U Crnoj Gori posljednja bolnica izgrađena je prije četiri decenije. Obnavljane su uglavnom tokom socijalističke vladavine, a za posljednjih 30 godina, aktuelne vlasti, nijedna nova nije izgrađena. Iako situacija nije ništa bolja ni na sjeveru države, na Crnogorskom primorju je nedostatak bolnica najvidljiviji.
Crnogorsko primorje je najgušće naseljeni dio Crne Gore, prema podacima Monstata na tom području živi preko 150.000 stanovnika. Na taj broj stanovnika dolaze dvije opšte bolnice – kotorska sa 149 krevata i barska koja ima 169 kreveta. Ukupno 318 bolničkih kreveta. Ako se doda i broj kreveta Specijalne bolnice u Risnu – 122, dobija se računica od oko tri kreveta na hiljadu stanovnika. Što je manje čak i od nacionalnog prosjeka koji iznosi 3,92, a daleko manje od onog u EU koji je 5,29 bolničkih kreveta na hiljadu stanovnika.
Situacija postaje alarmantna početkom ljetnje turističke sezone. Prema podacima Nacionalne turističke organizacije Crnu Goru je tokom prošle godine posjetilo preko dva miliona turista. Skoro pola prihoda od turizma ostvareno je na području Budvanske rivijere.
A metropola crnogorskog turizma – Budva, zajedno sa Kotorom, Tivtom i Herceg Novim, oslanja se na usluge samo jedne regionalne opšte bolnice. Opšta bolnica u Kotoru ima 149 kreveta, a pokriva područje na kome živi preko 86 hiljada stanovnika. Ne računajući turiste. Tokom ljetnje sezone broj potencijalnih korisnika zdravstvenih usluga poveća se najmanje duplo – Herceg Novi koji ima 30.000 stanovnika, prošle godine je posjetilo blizu 300.000 turista.
,,Broj osoba koje zatraže medicinsku pomoć u vrhu sezone dostiže 50.000, što zahtijeva značajne organizacione napore i angažovanje svih zaposlenih u ustanovi, ali i obezbjeđivanje prostornih, tehničkih, materijalnih i kardovskih preduslova za kvalitetan rad”, kaže za Monitor Radivoje Božović, direktor Doma zdravlja u Herceg Novom.
Ovaj Dom zdravlja, kao i ostali na Primorju – u Budvi, Petrovcu, Baru, Tivtu, Kotoru i Ulcinju, pored obezbjeđivanja primarne zdravstvene zaštite građanima, tokom turističke sezone pružaju neophodnu medicinsku pomoć turistima.
Zdravstveni radnici koji pružaju zdravstvenu zaštitu turistima, napominju da postoji jedan broj pacijenata koji nemaju uredna dokumenta potrebna za ostvarivanje prava na besplatnu medicinsku pomoć, te apeluju na turiste da se informišu o obimu medicinskih usluga koje su obuhvaćene ovim dokumentima.
Božović ističe da jedan od najvećih problema u radu tokom sezone predstavlja otežan saobraćaj. Dom zdravlja Herceg Novi obavlja svoju djelatnost kroz rad u četri objekta na udaljenosti od 15 km: glavnoj zgradi u Herceg Novom, ambulanti u Bijeloj, Igalu i na Toploj. Tokom sezone Jadranska magistrala, koja je i jedini put koji povezuje ove objekte i kojim se odvija kompletan saobraćaj grada i tranzita, je često zakrčena. ,,Poseban problem predstavlja transport bolesnika do bolnica u Risnu i Kotoru. Teritorija opštine Herceg Novi obuhvata i dio poluostrva Luštica sa pripadajućim kupalištima i smještajnim kapacitetima, na suprotnoj strani zaliva, pa je brz prevoz medicinskih timova i pacijenata moguć jedino vodenim putem, gliserima jedinica MUP-a”, kaže Božović.
Nedostatak kadrova je takođe problem sa kojim se sureću domovi zdravlja na promorju. U Novom kažu da ga prevazilaze ,,dodatnim angažovanjem zaposlenih u ustanovi i angažovanjem zdravstvenih saradnika iz drugih ustanova”. Božović ističe da su spremno dočekali turističku sezonu – sve službe su smještene u adekvatnim prostorima i opremljene medicinskom opremom novih generacija.
I iz menadžmenta Doma zdravlja Kotor za Monitor su kazali da su ,,apsolutno spremni da pruže kvalitetnu i pravovremenu zdravstvenu zaštitu, kako osiguranicima iz naše opštine, tako i svim turistima koji posjete naš grad, a potrebna im je određena zdravstvena usluga”.
Objašnjavaju da je Kotor grad tranzitnog turizma, posebno nautičkog, koji u jednom danu primi i po nekoliko hiljada turista. Ističu da su tehnološki, kadrovski i prostorno adekvatno osposboljeni i pripremljeni za turističku sezonu, te da će i ovog ljeta, u dvije smjene, jutarnja od 7 do 14 sati i popodnevna od 14 do 21 sat, raditi turistička ambulanta.
I u jedinoj Opštoj bolnici u ovom dijelu Primorja – kotorskoj tvrde da ,,u domenu djelatnosti koje ima naša bolnica može kvalitetno zadovoljiti potrebe liječenja građana primorskih opština koje joj gravitiraju”.
JZU Opšta bolnica Kotor ima 149 kreveta, plus 16 kreveta u porodilištu.
Prim. dr Ivan Ilić, direktor JZU OB Kotor, kaže za Monitor, da je glavni problem u bolnici nedostatak radnog prostora, jer nije izgrađen neophodan bolnički prostor uništen u zemljotresu 1979. godine. Ističe da su u protekle tri godine u saradnji s bolnicom Marin Med iz Dubrovnika investirali oko 750.000 eura u adaptaciju montažnih objekata, adaptaciju Hitnog bolničkog prijema, uređenje bolesničkih soba.
Samo tokom prošle godine u kotorskoj bolnici je liječeno oko 1100 stranih pacijenata iz 47 zemalja. ,,U turističkoj sezoni, prije svega, problem je nepostojanje traumatološke službe. Tako smo opterećeni velikim brojem hitnih sanitetskih transporta u druge ustanove, posebno prema SB Risan – u prošloj godini bilo ih je oko 240”, kaže Ilić.
U Risnu se nalazi Specijalna bolnica za ortopediju, neurohirurgiju i neurologiju. Posjeduje ukupno 122 kreveta. Izgrađena je neposredno pred Drugi svjetski rat, donacijom mještanina Vasa Ćukovića, čije ime i nosi.
Na Monitorova pitanja koje smo uputili Opštoj bolnici u Baru nijesu stigli odgovori.
Da li je tokom prošle turističke sezone bilo pritužbi turista na pružanje zdravstvenih ustanova, pitali smo turističke organizacije primorskih gradova. Odgovor smo dobili jedino od TO Bar: ,,U Turističkoj organizaciji Bar i Call centru Nacionalne turističke organizacije Crne Gore u 2017. i 2018. godini, nije prijavljena nijedna pritužba od strane turista na dostupnost i nivo zdravstvene zaštite na području barske opštine”.
Iz Doma zdravlja Ulcinj su odgovorili da spremno dočekuju sezonu a za bliže informacije su nas uputili na PR službu Ministarstva zdravlja.
Iz Ministarstva zdravlja su još prošle sezone najavili da razmišljaju o izgradnji bolnice na primorju, jer su apsolutno uvidjeli potrebu za jačanjem kapaciteta, posebno u opštinama Kotor, Budva, Tivat, Risan.
Uvjerenost je pojačana nakon izjava Dragana Krapovića, predsjednika Opštine Budva, da je Budvi neophodna bolnica, pogotovu u sezoni kada u Budvi mjesecima u kontinuitetu boravi i do 150.000 ljudi.
,,Ministarstvo zdravlja traži modalitete za izgradnju nove bolnice na primorju, koja bi bila centralna ustanova regije od Budve do Herceg Novog s obzirom na pojačana demografska kretanja na tom području i činjenicu da iz godine u godinu raste broj turista koji posjećuju Crnogorsko primorje”, rekli su Monitoru iz Ministarstva zdravlja.
Iz Ministarstva tvrde da za sada problem prevazilaze, kažu uspješno, otvaranjem dodatnih turističkih ambulanti, koje u ljetnjem periodu servisiraju više hiljada pacijenata.
Međutim, što se tiče izgradnje novih, prijeko potrebnih bolnica, iz budžeta to nije moguće. U ministarstvu kažu da su u proteklom periodu razmatrali mogućnost ulaska u privatno-javno partnerstvo sa stranim investitorima ili bankama kako bismo dodatno ojačali kapacitete u tom dijelu primorja.
Nadaju se u Ministarstvu da ćemo u narednom periodu biti u prilici da koristimo međunarodna sredstva, tj.novac koji kroz različite projekte za tu namjenu opredjeljuje Evropska unija.
Hrvatska je zahvaljujući uglavnom bespovratnim sredstvima koje je dobila iz EU fondova uveliko uspjela da unaprijedi svoju zdravstvenu infrastrukturu. Najveća sredstva su dobili tek po prijemu u EU. Tako da ćemo na povećanje zdravstvenih kapaciteta na primorju, a i u ostatku, države, čekati najmanje do 2025.
Predrag NIKOLIĆ
INTERVJU3 sedmice
DANAS, SJUTRA1 sedmica
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
FOKUS3 sedmice
HORIZONTI3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice