Agencija za zaštitu životne sredine objavila je na svojoj fejsbuk stranici da je uklonila ukupno 85 tona opasnih materija koje su bile uskladištene u magacinima bivše fabrike koze Polimka u Beranama
Otrovi koji su se više od deceniju i po nalazili uskpadišteni u jednom betonskom skloništu u krugu bivše fabrike kože Polimka u Beranama, konačno su ovih dana uklonjeni sa tog mjesta.
Agencija za zaštitu životne sredine objavila je na svojoj fejsbuk stranici da je uklonila ukupno 85 tona opasnih materija koje su bile uskladištene u magacinima bivše fabrike koze Polimka u Beranama.
,,Iako je inspekcijskim nalazom na lokaciji bivše fabrike za preradu kože Kips Polimka AD Berane konstatovano 38.270 kg otpadnih hemikalija kojima je istekao rok trajanja i koje su opasne za okolinu, na dan njihovog pretovara pojavilo se 85 tona, ili više nego duplo”, naveli su iz Agencije.
Oni kažu da je Agencija za zaštitu životne sredine, sagledavajući sve činjenice i okolnosti, a prvenstveno ozbiljnost zatečene situacije i opasnost od daljeg neadekvatnog skladištenja supstanci koje su bila prijetnja zdravlju ljudi, riješila problem uklanjanjem hemikalija partnerstvom sa Hemosanom iz Bara.
,,Hemosan je uklonio oko 85 tona opasnih hemikalija. Intervencija koja bi koštala državu, prema procjenama ovog preduzeća, oko 350.000 €, ovaj put je urađena kao donacija saniranju još jednog ekološkog problema u državi, na čemu se ovoj kompaniji najtoplije zahvaljujemo”, saopštili su iz Agencije.
Iz Agencije za zaštitu životne sredine naglasili su i da su podnijeli krivičnu prijavu protiv NN lica koje je odgovorno za dupliranje količine opasnih hemikalija u skladištu ove fabrike.
Mještani nekoliko beranskih naselja koja se nalaze najbliže nekadašnjoj industrijskoj zoni Rudeš, godinama su tražili od nadležnih državnih organa da što hitnije preduzmu mjere za uklanjanje opasnih hemikalija koje se skoro petnaest godina nalaze u krugu bivše fabrike kože.
Oni su još tada tvrdili da se u Polimkinim objektima i dalje nalazi više od pedeset tona zapaljivih i otrovnih materija koje su korišćene u procesu prerade i štavljenja kože i naglašavaju da je krajnje začuđujuće što opasne hemikalije i pored brojnih upozorenja niko i ne pokušava da ukloni sa prostora gdje svakodnevno cirkuliše veliki broj ljudi, i što se zna da se radi o supstancama koje mogu da izazovu ekološku katastrofu neslućenih razmjera.
Dok su iz kompanije KIPS, koja je prije deceniju i po privatizovala fabriku za preradu kože Polimka u Beranama, tvrdili da su hemikalije i otrovi na sigurnom, stanovnici susjednih naselja i neki od bivših radnika nisu mislili tako.
,,Godinama se priča da su u krugu Polimke nakon njenog zatvaranja ostale tone i tone otrovnih i zapaljivih materijala koji su korišćeni u procesu proizvodnje i prerade kože. U saznanju smo da su u skloništima ostale i velike količine boja i lakova, razređivača, kao i drugih otrovnih materijala, poput sumporne, mravlje i sirćetne kiseline”, pričali su neki od mještana obližnjeg naselja Budimlja.
Isto se moglo čuti i od bivših radnika Polimke, koji navode da su stručne ekipe morale da istraže cijeli prostor koji je pripadao bivšoj fabrici kože i da odstrane sve ono što bi moglo negativno da utiče na zdravlje ljudi.
,,Hemikalije su bile upakovane u plastične bačve, podložne isparavanju”, kaže bivši sindikalni lider u ovoj kompaniji Dušan Veljić.
