvećane šanse Opštinu ne bi trebalo da uplaše, već podstaknu na spremnost za sve ono što će se u Kolašinu graditi, sve ljude koji će u Kolašin dolaziti“, kaže naš sagovornik.
Značajno je, objašnjava Martinović, rješavati probleme u vezi sa infrastrukturom. On predlaže i neke konkretne poteze koji bi doprinijeli bržem i masovnijem povratku Kolašinca. „Ono što bi bilo neophodno jeste da nadležni razmisle da putarina za lokalno stanovništvo bude ukinuta ili bar umanjena do nekog simboličnog iznosa. To bi stanovništvu i onom koje je u Kolašinu, i onom čiji povratak očekujemo, omogućilo jedan osjećaj sigurnosti i svijesti da žive u državi koja brine o svojim građanima“, preporučuje on.
To koliko će Kolašin biti lijepo mjesto za život odrediće, prije svega, šansa za posao i pristojnu zaradu. „Najveće gradilište u Crnoj Gori“, prema sadašnjim pokazateljima, Kolašincima nije omogućilo više šansi za zaposlenje. Nije značajnije promijenilo strukturu i broj Kolašinaca koji su u potrazi za poslom i pored toga što se na teritoriji te opštine gradi na desetine hotela, turističkih naselja i stambenih objekata. Na tim gradilištima uglavnom rade velike grupe stranih državljana, a prema podacima Zavoda za zapošljavanje, među nezaposlenim Kolašincima nema onih školovanih za rad na velikim građevinskim projektima, pogotovo za poslove koji traže specifična stručna znanja.
Simptomatično je, objašnjavju u ZZZ, što „u Kolašinu postoji deficit radnika u djelatnostima koja dominiraju u strukturi privrede tog kraja”. No, to otvara kompleksnu priču na koji način su, već decenijama, nesuklađeni obrazovni programi u lokalnim školama sa potrebama tržišta rada. Možda bi nadležni upravo od tog problema trebalo da krenu u nastojanjima da Kolašince vrate u Kolašin.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
HORIZONTI3 sedmice
FOKUS3 sedmice
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice