Zanimljivo je bilo nedavno pročitati kako su zatvorski čuvari uhvatili mačku kod koje su „pronađene” testera i mobilni telefon, u trenutku dok je pokušavala da prođe kapije jednog zatvora na sjeveroistoku Brazila. Čuvari su, naime, primijetili da je bijela mačka koja im se približavala po mraku, bila oblijepljena selotejpom oko stomaka i kičme.
Kada su bolje pogledali, vidjeli su da mačka „nosi” još i bušilice, slušalice, memorijsku karticu, baterije i punjač za mobilni telefon. Agencija Rojters je prenijela da se svih dvjesta šezdeset i tri zatvorenika u zatvoru u Arapiraki, gradu od 215 hiljada stanovnika u brazilskoj državi Alagoas, smatraju osumnjičenima u slučaju zavjere koji je istraživala lokalna policija.
„Teško je otkriti odgovornog za ovo, jer mačka ne može da govori”, kazao je sasvim ozbiljno neimenovani zatvorski čuvar za lokalni list Estado de S Paulo. Incident se dogodio na dan dočeka Nove godine, a mačka je, nakon što je „uhvaćena u švercu”, odnijeta u centar za bolesti životinja.
Nije poznato šta se dešavalo s lovačkim psima u Crnoj Gori koji su na istovjetan i maštovit način švercovali drogu s Kosova, ali je poznato da sasvim sigurno nijesu završavali u centre za bolesti životinja. Niti su njihovi vlasnici završavali u zatvorima, iako je policijskim službenicima moglo biti poznato ko se na ovaj način bavio švercom.
Ispalo je tako da slučaj s mačkom u Brazilu nije nimalo originalan, i da su taj metod crnogorski kriminalci koristili mnogo ranije. Šverceri su bili prerušeni u lovce. Kretali su se nesmetano u graničnom pojasu, a svoje dresirane pse slali su na Kosovo. Njihove kolege sa druge strane granice sačekivali su pse i oko njih selotejpom obljepljivali po dva kilograma heroina. Psi su se potom uredno vraćali svojim vlasnicima u Crnu Goru, koji su bez ikakvog rizika dobijali heroin na ruke.
Priče o švercu raznih vrsta roba na Kosovo i s Kosova mimo carinskih punktova šumskim putevima, djeluju fantastično kada se govori, recimo, u jednom slučaju o stotinu i više zaplijenjenih konja natovarenih cigaretama. Naime, jedan od rožajskih otpuštenih policajaca, koji su pod pritiskom međunarodne zajednice vraćeni na posao, pričao je da čitavo stočarsko naselje na planinskom prevoju Kula, na potezu Giljevo Polje – Crni Vrh, služi kao magacinski prostor za raznu akciznu robu.
„Švercovana roba se do tamo, s naše strane, izbacuje traktorima, a sa kosovske Albanci s konjima i tovare koliko mogu. Tu se vrši pretovar i primopredaja”, pričao je ovaj policajac.
On je tvrdio da je prije otpuštanja zaplijenio razne akcizne robe u vrijednosti od oko milion eura.
„Jednom prilikom zaustavio sam kolonu od sto dvadeset konja natovarenih s oko hiljadu i četiristo paketa cigareta. Šta se desilo? Naređeno je ubrzo da se konji propuste, ‘jer je to program’. Šta je to značilo nego da je za to neko znao i odobrio”, kazao je graničar.
Konje i terenska vozila, motore četvorotočkaše, kojima su šverceri opremljeni, zimi mijenjaju motorne sanke. Monitor je ranije pisao o tome kako šverceri na granici s Hercegovinom koriste dresirane životinje, prije svega magarce, koji sami prelaze granicu, bez pratnje, tako da u slučaju da tovari budu uhvaćeni, kriminalci ne trpe nikakav rizik. Ni magarci ne znaju da govore.
Pretpostavka za sve to su porozne granice. A da je crnogorska granica prema susjednim državama šuplja kao švajcarski sir, najbolje govore podaci o ilegalnim graničnim prijelazima, odnosno prijelazima koje ne obezbjeđuje granična policija, ali ih koriste mještani najbližih sela. Nerijetko, međutim, ove puteve koriste i šverceri za prebacivanje roba svih vrsta, budući da je najveći dio ovih puteva prohodan za automobile i terenska vozila, a neki čak i za velike kamione, odnosno šlepere.
Tako, na primjer, na graničnom pojasu Crne Gore i Kosova, na području opština Rožaje, Berane, Andrijevica i Plav, postoji najmanje sedam ilegalnih planinskih puteva kojima se zaobilaze zvanični carinski prelazi. Prema vrlo pouzdanom izvoru iz policije ovi putevi policiji nijesu nepoznati, ali je nejasno zašto se nešto ne preduzima da se blokiraju i da se time šverc zaustavi.
„Ti putevi su nekada dobro zamaskirani, ali ih je prema operativnim saznanjima i po koordinatama vrlo lako naći”, kaže taj policijski izvor.
Jedan od tih puteva vodi od sela Boge, iz Crne Gore, preko planine Hajle, do sela Hadžovići. Ovo selo, čije su koordinate 2330-3169, veoma je poznato po švercu svih vrsta roba. Nalazi se praktično na samoj granici, malo unutar teritorije Kosova.
Drugi ilegalni put na crnogorsko-kosovskoj granici vodi od švercerski takođe dobro poznatog sela Bandžov, zatim preko Hajle do Rugovske klisure.
„Treći put vodi preko sela Bjeluhe na Čakoru. To je nekadašnji prijelaz koji je kontrolisala vojska. Danas nije u funkciji, osim, naravno, za švercere i kriminalce”, kaže izvor iz policije.
Prema njegovim riječima, ukoliko Bjeluhe „zataje”, onda na planini Čakor postoje još dva ilegalna švercerska puta, s takođe poznatim koordinatama. Ona se nalaze u blizini nekadašnjeg planinarskog doma na ovoj planini iznad Murine i Plava.
„Jedan od takvih puteva je i onaj koji vodi u blizini sela Pepići, čije su koordinate 2823-3105″, priča sagovornik Vijesti iz crnogorske policije.
Sedmi put kojim se zaobilazi granični prelaz na Kuli, a kojim mogu da idu i cisterne s naftom, malo prije carinskog prelaza ulazi u šumu, i silazi do sela Radavac na Kosovu.
„Ovi putevi naročito su frekventni i u punoj upotrebi u toku ljeta, kada nema snijega. Tu se koriste sva prevozna sredstva, od motokultivatora, traktora i „tamića”, odnosno malih kamiona, do šlepera. Zimi su u upotrebi konji i motorne sanke”, kaže izvor iz policije.
Na području plavske opštine prohodni su i putevi koji vode prema Kosovu preko planine Bogićevice. Iz ove opštine ilegalno se može doći i do Albanije, a to je najlakše učiniti putem koji od Gusinja vodi preko sela Vusanje.
„Južnije, u blizini Ulcinja, postoje najmanje dva ilegalna puta prema Albaniji i oba vode preko rijeke Bojane. Jedan od njih je u Gornjem Štoju, a drugi u Zoganju, odnosno na putu koji vodi prema Svetom Đorđu”, objašnjava naš izvor.
Ako se žele zaobići zvanični granični prelazi prema Hrvatskoj, onda se, kako kaže naš sagovornik iz policije, najčešće koriste putevi preko brda Ilinica ili Studeno, koji izlazi na Vitaljinu, kao i preko Ravnog Brijega, odnosno sela Dubravka ili Mrcine. Ovaj put je jedan od starih puteva, ali je veoma dobro očuvan.
Iz Crne Gore se prema Bosni i Hercegovini ilegalno najčešće prelazi preko pet do šest puteva, koji vode iz više opština. Jedan od poznatijih policijski neobezbijeđenih puteva je onaj kojim se od Risna i Graba, preko Kruševice stiže do Trebinja.
„To je stari austrougarski put. Makar dva ilegalna puta prema Bosni i Hercegovini vode iz pravca Nikšića. Jedan je preko sela Crkvice i tim se putem stiže do Bileće, a drugi put je Grahovo – Nudo – selo Aranđelovo, koji vodi do Trebinja”, objašnjava naš policijski izvor.
U Bosnu i Hercegovinu ilegalno se može stići i s područja Pljevalja. Jedan od tih puteva vodi preko planine Kovač, i izlazi na Čajniče. Drugi je onaj koji vodi prema Foči ili Srbinju, preko Krnje jele i sela Šula.
Iz Pljevalja se može ilegalno i u Srbiju, neobezbijeđenim putem preko Jabuke. Za Srbiju se ilegalno ide i putem preko Trešnjevice kod Bijelog Polja, ali i starim putem od Petnjice preko udaljenih sela Savin Bor i Kruščica.
Osim što ih koristi lokalno stanovništvo, većinu ovih puteva veoma dobro poznaju i koriste šverceri kada prenose sve vrste akciznih roba, ali i drogu i oružje. Prema našem izvoru iz policije sadašnji broj policijskih patrola nije dovoljan da pokrije odjednom sve ilegalne kanale koji s područja Crne Gore vode prema susjednim državama.
„Granična policija nema dovoljno patrola, a nema ni vozila. Treće, nema ni dovoljno goriva da obilazi teren, dok se funkcioneri vozaju bez ikakve potrebe i za njih benzina ne može da fali”, kaže naš izvor.
On naglašava da će šverceri koristiti ilegalne prijelaze i sve moguće načine sve dotle dok naša policija ne bude imala takozvane termovizijske kamere, koje imaju Hrvati, i koje se koriste za nadgledanje čitave granice, ne samo zvaničnih graničnih prelaza.
Tufik SOFTIĆ
IN ENGLISH3 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
FOKUS3 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
FOKUS4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU4 sedmice