Prema njegovim riječima, da stvar bude još opasnija, radilo se o kisjelinama, bojama, lakovima i razređivačima koji su pri maloj nepažnji mogli da planu i izazovu eksploziju.
Iz preduzeća KIPS ranije su tvrdili da su oni postupili po nalogu inspekcije marta 2009. godine i da su izvršili sakupljanje hemikalija iz proizvodnih pogona i da su ih uskladištili u betonskom skladištu.
Isticali su da se to skladište nalazi pod stalnim nadzorom Ekološke inspekcije i da nema nikakvog razloga za bilo kakvu paniku.
Do stečaja 1992. godine bivša beranska Fabrika kože i kožne galanterije Polimka upošljavala je oko 750 radnika. Fabrika je odavno zatvorena, a preduzeće KIPS je u jednom dijelu otvorilo tržni centar.
Nije bivša fabrika kože Polimka jedina u kojoj su poslije gašenja ostali opasni materijalni i hemijske supstance.
U još nekim magacinima nekadašnjih fabrika na sjeveru Crne Gore još uvijek se kriju značajne i opasne količine zaboravljenih hemijskih materija koje su se nekada koristile u procesima proizvodnje.
Iako fabrike odavno ne rade, hemikalije nijesu uklonjene iz propalih i potpuno neobezbijeđenih objekata.
Prema pouzdanim i provjerenim informacijama velike količine opasne i zaboravljene hemije nalaze se i u objektima bivše fabrike celuloze i papira u ovom gradu.
„Tu ima svega i svačega. Postoje velike količine hemijskih supstanci u buradima koje su tu ostale još iz vremena kada je radila fabrika celuloze i dok se koristila takozvana prljava tehnologija“, kazao je jedan od tehnologa.
On tvrdi da su ove supstance uskladištene u krugu fabrike, dok se u zgradi bivše laboratorije nalaze još dodatne količine drugih hemijskih susptanci koje se danas koriste čak i u terorističke svrhe.
„Pored kaustične sode i natrijum-metasilikata rumunske prizvodnje, kalcijumoksida i aluminijum-sulfata, tu se nalazi i ogromna količina nedefinisanih supstanci”, kaže taj sagovornik.
On smatra da je vrlo opasno ostaviti sve to potpuno neobezbijeđeno.
„Zgrada laboratorije je u potpunom propadanju i te hemijske susptance mogu čak i same od sebe da se aktiviraju pretvaranjem u gasno stanje i emitovanjem u vazduh. Dobrom dijelu tih hemikalija je istekao i rok važenja, a potpuno je nepoznato šta se dešava nakon toga“, priča ovaj tehnolog.
Prema riječima sagovornika Monitora, osim fabrika papira i fabrike kože u Beranama, trebalo bi provjeriti da li zaostale hemije, i u kojim količinama, ima u magacinima biše fabrike Impregnacije u Kolašinu, zatim u fabrici Dekor u Rožajama, u Vunarskom kombinatu u Bijelom Polju, bivšoj Šperani u Beranama.
„U nekadašnjem Termoventu u Andrijevici je trebalo da radi komora, ali taj proces nije završen. Trebalo bi provjeriti da li je imalo tamo neke hemije i gdje je odložena“, kažu tehnolozi.
Ove fabrike su svojevremeno građene na periferiji gradova, daleko od naselja. Sada su, širenjem i urbanizacijom, gradovi stigli do samih fabrika.
U Beranama se odmah pored bivših fabrika za preradu kože, kao i fabrike za proizvodnju papira, danas nalaze velika izbjeglička naselja sa hiljadama žitelja.
I druga velika prigradska naselja, poput Budimlje i Beransela, proširena su do granica nekadašnjih poslovnih krugova ovih kompanija.
Kada je pokrenuta priča o opasnim hemijskim materijama, i za Polimku se najprije tvrdilo da to nije istina.
Tufik SOFTIĆ
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DANAS, SJUTRA1 sedmica
DRUŠTVO3 sedmice
FOKUS3 sedmice
HORIZONTI3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FELJTON4 sedmice