Više od sedmice naselja oko privremene gradske deponije na Bakovićima bila su danonoćno prekirivena gutim smrdljivim dimom od zapljenog otpada, a vatrogasci ni ovog ljeta danima nijesu uspijevali da ugase požar. Već godinama tokom ljetnjih mjeseci mještani Trebaljeva, Babljaka, Rogobora i Breze trpe torturu zbog požara na deponiji, koji obično traju dok ih kiša ne ugasi, jer drugačije do sada nije bilo moguće. Dim je, naročito kasno popodne bio toliko gust da je potpuno smanjivao vidljivost na dijelu magistralnog puta od Bakovića do Sjerogošta. Radnici na obližnjoj Luk-oil pumpi tvrde da je pored nesnosnog smrada i oteženog disanja, zbog dimne zavjese sada ugrožena i bezbjednost saobraćaja.

„Opet je bio neizdrživ dim, ljudi koji su svraćali na pumpu bukvalno su bježali glavom bez obzira, a to su uglavnom bili strani turisti koji nijesu krili čuđenje što se ovo na ovakav način dešava. Magistralnim putem od pumpe do Sjerogošta nije se ništa vidjelo. Ovdje se niko više ne zadržava, ali mi moramo da radimo. Postaje zaista nepodnošljivo”, kažu zaposleni na toj pumpi.

Mještani su još ogročeniji. Tvrde da nema nadležne adrese kojoj se nijesu obratili, ali to im do sada nije pomoglo. Minule sedmice na deponiji je bilo preko deset žarišta, pa vatru nijesu ugasile ni stotine cisterni vode, koje su iz službe zaštite i spasavanja utrošili u nastojanjima da lokalizuju požar. Zbog otežanog disanja izazvanog dimom nekoliko djece iz starijih osoba iz tih naselja zatražilo je ljekarsku pomoć.

“Ovo zaista više nema smisla, ne možemo prozor otvoriti, ni sjesti ispred svojih kuća, niti veš prostrijeti. Smrad je neopisiv, neka kiselina u vazduhu, gušim se čitavo popodne, čist otrov. Djeca to udišu, imamo usjeve, plastenike…Ne znamo u čemu je problem, svakog ljeta nas truju, zaista je krajnje vrijeme da neko čuje naše apele – kazala je Nada Mašković ispred čije kuće danima nije moglo da se sjedi od dima koji je vjetar donosio sa druge strane Tare,

Iako zvanično “privremena lokacija”, u Bakovićima se, tik pored ušća Plašnice u Taru, već skoro četiri decenije odlaže otpad. Mještani već nekoliko godina zahtijevaju da se obustavi paljenje smeća na deponiji i da se sporevede opštinska odluka o privremenom skladištenju otpada. Tom odlukom, za čiju relaizaciju do sada nije bilo novca, predviđeno je da se organizuje čuvarska služba kao i služba za održavanje privremenog skladišta komunalnog otpada, koja je ujedno obavezna da sprovodi mjere zaštite od požara.

„Deponija u Bakovićima aktivni je izvor zagađivanje vazduha pogotovo u ljetnjim mjesecima kada gotovo svakog dana gori i u vazduh izbacuje ogromne količine štetnih gasova. Postavlja se pitanje ko se pametan našao da ovu deponiju smjesti na lokaciji pored rijeka i na sjevernoj strani, kada se zna da je sjeverni vjetar, prema rezultatima relevantnih studija, duva po 273 dana godišnje. Da li su građani svjesni da sve što ubace u kontenjere odmah im se vrati kao bumerang iz Bakovića u pluća”, kažu mještani Rogobora.

U lokalnoj upravi i pored finasnijskog kolapsa u kojem se Opština nalazi spemaju se da konačno stanu na kraj problemima u Bakovićima. Do sada nijesu precizirali šta tačno namjeravaju učiniti, a izjavu o stanju na deponiji i preduzetim mjerama aktuelne vlasti predsjednica Opštine Željka Vuksanović novinarima, zbog zauzetosti, još nije dostavila. Optužbe mještana i zaposlenih na Luk-oil pumpi, prema kojima zaposleni u Komunalnom preduzeću namjerno pale smeće da bi sebi olakšali posao, iz te firme su oštro demantovali. Ranijih godina su tvrdili da otpad pale Romi u potrazi za metalom.

Načelnik komunalne policije u Kolašinu Zoran Kujović kaže da su nakon prijave da deponija gori, izašli na lice mjesta i napravili službenu zabolješku. Po njihovom pozivu, intervenisali su i vatrigasci. Nakon toga, mehanizacija Komunalnog i privatnici koje je Opština angažovala, uspjeli su da dijelom zatrpaju žarišta.

Na opasnost od požara na deponijama, odnosno od dima, kakav danima prekriva nekoliko kolašinskih sela, upozorili su i ekolozi. Kako kažu u NVO Green Home, imajući u vidu da se radi o neuređenim deponijama na kojima se odlažu sve vrste otpada, pa čak i onaj koji ulazi u kategoriju opasnog, to predstavlja jako ozbiljan problem koji se mora riješavati u što skorijem roku.

“Opasnost u procesu sagorijevanja otpada na ovakvim deponijama dolazi od različitih materija, kao što je plastika, stiropor, PVC, gume, elektronski otpad i ostali materijali koji ispuštaju opasne gaspve kada sagorijevaju. U ovom procesu stvara se toksični dim sa mnogo sitnih čestica koje ulaskom u sistem organa za disanje mogu izazvati razne bolesti pa čak i kancer. Ovakav dim sadrži povećane koncentracije dioksina, ali i stotine drugih rizičnih materija koje imaju negativni uticaj na zdravlje ljudi”, kazala je Azra Vuković koordinatorka u toj organizaciji.

Prema njenim riječima, te materije raznošene vjetrom mogu lako ući u lanac ishrane i nastaviti svoja negativna dejstva na ljude, životinje i biljke. Sama činjenica što se radi o deponijama koja se nalaze u blizini naselja, napominje ona, govori o ozbiljnosti problema.

Vuković upozorava da bi Opština trebalo da uspostavi stražarske službe koje će onemogućiti namjerno paljenje otpada. Sa druge strane, kaže ona, neophodno je hitno uspostaviti sisteme primarne selekcije otpada gdje bi se posebno odlagao otpad koji kada se nađe na deponijama ima dalekosežne negativne efekte, kao što su različite kiseline, baterije, elektronski otpad i sl.

“Odgovornost treba tražiti u uzrocima ovih dešavanja, odnosno u neefikasnom sistemu upravljanja otpadom kako na lokalnom tako i na nacionalnom nivou. U prethodnim godinama nije se našao odgovarajući model za upravljanje otpadom što je ovaj problem samo komplikovalo i na kraju ostavilo ozbiljne posljedice po životnu sredinu, zdravlje ljudi ali i turističku privredu”, tvrdi Vuković.

Kolašin, kaže, nije usmaljen, jer „privremene deponije” širom Crne Gore predstavljaju ozbiljnu prijetnju životnoj sredini i zrdavlju građana. U tom smislu, nagalašava Vuković, najvažnije je iskoristiti sve moguće mehanizme za smanjenje količine otpada koji se proizvodi.

“Prema dostupnim informacijama Monstata, u Crnoj Gori bilježimo rast u količinama proizvedenog otpada po glavi stanovnika. Razlog je, prije svega, velika količina ambalažnog otpada i plastičnih kesa koja se nemilosrdno koriste isključivo za jednokratnu upotrebu. Sa druge strane, procenat recikliranog materijala jedva da je odmakao od nule u prethodnih desetak godina”. navodi koorinatorka NVO Green Home.

Iako u Podgorici postoje reciklažni centri na kojima je moguće odložiti različite vrste otpada, procenat građana koji koristi ovu mogućnost je neznatan.

Dragana ŠĆEPANOVIĆ

Komentari