Kolašinska SMŠ „Braća Selić“ nikad nije imala manje učenika. Oni koji žele da nastave srednjoškolsko obrazovanje u svojem gradu, već odavno se žale na siromaštvo mogućnosti koji im ta ustanova nudi. I pored jasnih pokazatelja iz analiza lokalnog tržišta rada, ponuda obrazovnih profila ostaje ista godinama.
Broj učenika za koje se pretpostavlja da će naredne školske godine upisati prvi razred kolašinske Srednje mještovite škole (SMŠ) Braća Selić je alarmantno nizak. Kao i ukupan broj učenika u Kolašinu. Na to je odbornike lokalnog parlamenta upozorila i uprava kolašinske srednje škole. Kako kaže direktorica SMŠ Ana Šćepanović Golubović, na svim smjerovima sada je ukupno 222 učenika. U odnosu na 80-e godine prošlog vijeka broj đaka je prepolovljen, a smanjuje se iz godine u godinu. Osnovno obrazovanje ove godine, na cijeloj teritoriji kolašinske opštine, završiće svega 64 učenika, a od toga 53 u gradskoj školi.
Šćepanović Golubović je objasnila i da će naredne školske godine biti upisano najviše tri odjeljenja, od čega dva kombinovana. Ove školske godine u prvi razred upisano je svega 58 učenika, u tri odjeljenja. Za opštu gimnaziju opredijelilo se više od polovine.
,,Iz tog razloga, naredne školske godine Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta (MPNKS) predloženo je da upišemo dva kombinovana odjeljenja i to (ekonomski tehničari i hotelsko-turistički tehničari) i (konobar-kuvar III stepen). Tako bi sačuvali što više učenika i smanjili njihov odliv u druge srednje škole van teritorije opštine Kolašin”, piše u dokumentu koji je škola dostavila lokalnoj skupštini.
Siromašna ponuda smjerova na koje mogu da se upišu kolašinska djeca u svom gradu, nakon što završe osnovnu školu, odavno je predmet kritike roditelja. To je, uz negativne demografske trendove, i razlog za sve manji broj srednjoškolaca koji se školuje u rodnom gradu. Ni ove godine, upozoravaju roditelji, ništa se nije promijenilo. Između ostalog, ostala je praksa da djeca koja se školuju za konobare i kuvare neće moći da završe, osim vanredno, IV stepen tog obrazovnog profila. To znači, neće moći ni da nastave školovanje.
Roditelji tvrde da su njihova djeca upisana na tim obrazovnim profilima „ukoliko nemaju novca za vanredno polaganje, osuđena da budu jeftina radna snaga“. Nemaju šansu da nastave da se usavršavaju u oblastima usluga u turizmu, ali ni da dobiju kvalitetna radna mjesta. To je dugogodišnji problem i resorno ministarstvo, bez obzira ko je na vlasti, kažu u Savjetu roditelja, ne stavlja taj problem među svoje prioritete.
Iz Savjeta roditelja SMŠ ističu potrebu i za više „zanataskih“ smjerova. Da postojeći, ali ni oni raniji obrazovni profili u toj ustanovi nijesu prilagođeni potrebama lokalnog tržišta rada pokazuju i podaci sa evidencije Zavoda za zapošljavanje. Na Birou rada, u februaru ove godine, između ostalih, su i 52 maturanta gimnazije, 39 ekonomskih tehničara, osam turističkih tehničara, 28 kuvara i 31 konobar. Za očekivati je da broj bude uvećan sa novom generacijom onih koji ove godine okončaju školovanje na tim smjerovima.
U analizama ZZZ, koje se odnose na Kolašin, kontinuirano se spominje da su, pored onih s visokim obrazovanjem, u tom gradu deficitarna zanimanja elektroenergetičari, autoelektričari i vozači drumskog saobraćaja… Nedostatak zanatlija u toj varoši više puta je pominjan u opštinskim strateškim dokumentima. No, s druge strane, osnovci, bar u u anketama, ne pokazuju zanimanje za te obrazovne profile.
U istraživanju koje je rađeno za potrebe Loklanog akcionog plana za mlade, njihovi nešto stariji sugrađani, većinom razmišljaju o „pokretanju sopstvenog biznisa nakon školovanja“. Glavne prepreke do statusa „sam svoj gazda“, smatraju ispitanici, su nedostatak novca, nedovoljna podrška lokalne uprave i države i malo praktičnih znanja i vještina. Istraživanje je pokazalo i da mladima u Kolašinu nedostaju informacije o mogućnostima stipendiranja, učešća u međunarodnim seminarima, treninzima, poslovnim prilikama…
SMŠ Braća Selić postoji skoro pola vijeka i kvalitet znanja stečenog u toj ustanovi, potvrđen je više puta. Prvi put, svršeni osnovci, poslije Drugog svjetskog rata, dobili su priliku da nastave školovanje u svom gradu školske 1965/66. godine. Bilo je to područno odjeljenje podgoričke Gimanzije Slobodan Škerović. Status Više gimnazije dobila je 1971. godine. Osam godina kasnije dovršena je školska zgrada i gimanzija je dobila ime Školski obrazovni centar Braća Selić.
Međutim, prema podacima lokalnih hroničara, ideja o kolašinskoj gimnaziji potekla je još u burnim vremenima kraja XIX i početka XX vijeka.
U očekivanju otvaranja niže državne gimnazije školske 1909/10. godine otvorena je u Kolašinu dvorazredna Produžena škola, jedina takva u ono vrijeme u Crnoj Gori. Prerasla je u privatnu gimnaziju i nastavila je svoj rad odmah po oslobođenju, počev od januara 1919.
Radom te Privatne gimnazije rukovodio je njen osnivač Janko Tošković, učitelj i narodni poslanik, a nastavu su izvodili student i učitelji iz Kolašina. Zahvaljujući zalaganjima Toškovića grupa poslanika Narodne skupštine pokrenula je inicijativu za otvaranje niže gimnazije u Kolašinu. Međutim zbog rata koji je uslijedio, privatna gimnazija, kako državna proklamovana je tek 1919-e, a godinu kasnije i u šestogodišnju državnu gimnaziju. Za njenog direktora postavljen je Nikola Kesler, profesor iz Dalmacije. Prve školske godine u kolašinskoj gimnaziji bilo je 11 nastavnika, formirana su četiri razreda i 10 odjeljenja. Ukupno je bilo 475 đaka.
Nakon Drugog svjetskog rata, to jest, poslije oslobođenja Kolašina, u Kolašinu je postojala škola učenika u privredi, a nešto ranije i rezbarska škola. U njima su školovane zanatlije – stolari, obućari, frizeri, pekari… Do 1957. godine postojala je gimnazija, prema tadašnjim standardima. Ukinuta je Zakonom o uvođenju osmogodišnjeg školovanja. Narednih deset godina Kolašin je bio bez srednje škole.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